Türkiye'de Öğretmen Yetiştirme Konusunda Hazırlanan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Year 2024, Volume: 9 Issue: 2, 348 - 369, 31.12.2024

Asım Çoban , Nezahat Cabacı

Abstract

Bu araştırmada öğretmen yetiştirme konusu üzerine hazırlanan lisansüstü tezlerinin incelenerek lisansüstü araştırma eğilimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma modeli kullanılmıştır. Veriler doküman incelemesi yöntemi ile elde edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’de 2021-2023 yılları arasında öğretmen yetiştirme konusu üzerine hazırlanan lisansüstü tezler oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri içerik analizi ile çözümlenmiştir. Öğretmenlerin bir ülkenin geleceğinin biçimlenmesinde önemli rol oynadığı dikkate alınırsa öğretmen yetiştirme programlarının da o önem çerçevesinde nitelikli ve sürdürülebilir özellikleri barındırması gerekmektedir. Bu nedenle bu alanda yapılan çalışmaların eğilimlerinin belirlenerek alanyazında eksik kalmış yerlerin yeni çalışmalarla ortaya çıkarılması ve öğretmen yetiştirme programlarının geliştirilmesi gerekmektedir. Araştırmanın sonucunda şu sonuçlara ulaşılmıştır: Türkiye’de öğretmen yetiştirme konusu üzerine hazırlanan lisansüstü tezlerin sayısının yeterli olmadığı görülmektedir. Özellikle doktora tezlerine bu alanda çok az rastlanmaktadır. Kullanılan yöntemlerin nitel yöntemler üzerinde yoğunlaştığı görülmüştür. Doktora düzeyindeki çalışmaların arttırılarak ilgili alana önemli katkılar sunulabilir.

Keywords

öğretmen yetiştirme, öğretmen yetiştirme programı, lisansüstü tez

An Analysis of Graduate Theses on Teacher Training in Turkey

Abstract

References

• Abazoğlu, İ., Yıldırım, O. ve Yıldızhan, Y. (2016). Geçmişten günümüze Türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 4(6), 143-160.
• Aghayeva, M. (2022). Öğretmen yetiştirme ve atanmasına ilişkin Azerbaycan ve Türkiye yasal düzenlemelerinin karşılaştırılması ve Azerbaycan için öneriler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Akaygün, S. (2019). Araştırma konusu ve problemi. H.Özmen ve O. Karamustafaoğlu (Ed.), Eğitimde Araştırma Yöntemleri içinde (s. 69-70). Ankara: Pegem Akademi.
• Akdemir, A. S. (2013).Türkiye’de öğretmen yetiştirme programlarının tarihçesi ve sorunları. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(12), 15-28.
• Aktaş, M. C. (2019). Nitel veri toplama teknikleri. H.Özmen ve O. Karamustafaoğlu (Ed.), Eğitimde Araştırma Yöntemleri içinde (s. 126-127). Ankara: Pegem Akademi.
• Akyüz, Y. (2001). Türk Eğitim Tarihi, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Alpamyssova, L. (2022). Kazakistan öğretmen yetiştirme sisteminin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Alzubi, A. (2021). Türkiyede ve Ürdün’de öğretmen yetiştirme sistemlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Arslan, Ö. Ö. (2018). Köy enstitülerinin toplum kalkınmasındaki rolü. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 6(1), 84-119.
• Arslanoğlu, İ. (1997). Türk eğitim sistemi, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Ataç, E. (2003). 21. yüzyılda öğretmen eğitimi: Türkiye’de öğretmen eğitiminin değerlendirilmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 1-31.
• Ayaz, M.F., Oral, B. ve Söylemez, M. (2015). Türkiye’de öğretmen eğitimi ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 14(2), 787-802.
• Baskan, G., Aydın, A. ve Madden, T. (2006). Türkiye’deki öğretmen yetiştirme sistemine karşılaştırmalı bir bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 35-42.
• Bektaş, K. (2021). Sınıf öğretmen yetiştirme konusunda Türkiye’de yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Journal of History School, 50, 415-437.
• Coşkun, A. (2021). Seçilmiş OECD ülkelerinde öğretmen yetiştirme sistemlerinin incelenmesi ve Türkiye için çıkarımlar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Düzce Üniversitesi, Düzce.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (Çev. Ed. Demir, S. B.). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çardak, U. (2021). Uzaktan eğitim ve uzaktan öğretmen yetiştirme bağlamında akademisyen uygulama, görüş ve önerileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Çay, E. (2022). Aday öğretmen yetiştirme sürecinde danışman öğretmenlerin mentorluk rolüne ilişkin görüşler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Çiçek, F. O. (2022). Atatürk Dönemi’nde (1923-1938) kadın öğretmen yetiştirme. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Demirel, Ö. (2000). Karşılaştırmalı Eğitim. Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan, C. (2005). Türkiye’de sınıf öğretmeni yetiştirme politikaları ve sorunları. Bilig (35), 133-149.
• Doruk, E. ve Çakmak, M. (2019). Öğretmen yetiştirme konulu tezlerin analizi. F. Mustafayev ve E. Cafarov (Ed.). Uluslararası 24 Kasım Başöğretmen Eğitim ve Yenilikçi Bilimler Sempozyumu içinde (s. 137- 147). Ankara: İktisadi Kalkınma ve Sosyal Araştırmalar Derneği.
• Fırat, N. (2021). Öğretmen yetiştirme sürecinin gerçeklik şokunu azaltmadaki etkililiği üzerine nitel bir çalışma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Gökcül, M. (2022). STEM eğitimine yönelik öğretmen yetiştirme uygulamalarının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Hoşgör, M. (2023). Aday öğretmen yetiştirme programının (2016) Stufflebeam’in bağlam-girdi-süreç-ürün (CIPP) modeline göre değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Kınacı, N. D. (2021). Sosyal Bilgiler öğretmen yetiştirme programları ve ortaokul Sosyal Bilgiler dersi programının içerik bakımından karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kır, S. (2023). Üstün yetenekliler eğitiminde öğretmen yetiştirme politikalarına yönelik model önerisi: karma yöntem araştırması. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Köse, C. (2023). Örtük programın öğretmen yetiştirme sürecinde öğretmen kimliğine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. Ed. Turan, S.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Muk, F. (2021). Hizmet öncesi öğretmen yetiştirme sistemine ilişkin bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mardin Artuklu Üniversitesi, Mardin.
• Mutlu, Ö. (2021). Cumhuriyet Dönemi’nde öğretmen yetiştirme meselesi ve çözüm arayışları: ilk öğretmen okulları (1954-1974). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Naslı, F. Ş. (2023). Türkiye’de öğretmen yetiştirme sürecine ilişkin öğretmen ve okul yöneticilerinin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. Ed. Bütün, M. ve Demir, S. B.). Ankara: Pegem Akademi.
• Sarı, A. G. (2023). İmkan ve sınırlılıkları açısından İlahiyat Fakültelerinde öğretmen yetiştirme. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Tombak, Z. (2023). Eğitim programları ve öğretim ana bilim dalında son yıllarda yapılmış lisansüstü tezlerin analizi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
• Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe Sözlük (10.Basım). Ankara: TDK.
• Varlık, M. (2022). Türkiye’de Fransızca öğretmen yetiştirme programında sesletim öğretimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yerbolat, A. (2022). Türkiye ve Moğolistan Tarih öğretmenliği öğretmen yetiştirme programının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.