FEMİNİST BİR BAKIŞ AÇISIYLA EĞİTİM PROGRAMLARINA SOSYOLOJİK, PSİKOLOJİK YA DA FELSEFİ AÇIDAN KATKI SAĞLAMIŞ KADIN DÜŞÜNÜRLERİN İNCELENMESİ

Year 2023, , 129 - 138, 25.10.2023

Hilal Altıntaş , Zeynep Demirtaş , Ömer Faruk Vural

https://doi.org/10.55236/tuara.1328263

Abstract

Bu çalışma tarih boyunca kadının eğitimdeki yerini ortaya koyarak eğitim programı çalışmalarına sosyolojik, psikolojik ya da felsefi açıdan katkı sağlamış kadın düşünürleri incelemek amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiş bir araştırmadır. Araştırma dâhilinde eğitim programları alanına katkısı olan birçok bilim kadını olmakla birlikte, en çok katkı sağladığı düşünülen dokuz kadına yer verilmiştir. Bu kadınlar Hypatia, Mary Wollstonecraft, Jane Addams, Maria Montessori, Melanie Klein, Hilda Taba, Nel Noddings, Jane Roland Martin ve Türkiye’den Fatma Varış’tır.
Araştırma sonucunda aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkmıştır. Eğitim programlarına katkı sağlayan kadınlar olmakla birlikte eğitim tarihine bakıldığında sayılarının çok olmadığı belirlenmiştir. Bunun nedeni kadınların eğitim haklarının ellerinden alınması ya da tarih yazımında kadının yaptıklarının, düşündüklerinin önemsiz görülmesinden kaynaklandığı görülmektedir. Çoğu zaman yaptıkları çalışmaların gölgede kaldığı da bir gerçektir. Yine de yapılan araştırma göstermektedir ki bu kadın bilim insanları öğrenme süreçleri, programın geliştirilmesi, öğretim yöntemleri gibi birçok alanda önemli çalışmalar gerçekleştirmişlerdir. Hypatia’nın deneysel temelli eğitim anlayışı içeriklerin oluşturulmasına öncülük etmiştir. Mary Wollstonecraft’ın eğitimde bireysel gelişimin sağlanması ve fiziksel etkinliklerin önemi ile ilgili görüşleri programlarda yer almıştır. Addams’ın deneysel çalışmaları, bu deneylerin somuttan soyuta gitmesi, öğrencilerin birbirleriyle etkinlik kurması gerektiği görüşünden eğitim programlamların geliştirilmesi süreçlerinde yol gösterici olmuştur. Montessori yöntemi birçok okulda uygulamaya devam edilmektedir. Programların hazırlanması aşamasında materyallerin belirlenmesinde onun fikirleri katkı sağlamaktadır. Klein’ın gelişim evreleri ebeveyn programlarının tasarımlarında ve programların içeriklerinin belirlenmesinde yol gösterici olmuştur. Taba’nın tümevarım yaklaşımını benimseyen ve sekiz aşamadan oluşan program geliştirme modelinden günümüzde de program geliştirme çalışmalarından yararlanılmaktadır. Noddings’in görüşlerinden eğitimin amaçlarını belirlemede yararlanılarak daha demokratik ve hoş görülü bireylerin yetiştirilmesinin önünü açmıştır. Martin’in düşüncelerinden eğitim programlarının eğitimde kadın erkek eşitliğine vurgu yapması yönünde yarar sağlamıştır. Varış’ın program aşamaları ve bu konuda yaptığı vurgular program geliştirme çalışmalarında günümüzde de yer bulurken eşitlikçi, laik görüşleri ile de öncü olmuştur.

Keywords

kadın, psikolojik, felsefi, sosyolojik

AN EXAMINATION OF WOMEN THINKERS WHO HAVE CONTRIBUTED SOCIOLOGICALLY, PSYCHOLOGICALLY OR PHILOSOPHICALLY TO EDUCATIONAL PROGRAMS FROM A FEMINIST PERSPECTIVE

Abstract

This study is a research conducted by using the document analysis technique, one of the qualitative research methods, in order to examine women thinkers who have contributed to curriculum studies in sociological, psychological or philosophical terms by revealing the place of women in education throughout history. Although there are many scientists who have contributed to the field of educational programs, nine women who are considered to have contributed the most are included in the research. These women are Hypatia, Mary Wollstonecraft, Jane Addams, Maria Montessori, Melanie Klein, Hilda Taba, Nel Noddings, Jane Roland Martin and Fatma Varış from Turkey. As a result of the research, the following results emerged. Although there are women who have contributed to education programs, their number is not very high in the history of education. This is due to the fact that women's rights to education were taken away from them or that women's actions and thoughts are considered insignificant in historiography. It is also a fact that their work is often overshadowed. Nevertheless, the research shows that these women scientists have carried out important studies in many fields such as learning processes, curriculum development and teaching methods. Hypatia's experimental-based understanding of education pioneered the creation of content. Mary Wollstonecraft's views on the importance of individual development and physical activities in education were included in the programs. Addams' experimental studies, the idea that these experiments should go from concrete to abstract and that students should establish activities with each other have been guiding the development of educational programs. The Montessori method continues to be applied in many schools. Her ideas contribute to the determination of materials in the preparation of programs. Klein's developmental stages have guided the design of parent programs and the content of the programs. Taba's curriculum development model, which adopts an inductive approach and consists of eight stages, is still used in curriculum development studies today. Noddings' views were utilized in determining the aims of education and paved the way for raising more democratic and tolerant individuals. Martin's ideas have been useful in making education programs emphasize the equality of women and men in education. While Varış's curriculum stages and his emphasis on this subject are still used in curriculum development studies today, she has also been a pioneer with his egalitarian and secular views.

Keywords

women, psychological, philosophical, sociological

References

• Yılmaz, K. (2021). Sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler [Systematic review, meta-evaluation and bibliometric analyzes in social and educational sciences]. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1457-1490. https://doi.org/10.33206/mjss.791537