Çin Dininin Menşei Meselesi ve Dini İnançlar

Year 1962, Volume: 26 Issue: 101, 79 - 120, 20.01.1962

Muhaddere N. Özerdim

Abstract

Çin'de birçok dinlerin yer alması, menşei üzerinde birçok nazariyelerin ortaya çıkmasına sebebiyet vermiş ve bu daimi bir münakaşa konusu haline gelmiştir. Çin dininin menşei birkaç nazariye ile açıklanmak istenmiştir: Çin dininin en iptidai şeklinin animizm'den geldiği, yani Çinlilerin dünyada her şeyin, her varlığın bir hami ruhu olduğuna inandıkları kabul edilir. Bu nazariyeyi bilhassa De Groot şiddetle müdafaa eder. Fakat Grube ve Peeters, Çin dininin animistik bir din olamayacağı kanaatindedirler. Çünkü, Çinliler, ruhların dünyanın bir parçasında yaşadığına inanırlar. Meselâ, Tai-shan'ın (bir dağ) ruhu burada yaşar. Fakat Tai-shan'ı anime etmez, sadece onu himaye eder. Halbuki animizm 'de, dünyanın her parçasının bir ruh olduğu, her ruhun dünyanı n muayyen bir kısmını anime ettiği ifade edilir. Eski Çin kaynaklarında dağ ve nehirlere kurban verildiğine dair kayıtlar vardır. Bu dağ ve nehirlerde tanrısal kudretler teşahhus ettirildiği fikrinden ziyade, bunlarda ruhların mevcudiyeti kastedilmiştir diyebiliriz. Çin dininin monoteist olduğu düşünülür. Bu nazariyeciler "Çinliler esas itibariyle gökte ve yerde yalnız en yüce bir ilâhın varlığına ve diğer ruhların onun yardımcıları bulunduğuna inandıklarını " ileri sürerler ki eski Çin kaynaklarında bu yüce ilâha inancın izlerini görebiliyoruz.

Keywords

Çin, Din, Animizm, Tai-Shan, Monoteizm