1918 Bırakışması Sırasındaki Tinsel Durum ve Mustafa Kemal'in İki Demeci

Year 1968, Volume: 32 Issue: 128, 479 - 498, 20.10.1968

Hikmet Bayur

Abstract

1918 Bırakışmasından sonraki günlerde Adana'da Yıldırım orduları Grup Komutanı bulunan Mustafa Kemal, Sadrazam ve Harbiye Nazırı Ahmet İzzet Paşa ile telgrafla epey tartıştıktan sonra Grup Komutanlığından ve VII nci ordunun başından ayrılarak 13 Kasım 1918 de düşman donanmasıyla aynı günde İstanbul’a varmıştı. Kendisi Genel Savaşta en çok başarı sağlamış, daha albay iken en kalabalık birlikler topluluğuna komuta etmiş ve en çok ün kazanmış bir general idi. Bundan başka türlü yurt sorunları üzerinde köklü inançlar besleyen ve onların uygulanması için uğraşmaya anık bir kimse olarak tanınıyordu. Hele yıkılan İttihat ve Terakki rejimine ve ayrıca da Enver Paşanın savaşı yöneltme biçimine karşın bulunmuş ve bunu birçok kez açığa vurmaktan çekinmemiş olması, onu yurt çıkarlarını iyice gören ve bu uğurda gerekince üstlerine karşı dikilmekten bile çekinmeyen bir adam diye tanınmıştı. Tehcir ve vurgun işlerine hiç karışmamış olduğundan, o yönlerden de ne içerde, ne de yenen devletlerce suçlandırılamıyordu. Bu olaylar ve bu durum dolayısıyla O, ta baştan, yurtseverlerce ve ayrıca çıkarlar arkasından koşmayanlarca bir ümit ışığı, bir yol gösterici sayılmış ve düşünceleriyle öğütlerine büyük önem verilmiştir. Buna karşılık, özel çıkar arayıcıları ve bir takım art düşünce besleyicileri ondan kuşkulanadurmuşlar ve çabalarını engellemeye çalışmışlardır.

Keywords

1918 Bırakışması, Mondros Mütarekesi, Mondros Sonrası, İtilaf Devletleri, Mustafa Kemal Atatürk, VI. Mehmed Vahdettin