TÜRK MİTOLOJİSİNDEKİ GEYİĞİN DİVAN ŞİİRİNDE AHUYA DÖNÜŞMESİ

Year 2018, Issue: 43, 67 - 85, 04.06.2018

Bekir Çınar

https://doi.org/10.17133/tubar.320130

Cited By: 1

Abstract

ÖZET: Bu çalışmada,
Türk mitolojisindeki geyiğin Divan şiirinde ahuya dönüşmesi incelenmiştir.
Öncelikle Türklerde geyiğin önemi kısaca vurgulanmış, Geyikli Baba ile ilgili
görüşler değerlendirilmiştir. Türk kültüründe geyiğin niçin ahuya dönüştüğü, bu
durumun Türk mitolojisi ve Türk kültürü içindeki yeri değerlendirilmiştir.
Divan şiirinde ahuya dönüşen geyiğin, sevgilinin hangi özelliklerini yansıttığı
örneklerle açıklanmıştır.

Keywords

Türk Mitolojisi, Klasik Türk edebiyatı, Divan şiiri, Geyikli Baba, geyik

References

• Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (1998), Beliğ Güldeste-i Riyâz-ı İrfan ve Vefâyât-ı Dânişverân-ı Nâdirân, Anıl Mat-baa, Ankara.
• Aytaş, Gıyasettin (1999), “Türk Kültür ve Edebiyatında Geyik Motifi ve Haza Destân-ı Geyik”, Hacı Bektaş Araş-tırma Dergisi, S. 12, s. 161-170.
• Boratav, Pertev Naili (2012), Türk Mitolojisi Oğuzların Anadolu Azerbaycan ve Türkmenistan Türklerinin Mito-lojisi, Bilge Su Yay., Ankara.
• Çağatay, Saadet (1956), “Türk Edebiyatında Geyiğe Ait Bazı Motifler”, Belleten. TDK Yay., Ankara.
• Çolak, Faruk (2008), “Gök Keçinin Püsküllü Oğlağı Olmak Deyiminin Mitolojik Değerlendirmesi”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, S. 19, s. 193-204.
• Çoruhlu, Yaşar (2010), Türk Mitolojinin Ana Hatları, Kabalcı Yay., İstanbul.
• Dalkesen, Nilgün (2015), “Orta Asyadan Anadoluya Türk Kültüründe Geyik Kültürü”, Millî Folklor, S. 106, s. 59-67.
• Demir, Erkan (2013), “Türklerde Geyik” Geyik Kitabı, Der: E.G. Naskali, E. Demir, Kitabevi Yay., İstanbul.
• Ergin, Muharrem (1969), Dede Korkut Kitabı, MEB Devlet Kitapları (1000 Temel Eser) Ankara.
• Esin, Emel (2003), Türklerde Maddi Kültürün Oluşumu, Kabalcı Yay., İstanbul.
• Ertem, Rekin (1979), “Geyik”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Dergâh Yay., C. 3, s. 333, İstanbul.
• Gedâyî, Gedâyî Dîvânı haz. Filiz Meltem Erdem Uçar tebdiz.com.
• Genç, İlhan- Kılıç, A.- Aksoyak, İ. H.(2014), Dedekorkut Kitabı, Han’ım Hey, TOBB Yay., Ankara. Jacobson, Esther (1993), The Deer Goddes of Ancient Sibiria, Leiden.
• Kalkışım, Muhsin (1994), Şeyh Gâlîb Dîvânı, Akçağ Yay., Ankara.
• Karadavut, Zekeriya- Ünsal Yılmaz Yeşildal (2007), “Anadolu Türk Folklorunda Geyik”, Millî Folklor, S. 76, s. 102-112.
• Küçük, Sabahattin (1994), Bâkî Dîvânı Tenkitli Basım, TDK Yay., Ankara.
• Macit, Muhsin (1997), Nedîm Dîvânı, Akçağ Yay., Ankara.
• Mandaloğlu, Mehmet (2013), “Türk Mitolojisinde Anadolu’ya Taşınan Kültür: Geyik Motifi” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.6, S.27, s. 382-391.
• Nur Doğan, Muhammed (2010), Fuzulî Leylâ ve Mecnûn, Yelkenli Yay., İstanbul.
• Ocak, Ahmet Yaşar (1996), “Geyikli Baba”, C. 14, Diyanet İslam Ansiklopedisi, TDV Yay., İstanbul, s. 45-47.
• Okuyucu, Cihan (2011), Divan Edebiyatı Estetiği, Kapı Yay., İstanbul.
• Onay, Ahmet Talat (1992), Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı, (haz., Cemâl Kurnaz), TDV Yay., Ankara.
• Ögel Bahaeddin(2010), Türk Mitolojisi I, TTK Yay., Ankara.
• Pala, İskender (1990), Ansiklopedik Dîvân Şiiri Sözlüğü, C I-II, Akçağ Yay., Ankara.
• Şimşek, Esma (1995), “Giresun ve Çevresinde Anlatılmakta Olan ‘Ana Geyik’ Efsanesinde Mitolojik Unsurlar” Milli Folklor Dergisi, S. 26, s. 17-22.
• Tarlan, Ali Nihat (1992), Necâtî Beg Divanı, Akçağ Yay., Ankara.
• Tarlan, Ali Nihat (1992), Ahmet Paşa Divanı, Akçağ Yay., Ankara.
• Tarlan, Ali Nihat (2001), Fuzûlî Divanı Şerhi, Akçağ Yay., Ankara.
• Tatçı, Mustafa ( 1991 ) Yunus Emre Divanı, Akçağ Yay., Ankara.
• Yardımcı, İlhan (1996), Baba Sultan (Geyikli Baba- Ulvi Baba) Bursanın Mimarları, Sinan Yay., İstanbul.