XV. Yüzyılda Türkiye'de Kullanılan Kâğıtlar ve Su Damgaları

Year 1962, Volume: 26 Issue: 104, 739 - 762, 20.10.1962

Süheyl Ünver

Abstract

Türkiye'de İslam ve Şark memleketlerinde kağıt ihtiyacı orta zamanda mahallerinde yapılan veyahut Asya şehirlerinden getirilen Abadiler, Hariri'i Semerkandîler (İpek kağıdı)'le temin edilmiştir. Şark'ta ve bizde bu çeşit eski kağıtların tarihi dikkatle incelenmeğe değer. Zira Türk kültür tarihimizin yazı ve resim kısmında en belli başlı mâlzemesindendir. Şark'ta, kuzu ve ceylan gibi, terbiye edilmiş ince hayvan derilerinin kullanıldığı zamanlar çok eskidir. Hattâ bu, Şark'ta kağıdın kullanıldığı asırlarda bile münferid olarak devam etmiştir. Bergama'da yapılmasından kinaye parşömen denen kağıt evsafına yakın çeşitleri vardır. Bu bahiste Anadolu Selçuklularından önceki zamanı mevzuumuz çerçevesi içine almıyoruz. Yalnız XIII'üncü asırda memleketimizde kullanılan kağıtların bir kısmı ticaret maksadiyle Hind'den ve Orta Asya Türk illerinden nakledilmiştir. Ancak XIV üncü asır sonlarına doğru deniz yoliyle bize ve Şark'a Akdeniz kıyıları memleketlerinden Avrupa kağıtları sevk olunmuştur. Bunların ne kadar çeşitli olduğunu üzerlerindeki su damgaları filigranlarından öğrenmiş bulunuyoruz.

Keywords

XV. Yüzyıl, Türkiye, Osmanlı Tarihi, Kağıt, Su Damgası, Parşömen, İpek Kağıdı