Çalışmanın amacı, Karyalı Bozburun Yarımadası’nın kuzey ve güneyinde (Bybassos ve Phoinix) karşımıza çıkan; iki farklı isim gibi görünmekle birlikte benzer işleve sahip Hemithea ve Eileithyia’nın bağlantısını, tanrıçalarla doğrudan ilişkili olan yazıt külliyatı (adak yazıtları), antik metinler, mitsel kurgular ve kısmen tarihsel coğrafyaya dayalı etimolojik olasılıklar ışığında sorgulamaktadır. Özellikle antik Akdeniz’de farklı lakaplar alan yeryüzü tanrıçalarıyla bağlantılı yerleşkelerin etimolojik ve topografik bağlamda irdelenen kökenleri göstermektedir ki Anadolu coğrafyasına yayılmış uzak hafızalar, gittikleri yerlerde ortak bazı kodların yansıması olmalıdır. Hatta farklı coğrafyalara ait olmalarına rağmen kutsiyet atfedilmiş olan sosyal buluşma/pazar işlevli ve “dişil” kimlikli kentçikler (Hemithea ile özdeş Kastabos ve Hemite yakınlarındaki Kastabala), böylesi bir hafızanın temsilcileri addedilebildiği gibi Anadolu’nun eski halklarının görünmeyen bağlarına (Geç Bronz Çağı’ndan itibaren) işaret ediyor dahi olabilir. Bozburun Yarımadası, Kilikya gibi görece uzak bölgelerdeki etnobotanik bulguların desteklediği bitkisel uygulamalardan anlaşıldığı gibi, tıbbi değeri yüksek flora zenginliğine bağlı olarak kendi çapında sağaltım ve sağlık alternatifleri sunan bir bölge olmalıydı. Sağlıkla ilişkisi kuzey ve güney sektörleriyle kısıtlı olmayıp orta alandaki Syrna ve Hydas gibi diğer tüm demoslarda çözümlerin sunulduğu bir bütün olarak ele alınmalıdır. Göründüğü kadarıyla kadın ve çocuk sağlığı, üreme, düşük, vb. konularda veya rahat bir doğum gerçekleştirmek isteyenler için yerel çözümler sunan belli başlı merkezlere sahipti. Bu merkezlerde özel reçeteler kullanılıyor, sedatif preparatlarla uygulanan enkoimesis, psikoterapi, bir trans ilah olan Artemis’in farklı tezahürleri Hemithea ve Eileithyia, hatta Apollon adına yapılan şifalı büyü gibi uygulamalar gerçekleştiriliyor olmalıydı. Bu kapsamda, erken dönemlerde karşımıza çıkan Hemithea, zamanla ismini, işlevini ve şöhretini Eileithyia’ya devretmiş olabilir.
The purpose of the study is to question the connection of Hemithea and Eleithyia, who appear in two sectors (Bybassos and Phoinix) lying to the north and south of the Karian Bozburun Peninsula, and have similar roles and functions though coined under two different names, in the light of the epigraphical corpus (votive inscriptions) that are directly related to the goddesses, ancient accounts, mythological constructs and etymological probabilities partially based on historical geography. The origins of the sites, which are interrogated in terms of etymology and topography and associated with the earthly goddesses named under several epithets, especially in the ancient Mediterranean, show that, the remote memories spread over the Anatolian geography must be the reflections of some common codes in the lands settled. Moreover, even though they belong to separate geographies, the two sanctified towns (Kastabos identified with Hemithea and, Kastabala near Hemite) having the social gathering/market functions and “feminine” identities, can be assumed as agents of such a memory and may even refer to the invisible bonds of the ancient communities of Anatolia (since the Late Bronze Age). The Bozburun Peninsula, as can be understood from the herbal practices supported by ethnobotanical findings in relatively distant regions such as Cilicia, should have been a region that offered treatment and wellness alternatives on its own, depending on the richness of flora with high medicinal value. Its relation with the issues of health is not restricted to the northern and southern parts, however needs to be considered in its entirety, where remedies were offered in all the other demoi, like the midmost settlements- Syrna and Hydas. By all appearances, the region possessed certain centers that provided local solutions in the matters of the women’s and children’s health, procreation, miscarriage, etc. or painless delivery. Special prescriptions, enkoimesis enforced with sedative preparates, psychotherapy, even curative sorcery practiced in the name of Hemithea and Eleithyia, as the diverse manifestations of the transdivinity Artemis and, even Apollo, must have been used and applied in these centers.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Archaeology |
Journal Section | Araştırma Makaleleri |
Authors | |
Publication Date | August 11, 2022 |
Published in Issue | Year 2022 Volume: 86 Issue: 306 |
Belleten is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC BY NC).