Prof. Dr. phil Dr. h. c. Helmuth Scheel

Year 1968, Volume: 32 Issue: 127, 381 - 392, 20.07.1968

Saadet Çağatay

Abstract

Alman şarkiyatçılarından Helmuth SCHEEL geçen yılın haziran ayında geçirdiği bir kalp krizi sonunda hayata gözlerini kapamıştır. Rahmetli bilhassa Türk Tarihi vesikaları üzerindeki derin çalışmalarıyla temayüz etmiştir. Kütüphanesinde bulunan eserler, çocukluk yaşından beri yabancı dillere büyük bir merakı olduğunu göstermektedir. Avrupa dilleri Fransızca, İngilizce İspanyolca ve Datça (Danimarka dili) yanında Japon ve Türk dili gramerlerinin de bulunması, bunlarla da meşgul olduğunun delilidir. Gençlik yaşında kendi kendine Türkçe öğrenmeğe başlamış, birinci Dünya Harbinde cepheye sevk edildiği zaman da buna devam etmiş ve askere alındıktan sonra Türkiye'ye gönderilmesini rica ederek dilekçe vermiştir. Fakat dilekçesi derhal kabul edilmeyip, ilk önce 1915'te Sırbistan'a sevkedilmiştir. Nihayet Berlin Şark Dilleri Semineri'nde Türk Dili mütercimliği imtihanını verdikten sonra, 1916'da arzusu yerine getirilerek Türkiye'ye nakledilmiştir. Önce dört hafta kadar İstanbul’da bırakılmış, oradan Karadeniz'in Sinop civarındaki askeri "Hava durumunu araştırma istasyonu"na gönderilmiştir. Böylece o, az miktarda bulunan Alman askerleriyle harp sonuna kadar Türk muhitinde kalabilmiştir. Çocukluğundan beri tarihle de çok ilgilendiğinden, Türkiye'deki bu ikamet, onu Türkiye Tarihi ve umumiyetle Şarkiyat bilgisiyle yakından meşgul olmağa sevk etmiştir. Talebeliği zamanında "1712'den beri Prusya Tarihi"ne dair hatırı sayılır (256 S. tutarında) uzun bir tarih yazmıştı. Bu çalışma onun ileride Türk Tarihi üzerindeki araştırmalarına da temel teşkil etmiştir.

Keywords

Helmuth Scheel, Nekroloji, Şarkiyat, Doğu Araştırmaları, Türk Tarihi