XIII. Yüzyıla Ait Türk Harfleriyle Yazılı Bir Yazı

Year 1960, Volume: 25 Issue: 96, 699 - 700, 20.10.1960

Abstract

“Ural-Ataische Jahrbücher" (1960, XXXII, S. 122) dergisinde Moğol bilgini A. Lubsangdendüb'ün yayımladığı nottan öğrendiğimize göre son yıllarda Moğolistan'da küçük bir taş üzerine Çingiz Han devrinde yazıldığı kabul edilen eski Türk harfleriyle yazılmış bir yazı keşfedilmiştir. Bu taş, Moğollarda adet olduğu üzere, deliğinden bir sicim geçirilerek bir kitabın cildine bağlı bulunmaktadır. Gök Türk runik harfleriyle yazılan bu yazı çok açık ve şüphe götürmez şekilde şöyle okunmaktadır: "Çingiz kağan alp kagan ermiş" qagan alp qagan, Ermiş Bu yazıda herhangi bir sahtekarlık bulunmadığı ispat edilirse Gök Türk harflerinin tarihi ve ömrüne ait önemli bir soru çözülmüş olacaktır. Türkler tarafından Uygur harfleri kabul edildikten sonra Gök Türk harfllerinin ne vakit ortadan kalktığını tayin etmek güçtür. X. yüzyılda Uygur harfleriyle yanyana Gök Türk harflerinin de kullanıldığı malümdur. XI. yüzyılda Kaşgarlı Mahmud Uygur harflerini biliyor, fakat Gök Türk harflerinden habersiz görünüyor. Moğollar içinde Hanlık eden eski Gök Türk soyundan gelen hanlar eski bir kutlu gelenek olarak eski harflerini saklamış olabilirler. Bu bakımdan Çingiz'in kendi soyuna "Gök Moğol" adını vermesi de dikkate değer.

Keywords

Moğollar, Uygur Alfabesi, Kaşgarlı Mahmud, Göktürkler