ÜNLÜ TABİP AMASYALI SABUNCUOĞLU ŞEREFEDDİN’İN BİLİNMEYEN BİR ESERİ (Mİ?): FÜTÜVVET-NÂME

Year 2014, , 227 - 248, 01.06.2015

Prof. Dr. M. Fatih Köksal

https://doi.org/10.17133/tba.90861

Abstract

Fatih ve II. Bayezıt dönemi hekimlerinden Amasyalı Sabuncuoğlu Şerefeddin’in biri tercüme olmak üzere tamamı tıpla ilgili üç eseri bilinmektedir: Akrabadin Tercümesi, Cerrâhiyyetü’l-hâniyye ve Mücerrebnâme. Millî Kütüphane’deki yazmalar üzerinde araştırma yaparken fütüvvetnâmeler arasında bilinmeyen bir örnek olması ama özellikle de tabip Şerefeddin bin Ali bin Hacı İlyas’a ait görünmesi bakımından son derece önemli bir esere tesadüf ettik. Amasya Dârüşşifası hekimlerinden, bugün adına Amasya’da bir hastane ve bir sağlık meslek yüksekokulu bulunan XV. yüzyılın bu ünlü cerrahının fütüvvete dair bir eserinden kaynaklarda bahsedilmemektedir. Bu makalede, söz konusu eser her yönüyle tanıtılmış; eserin Sabuncuoğlu’na ait olup olamayacağına dair görüşlerimiz serdedilmiş ve bir neticeye ulaşılmaya çalışılmıştır. Tam metninin neşri sonradan yapılmak üzere eserden kısmî alıntılar yapılan bu çalışmada, bu mühim eserin bilim âlemine tanıtılması amaçlanmıştır.

Keywords

Fütüvvetnâme, Ahilik, Sabuncuoğlu Şerefeddin, Amasya, tıp tarihi, deontoloji

References

• ALTINTAŞ, Ayten – Hanzade Doğan (2001), “Osmanlı’da Esnaf Tabip ve Ahi- lik Teşkilatı İle İlgisi”, Türk Dünyası Araştırmaları, S. 132, s. 125-141.
• BAYAT, Ali Haydar (1985a), “Sabuncuoğlu Şerafeddin bin Ali bin el-Hâc İlyas bin Şaban el-Amasî el-Mütetabbib Bibliografyası”, Şerafeddin Sabuncuoğlu (1386-1470) 14 Mart 1985 Kayseri [Gevher Nesibe Sultan anısına düzenlenen “Şerafeddin Sabuncuoğlu Kongresi” tebliğleri], Ed.: A. Hulusi Köker, Yusuf Erdoğan, Erciyes Üniversitesi Gevher Nesibe Tıp Tarihi Enstitüsü Yayın No: 2, Kayseri, s. 27-38.
• BAYAT,Ali Haydar (1985b), “Sabuncuoğlu Şerafeddin’in Hayatı ve Eserleri Hakkında Yayınlanmış Müstakil Kitap ve Makaleler”, Şerafeddin Sabuncuoğlu (1386-1470) 14 Mart 1985 Kayseri [Gevher Nesibe Sultan anısına düzenlenen “Şerafeddin Sabuncuoğlu Kongresi” tebliğleri], Ed.: A. Hulusi Köker, Yusuf Erdoğan, Erciyes Üniversitesi Gevher Nesibe Tıp Tarihi Enstitüsü Yayın No: 2, Kayseri, s. 195-200.
• DİRİÖZ, Meserret (1985), “Eserlerinin Edebî Değeri”, Şerafeddin Sabuncuoğlu (1386-1470) 14 Mart 1985 Kayseri [Gevher Nesibe Sultan anısına düzen- lenen “Şerafeddin Sabuncuoğlu Kongresi” tebliğleri], Ed.: A. Hulusi Köker, Yusuf Erdoğan, Erciyes Üniversitesi Gevher Nesibe Tıp Tarihi Enstitüsü Yayın No: 2, Kayseri.
• DOĞAN, Şaban (2009), Terceme-i Akrabâdîn Sabuncuoğlu Şerefeddin (Giriş- İnceleme-Metin- Dizinler), Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Sakarya.
• GÖLPINARLI, Abdülbaki, 1949-50, “İslâm ve Türk İllerinde Fütüvvet Teşkilâtı ve Kaynakları”, İÜ İktisat Fakültesi Mecmuası, C.11, S. 1-4 s. 2-354.
• KILIÇOĞLU, Vecihe (1956), Cerrahiye-i İlhâniye, Ankara Üniversitesi DTCF Yay., Ankara.
• KÖKER, Ahmet Hulusi-Yusuf Erdoğan (Ed.) (1985), Şerafeddin Sabuncuoğlu (1386-1470) 14 Mart 1985 Kayseri [Gevher Nesibe Sultan anısına düzen- lenen “Şerafeddin Sabuncuoğlu Kongresi” tebliğleri].
• KÖKSAL, M. Fatih, Orhan Kurtoğlu, Hasan Karaköse, Özer Şenödeyici (2008), Kırşehir Müzesindeki Ahilik Belgeleri (Ahi Şecerenâmeleri, Beratlar, Vakfiyeler), Kırşehir Valiliği Yay., Ankara.
• KURDOĞLU, Veli Behçet (1967), Şâir Tabîbler, Baha Matbaası, İstanbul.
• SÜVEREN, Kenan (1991), İbn-i Sina (980-1037)’nın Akrabâdîn Eseri ile Şerefeddin Sabuncuoğlu (1385-1468)’nun Akrabâdîn Eserinin Tıp ve Bi- lim Tarihi Açısından Karşılaştırılması, Doktora Tezi, GATA Sağlık Bi- limleri Enstitüsü, Ankara.
• TORUN, Ali (1998), Türk Edebiyatında Türkçe Fütüvvetnâmeler, Kültür Bakan- lığı Yayınları, Ankara.
• UZEL, İlter – Kenan Süveren (1999), Şerefeddin Sabuncuoğlu – Mücerreb- nâme, AKM Yayını, Ankara.
• UZEL, İlter (1992), Şerefeddin Sabuncuoğlu – Cerrâhiyyetü’l-Hâniyye-I, TTK Yayını, Ankara.
• UZEL, İlter (2004), Hayatı, Kişiliği ve Cerrahi Aletleri İle Sabuncuoğlu, Amas- ya Belediyesi Yay., Ankara.
• UZEL, İlter (2014), Amasyalı Hekim ve Cerrah Sabuncuoğlu Şerefeddin (1385- 1470), Amasya Valiliği Yay., Ankara.
• ÜNVER, A. Süheyl (1937), Cerrahiye-i İlhâniye, İstanbul Üniversitesi Tıp Fa- kültesi Tıp Tarihi Enstitüsü Yay., İstanbul.
• YILDIRIM, Nuran (2008), “Sabuncuoğlu Şerefeddin”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 35, c. 358-59.
• [YÖNTEM], Ali Cânib (1927), “Tabâbet Târihimiz Nokta-i Nazarından Mühim Bir Eser: Cerrâhiyyetü’l-Haniyye”, Hayat, S. 42, s. 303.