ŞİNASİ'NİN MÜNÂCÂT'INA YAZILAN TESDİS

Year 2016, Sayı: 40, 159 - 166, 01.12.2016

Prof. Dr. Ali İhsan Kolcu

https://doi.org/10.17133/tubar.270438

Abstract

Şinasi'nin Münâcât'ı Türk edebiyatında geleneksel ve klasik iman sisteminin sorgulandığı bir metindir. Şair pozitivizmin etkisi ile Tan-rı'yı akıl yoluyla algılamayı teklif eder. Şinasi'nin bu önemli manzumesi edebiyatımızda akılcılığın kapılarını açan önemli bir metindir. Fakat bu metne şimdiye dek bir tesdisden (altılama) başka manzume yazılmamıştır. Hâfid mahlasıyla yazan Abdülgâni Efendi bu manzumenin sahibidir. Şinâsi'nin şiirine aynı vezin ve kafiye ile bir tesdis yazmıştır. Fakat asıl manzumenin dört beytini atlamıştır. Hâfid, Şinâsi'nin aklı öne çıkaran gö-rüşünün aksine geleneksel inanç anlayışına bağlı kalmıştır. Manzumenin tamamında bu anlayışın etkisini görmekteyiz. Bir sufi mektebine bağlı olan şairin pozitivist mektebe bağlı Şinâsi'nin görüşlerine katılmasını beklemek doğru olmazdı.

Keywords

Şinasi, Tesdis, Hâfid, Abdülgâni Efendi, Po-zitivizm, Akıl, Comte

References

• BRUHL. L. Lévey (1970), Auguste Comte Felsefesi ve Sosyolojisi, (Çev: Ziyaed-din Fahri Fındıkoğlu), İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yay. İst.
• Bursalı Mehmed Tahir, (2000) Osmanlı Müellifleri, I-III cilt, Tıpkıbasım, Bizim Büro Yay. Ankara.
• İNAL, İbnülemin Mahmud Kemal, (1988). Son Asır Türk Şairleri, I-V cilt, Dergâh Yay. 3. Bs. İstanbul
• KAPLAN, Mehmet, (1984), Şiir Tahlilleri 1, Tanzimat'tan Cumhuriyete, Dergâh Yay. 8. Bs. İstanbul
• KOLCU, Ali İhsan, (2015), Tanzimat Edebiyatı 1, Şiir, Salkımsöğüt Yay. 10. Bs. Erzurum.
• Maârif mc, nr. 60-61, 7 Safer 1308 (22 Eylül 1890), s. 143
• Malûmât mc. nr. 23, 16 Teşrin-i sani 1311(28 Kasım 1895), s. 502.
• Mehmed Süreyya, (1996) Sicill-i Osmanî, (Haz: Nuri Akbayar-Seyit Ali Kahra-man), Tarih Vakfı Yurt Yay. İstanbul.
• TURAN, Hüseyinzade, Ali, (1932), "Abdullah Cevdet", İctihad, nr. 358, s. 5896.