Buldan Denizli Yöresinin Temel Jeolojik Özellikleri ve Jeolojik Miras Envanteri

Yıl 2004, Sayı: 2, 169 - 186, 01.03.2004

M. Namık Yalçın Okay Gürpınar Yıldız Altınok Naşide Özer Murat Özler Hakan Hoşgörmez Ömer Ündül Özlem Bulkan-yeşiladalı Tahsin Şenyuva Ali Malik Gözübol Süleyman Dalgıç Aliye Tuğrul İ. Halil Zarif Mustafa Korkanç

Öz

TÜBA-TÜKSEK programı kapsamında başlatılmış kültür varlıkları envanter çalışmalarında özellikle arkeoloji ve mimarlık konularında jeolojik bilgi ve verilere de gereksinim olduğu ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, gerek değişik alanlarda envanter çalışmalarım yürüten grupların jeoloji konusundaki gereksinimlerine cevap verebilmek, gerekse jeolo­jik doğal anıtların ve oluşumların jeolojik miras/ en­vanterinin yapılması amacıyla "Temel Jeolojik özellikler ve Jeolojik Miras Envanteri” başlıklı bir çalışma başlatılmıştır.Sadece son birkaç milyon yıldır biz insanlar tarafından da şekillendirilen yerküre, 4.5 milyar yıllık çok uzun geçmişini kendine Özgü arşivine kaydetmiştir. Bu uzun geçmiş henüz tam an­lamıyla ortaya konmuş değildir. Yerkürenin bu karmaşık evrimine ilişkin sırları ortaya çıkarmak, bu arşivin -başka bir tanımlama ile jeolojik mi­rasın- korunması ve gelecek kuşaklara aktarıl­ması durumunda mümkündür. Özgün mineral, maden, fosil yatakları, değişik jeolojik yapılar, özel kaya türleri barındıran lokasyonlar, peri ba­caları veya krater gölleri gibi doğal anıtlar, jeolojik mirasın önemli parçalan olarak, jeolojik geçmişin anlaşılması için çok önemli katkılar sağlarlar.2002 yılı sonlarında başlatılan çalışmada, öncelikle Buldan yöresinin temel jeolojik özelliklerinin ortaya konması hedeflenmiştir. Bu bağlamda 1:25000 ölçekli bir jeolojik harita derlenmiş ve çeşitli veri kat­manları halinde sayısal ortama aktarılmıştır. Ayrıca Buldan ve yöresindeki deprem aktivitesi değer­lendirilerek depremselliğe ait veri katmanları oluştu­rulmuştur. Ayrıca hem Buldan, hem de diğer böl­gelerde kullanılmak üzere bir Jeolojik Miras Envanter Formu hazırlanmıştır. 2003 yılında arkeolo­ji, kentsel ve kırsal mimari konularında envanter çalışmaları yapan gruplarla birlikte saha çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda arkeoloji ve mi­mari ile ilişkili olan arayüz bağlamında 14 ayrı lokasyon jeolojik olarak değerlendirilmiştir. Bu lokasyonlardaki kaya mezarları, antik taş ocağı, lahitler, mağaralar vs çeşitli yapı elemanlarında kul­lanılmış olan doğal malzemenin özellikleri saptanmış ve yöredeki jeolojik oluşumlarla ilişkilendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Denizli Buldan, jeolojik miras, jeoloji, depremseilik. jeo-arkeoloji

Buldan Denizli Yöresinin Temel Jeolojik Özellikleri ve Jeolojik Miras Envanteri

Öz

The inventory studies within the framework of the TÜBA-TÜKSEK Project have shown that information on various geological aspects is required, particularly by the archoologists and architeciurai historians. Therefore, both in order to fulfill the requirements of different project teams regarding geology and to initiate inventory studies for natural geological monuments and features geological heritage/, a project entitled Geology and Geological Heritage Inventory' was initiated The earth, where human beings have been active only during the last few million years is older than 4.5 billion years. The history of this very long evolution is recorded in the natural archives of the earth. Not ail aspects of this long evolution are understood yet. Solving the mysteries of geological evolution will only be possible if this magnificent archive -geological heritage- can be protected. Unique mineral, ore, and fossil deposits. Sites of various geological structures and of special Tniiotogies, and last but not least the natural monuments, contribute much to the understanding ol the earth Studies withm this project began towards the end of 2002 in the Buldan area, which ıs one ol the pilot regions of the TUBA- YÜKSEK Project. In order to fulfill the requirements of other project groups in the field of geology we started with the documentation of the general geology of the Buldan area. For this purpose, a geological map in scale 1:25000 was compiled and digitized m the form of different data layers. Furthermore, the seısmicıty of the greater Buldan area has been determined and structured in the form of various data layers. An inventory form of geological heritage was also created, which can also be used in other regions. fn 2003. a field study was conducted in cooperation with project groups of archeology and architecture. Fourteen different locations thai have an interface with geology have been studied. Respective properties of rock tombs, old quarries, sarcophaguses. natural caves and various architectural construction materials used in buildings have been determined and linked with geological formations in the region

Anahtar Kelimeler

Denizli. Buldan, geological heritage, geology, seismîcity, geo-aicheology