Investigation of Variables Affecting Primary School Teacher Candidates’ Environmental Education Self-Efficacy Perceptions

Year 2024, Volume: 9 Issue: 2, 281 - 295, 31.12.2024

Kadir Karatekin , Şeyma Söğüt

Abstract

The aim of this study is to determine the variables that affect the environmental education self-efficacy perceptions of primary school teacher candidates. The research was conducted with 231 teacher candidates studying in the classroom education department of a state university. In this research, the screening model, one of the quantitative research approaches, was preferred. The “Environmental Education Self-efficacy Perception Scale” developed by Özdemir et al. (2009) was used to seek answers to the sub-problems. The SPSS statistics program was used in the analysis of the data obtained from this scale. According to the findings of the research, while the gender variable did not have an effect on the environmental education self-efficacy perceptions of primary school teacher candidates, it was determined that the variables of taking environmental education courses, being a member of an CSO, place of residence, level of environmental curiosity, frequency of being in natural areas, and competencies in solving environmental problems had an effect on the environmental education self-efficacy beliefs of classroom teacher candidates. According to these results, it would be beneficial to provide practical environmental education that will also support out-of-school learning during the undergraduate education of teacher candidates in order to improve their self-efficacy perceptions in environmental education.

Keywords

Primary school teacher candidates, environment, environmental education, environmental education self-efficacy perception

Sınıf Öğretmeni Adaylarının Çevre Eğitimi Öz-Yeterlik Algılarını Etkileyen Değişkenlerin İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı sınıf öğretmeni adaylarının çevre eğitimi öz-yeterlik algılarını etkileyen değişkenleri tespit etmektir. Araştırma bir devlet üniversitesinin sınıf eğitimi anabilim dalında eğitim gören 231 öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Bu çalışmada nicel araştırma yaklaşımlarından biri olan tarama modeli tercih edilmiştir. Alt problemlere cevap aramak için Özdemir vd., (2009) tarafından geliştirilen “Çevre Eğitimi Öz-yeterlik Algısı Ölçeği” kullanılmıştır. Bu ölçekten elde edilen verilerin analizinde SPSS istatistik programından yararlanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre sınıf öğretmeni adaylarının çevre eğitimi öz-yeterlik algıları üzerinde cinsiyet değişkeninin bir etkisi görülmemişken, çevre eğitimi dersi alma, bir STK’ya üye olma, yaşam yeri, çevre merak düzeyi, doğal alanlarda bulunma sıklığı ve çevre problemlerini çözme yeterlilik düzeyi değişkenlerinin etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre öğretmen adaylarının çevre eğitimi öz-yeterlik algılarını geliştirmek için lisans eğitimleri boyunca okul dışı öğrenmeleri de destekleyecek uygulamalı bir çevre eğitiminin verilmesi faydalı olacaktır.

Keywords

Sınıf öğretmeni adayı, çevre, çevre eğitimi, çevre eğitimi öz-yeterlik algısı

References

• Alpaydın, Y., Kocabaş, C., Dervişoğulları, M. & Çakır, G.S. (2019). Öğretmenlik eğitiminde kazandırılan yeterliklerin öğretmenlik mesleği ile uyumu: öğretmen görüşlerine dayalı bir karma araştırma. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 49: 17-49. DOI: 10.15285/maruaebd.525252
• Apaydın-Timur, S. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin çevre eğitimi öz-yeterlik düzeylerinin incelenmesi (Sakarya İli Örneği). [Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi [Tez No: 624082].
• Atasoy, E. & Ertürk, H. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1), 105-122. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/67727
• Bandura, A. (1982). “Self-Efficacy Mechanism in Human Agency”. American Psychologist, 37 (2) 122-147. https://doi.org/10.1037/0003-066X.37.2.122
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Berber, Ş. (2004). Sivil toplum kuruluşları ve Türk eğitim sistemi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek
• Yüksekokulu Dergisi, 1(4), 119-154. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/116534
• Buhan, B. (2006). Okul öncesinde görev yapan öğretmenlerin çevre bilinci ve bu okullardaki çevre bilincinin araştırılması. [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi [Tez No: 191635].
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. Baskı). Anara: Pegem Yayınları.
• Çelikbaş, A. (2016). Sürdürülebilirliği temel alan çevre eğitiminin ortaokul öğrencilerinin çevresel davranışlarına ve sürdürülebilir çevre tutumlarına etkisi. [Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi [Tez No: 439283].
• Çepel, N. (1992). Doğa-Çevre-Ekoloji ve İnsanlığın Ekolojik Sorunları (1. Basım). Altın Kitaplar Yayınevi.
• Çetkin, E. (2019). Eğitim fakültesi öğrencilerinin çevre eğitimine yönelik öz-yeterlik inançlarının belirlenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi [Tez No: 566030].
• Çıngıl-Barış, Ç. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre eğitimi öz-yeterlik algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (4), 113-126. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.670078
• Dinç, S.C. & Yavaş-Tez, Ö. (2019). Doğal alan rekreasyonu öz-yeterlik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4 (3). 394-410. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/804301
• Erkol, M. ve Erbasan, Ö. (2018). Öğretmenlerin çevre eğitimi öz-yeterliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 810–825. https://doi.org/10.17556/erziefd.446125
• Erol, M. & Avcı-Temizer, D. (2016). Eyleme geçiren bir katalizör “öz yeterlik algısı”: üniversite öğrencileri üzerine bir inceleme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 31(4): 711-723. doi: 10.16986/HUJE.2015014223
• Genç, S. (2020). Sivil toplum kuruluşları ve eğitim. Uluslararası Sosyal Bilimlerde Yenilikçi Yaklaşımlar Dergisi. 4 (4), 127-141. DOI: https://doi.org/10.29329/ijiasos.2020.319.4
• Gökmen, A., Taflı, T., Alev-Özel, Ç. (2019). Öğretmen adaylarının çevre eğitimi öz-yeterlik algıları ile çevre sorunlarına yönelik tutumlarının ilişkisi. journal of Current Research on Social Sciences, 9 (4), 187-202. https://www.jocress.com/dergi/egi2022056f905684b86ff64.pdf
• Hoy, W. K. & Woolfolk, A. E. (1993). Teachers’s sence of efficacy and the organizational health of schools. Elemantary School Journal, 93(4), 335-372.
• Kahyaoğlu, M. (2011). Öğretmen adaylarının öğrenme stilleri ile çevre eğitimi öz- yeterlikleri arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırması Dergisi, 1(2), 67-82. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/696393
• Kahyaoğlu, M. (2014). The research of the relationship between environmentally aware prospective teachers’ qualities and efficacy beliefs towards environmental education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116(2014), 4493-4497.
• Karademir, E. (2016). Eğitim fakültelerinin yapılandırılması sürecinde öğretmen adaylarının çevre bilinci ve öz-yeterliklerinin Belirlenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 7(13), 3-18. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/306461
• Karatekin, K. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Karatekin, K. & Aksoy, B. (2012). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Studies, 7 (1), 1423-1438. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2858
• Karasar, N. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kiremit, H. (2006). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji ile ilgili öz- yeterlik inançlarının karşılaştırılması. [Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi [Tez No: 186547].
• Kestepe, M. & Karatekin, K. (2023). Öğretmen adaylarının ekolojik kimliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, VIII (II), 132-146. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3535365
• Konakcı, A. A. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin ve fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre bilgi ve çevre eğitimi öz-yeterlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Bayburt Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi [Tez No: 569822].
• Kotaman, H. (2008). Özyeterlilik İnancı ve Öğrenme performansının geliştirilmesine ilişkin yazın taraması. Eğitim Fakültesi Dergisi XXI (1), 2008, 111-133.
• Krishna, P. & Thenmozhi, S. (2021). Study on Self-efficacy And Pro-Environmental Behavior among School Students. International Journal of Indian Psychology, 9(2), 1851-1858. https://ijip.in/wp-content/uploads/2021/07/18.01.184.20210902.pdf
• Kurtuldu, M. K. (2016). Piyano öğrencilerinin öz yeterlik düzeyleri ile piyano dersi başarılarının karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25 (1), 67-78. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/296354
• Mullens, A. W. (2016). The effect of teacher beliefs and self-efficacy on environmental education program ımplementation. [Unpublished Doctoral Dissertation]. Louisiana State University and Agricultural and Mechanical College.
• Okumuş, S. & Öztürk, B. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre öz yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 9–18. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.587686
• Özdemir, A., Aydın, N. ve Akar Vural, R. (2009). Çevre eğitimi öz‐yeterlilik algısı üzerine bir ölçek geliştirme çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (26), 1‐8. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/235045
• Özgün, B.B. & Özgün, V. (2019). Doğayla ilişkinin önemi: Sınıf ve okul öncesi öğretmen adayları örneği. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 7 (1), 37-56. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2160937
• Richardson, G. M., Liang, L. L. ve Wake, D. G. (2014). Examining the Durability of Environmental Education Self-Efficacy Beliefs in Preservice Teaching. Applied Environmental Education & Communication, 13(1). 38-47. https://doi.org/10.1080/1533015X.2014.913963
• Rosdiana, R., Maknun, D., Roviati,E. (2020). The relationship between self efficacy and environmental literacy in pollution and environmental changes learning material. BIOSFER: Jurnal Tadris Biologi, 11(2), 159-168.
• Roth, C. E. (1996). Benchmarks on the way to environmental literacy. (ED392635). ERIC. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED351201.pdf
• Sarıbaş, D., Teksöz, G., Ertepınar, H. (2014). The relationship between environmental literacy and self-efficacy beliefs toward environmental education. Procedia - Social and Behavioral Sciences 116, 3664-3668. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.01.820
• Selanik-Ay, T. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının eğitimde sivil toplum kuruluşlarından yararlanmaya ilişkin görüşleri, International Journal of Eurasia Social Sciences, 7 (2), 3, (50-68).
• Stajkovic, A. D. ve Luthans, F. (1998). Self-efficacyand work-related performance: A meta- analysis. Psychological Bulletin, 124(2), 240-261. https://doi.org/10.1037/0033-2909.124.2.240
• Tağrikulu, P., Cirit-Gül, A. & Çobanoğlu, E.O. (2021). Öğretmen adaylarının doğaya bağlılık düzeylerinin belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40 (1), 441-458. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1405676
• US EPA. (1996). Report assessing environmental education in the united states and implimentatin of the national environmental education act of 1990 (ED403146). ERIC. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED403146.pdf
• Uyar, A. (2016). Fen bilgisi ve sınıf öğretmenlerinin çevre eğitimi öz-yeterlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. 2. Uluslararası Çin’den Adriyatik’e Sosyal Bilimler Kongresi, Hatay.
• Uzel, N., Adıgüzel, M., Yılmaz, M. ve Gül, A. (2018). Öğretmen adaylarının çevre eğitimi öz-yeterlik algılarına farklı değişkenlerin etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 93-107. https://doi.org/10.17556/erziefd.475408
• Zayimoğlu-Öztürk, F., Öztürk, T. & Şahin, A. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre eğitimi öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (2),293-311. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/234049