YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE YANLIŞ ÇÖZÜMLEMESİ YÖNTEMİYLE YAZMA BECERİSİNİN GELİŞİMİNİN BOYLAMSAL İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 4, 73 - 94, 24.10.2023

Yeşim Türkmen

https://doi.org/10.59182/tudad.1330347

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de Türkçe öğrenen yabancıların yazma becerilerinin A1, A2, B1, B2 seviyelerinde boylamsal olarak nasıl geliştiğini tespit etmek ve yazılı anlatımlarında yaptıkları yanlışlardan hareketle Türkçe dil görünümlerini betimlemektir. Araştırma, öğrencilerin metinlerinde metindilbilim küçük ölçekli yapı düzlemini oluşturan dil ögelerinin boylamsal olarak tespit edilmesi ve bu ögelerde yapılan yanlışların yanlış çözümlemesi yaklaşımı ile dilsel, bilişsel işlemleme ve iletişimsel özelliklerine göre boylamsal olarak değerlendirmesi açısından önemlidir. Araştırma nitel yaklaşımla oluşturulan genel tarama modelinde, betimsel bir alan araştırmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 Eğitim Öğretim Yılı içerisinde Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi TÖMER’de eğitim alan ana dili Türk lehçelerinden olan 9, ana dili Arapça olan 11, ana dili Farsça ve Farsçanın lehçelerinden olan 14, toplam 34 öğrenci oluşturmuştur. Veriler öğrencilere A1, A2, B1, B2 seviyelerinin sonunda 250-300 sözcükten oluşan metinler yazdırılarak elde edilmiştir. Metinlerde bağlaşıklık unsurları bulunmuş ve her seviye için kullanım tespit edilmiştir. Bu unsurlar yanlış çözümlemesi ile incelenmiş ve tablolaştırılmıştır. Daha sonra, araştırmacının ulaştığı yanlış çözümleme ile ilgili bulgular üç uzmanın görüşüyle de incelenmiştir. Araştırma sonucunda incelenen 13 bağlaşıklık unsurunun %84,61’inde doğru kullanım doğrultusunda gelişim görülmüştür. Gönderim unsurların %75’inde A1 seviyesinden itibaren yanlış yüzdesinin düzenli olarak düştüğü sonucuna ulaşılmıştır. Dört seviyedeki toplam dilsel, bilişsel ve iletişimsel yanlışların A1 seviyesinden B2 seviyesine düştüğü görülmüştür. Öğrencilerin dört seviyede en fazla biçimbilimsel yanlış yaptığı tespit edilmiştir. Bilişsel işleme yanlışı olarak en fazla değiştirim yapılmıştır. Dört seviyede toplam yanlış içerisinde bölümsel yanlış yüzdesi bütünsel yanlış yüzdesinden yüksektir. Araştırmada yanlış çözümlemesi ile yanlışın tanımlanması ve bağlaşıklık unsurunun kullanımı ile ilgili gelişim sonuçlarına ayrıca yer verilmiştir. Araştırmada ulaşılan sonuçlar doğrultusunda araştırmacılara öneriler verilmiştir. Araştırmanın yazma becerisinin boylamsal olarak nasıl geliştiğine yönelik eğitimcilere yol göstereceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

yanlış çözümlemesi, yabancılara Türkçe öğretimi, yazma becerisi, bağlaşıklık

Kaynakça

• Açık, F. (2008). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretilirken karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. I. Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu” (27 -28 Mart 2008), 37-48.
• Aksan, D. (2004). Dilbilim ve Türkçe yazıları. Multilingual.
• Aksan, D. (2009). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. TDK Yayınları.
• Aşkın Balcı, H. (2018). Metindilbilimin ABC’si. Say Yayınları.
• Bakır, S. (2015). Yabancı uyruklu öğrencilerin öğrenme yaklaşımlarının, yazma becerisi öz yeterliklerinin ve Türkçe yazma becerilerinin incelenmesi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Beaugrande, R. de., Dressler W.U. (1981). Introduction to Textlinguistics, Longman.
• Bölükbaş, F. (2011). Arap öğrencilerin Türkçe yazılı anlatım becerilerinin değerlendirilmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(3) Summer, 1357-1367.
• Büyükikiz, K. K., Hasırcı, S. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin yazılı anlatımlarının yanlış çözümleme yaklaşımına göre değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(4), 51-62.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Corder, P. (1967). The Significance of Learner’s Errors, IRAL. 5, 161-170.
• çakır, İ. (2010). Yazma becerisinin kazanılması yabancı dil öğretiminde neden zordur?. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 28(1), 165-176.
• Çerçi, A., Derman, S., Bardakçı, M. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin yazılı anlatımlarına yönelik yanlış çözümlemesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(2), 695-715.
• Çetinkaya, G. (2015). Yanlış çözümlemesi: yabancı dil olarak Türkçe öğrenen B2 düzeyindeki öğrencilerin yazılı metinlerine ilişkin görünümler. Intenational Journal of languages’ Education and Teaching, 3(1), 164-178.
• Çevik, S., Zengin, D. (2015). Almanca hazırlık öğrencilerinin yazılı anlatım yanlışlarının çözümlenmesi, Diyalog Interkulturelle Zeitschrift Für Germanistik, 3(1), 85-98.
• Dilidüzgün, Ş. (2008). Türkçe öğretiminde metindilbilimsel bağlamda uygulamalı bir yaklaşım [Yayınlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Dilidüzgün, S. (Ed.). (2016). Kuram ve uygulama bağlamında Türkçe öğretimi. Anı Yayıncılık.
• Dilidüzgün, Ş. (2017). Metindilbilim ve Türkçe öğretimi, uygulamalı bir yaklaşım. Anı Yayınları.
• Durmuş, M. (2013). Yabancılara Türkçe öğretimi. Grafiker Yayınları.
• Ellis, R. (1997). Second language acquisition. Oxford University.
• Ercan Güven, A. N. (2019). Dil öğretim merkezlerinde Türkçe öğrenen yabancıların yazılı ü-,-anlatımlarının bağdaşıklık ve tutarlılık düzeylerinin incelenmesi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Guiraud, P. (1999). Dilbilim, anlambilim. (Çev. B. Vardar,). Multilingual.
• Günay, V. D. (2017). Metin bilgisi. Papatya Yayıncılık.
• Hengirmen, M. (1997). Yabancı dil öğretim yöntemleri ve TÖMER yöntemi. Engin Yayınları.
• İnan, K. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen İranlıların yazılı anlatımlarının hata analizi bağlamında değerlendirilmesi, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(9) Summer, 619-649.
• Nurlu, M. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi,görüşler-projeler-etkinlikler-öneriler. Kalem Kitap Yayıncılık.
• Yağmur Şahin, E. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin yazılı anlatımlarındaki ek yanlışları, Tarih Okulu Dergisi (TOD), 6 (XV), 433-449.
• Şimşek, B. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin Türkçedeki görevli dil ögelerini kullanma durumlarının incelenmesi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Torusdağ, G., Aydın, İ. (2019). Metindilbilim ve örnek metin çözümlemeleri. Pegem Akademi.
• Yıldırım, S. (2016). B1 düzeyinde Türkçe öğrenen yabancıların yazılı anlatımlarının bağdaşıklık düzeyleri (Gazi Tömer Örneği) [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.