Öz
Azerbaycan’da Türk edebiyatı ve Türk şiiri denildiğinde zaman kavramı ortadan kalkıyor, Azerbaycanlılar Türk şiiri denilince Yunus Emre ve Nazım Hikmet’i hatırlıyorlar. Azerbaycan edebî ortamında olağanüstü derecede sevilmiş Nazın Hikmet’in ulusal şiirimize, şiirsel düşüncemize büyük etkisi olmuştur. Sovyetler döneminde Azerbaycan’da Nazım Hikmet’in sanatı bilimsel açıdan öğrenilmiş, şiirlerinin çevirisi yapılarak çok sayıda kitapları yayımlanmıştır. Hatta onun 60’larda basılan eserinin bir günde satıldığı dönemler de olmuştur. O zamanlar Nazım Hikmet, sömürgede inleyen, milletinin sözüne, sanatına, ortak değerlerine hasret kalmış Azerbaycan halkı için manevi tapınak, halkın ruhunun dayandığı muhteşem dağ timsalindeydi. 1960-70’lerde Nazım Hikmet’in sanatı, Azerbaycan Bilimler Akademisinin Şarkiyat (Doğubilimcilik) Enstitüsünün “Türk Filolojisi” bölümünde ve Azerbaycan Devlet Üniversitesi’nin “Şarkiyat” Fakültesinin Türk Edebiyatı Bölümünde araştırma objesine dönüştürülmüştür. Nazım Hikmet’in şiirlerinin çevirisi yapılmış, onun sanatına adanan çok sayıda monografi ve kitap yayımlanmıştır. Sovyet Döneminden günümüze kadar Nazım Hikmet sanatından, şiirlerinden esinlenerek yeni şiir örnekleri oluşturulmuş, hakkında kitaplar, denemeler ve makaleler yayımlanmıştır; anısına sempozyumlar, konferanslar organize edilmiştir. Makalede Sovyetler döneminde Azerbaycan’da Nazım Hikmet’in öğrenilmesi yönünde derinlemesine araştırmalar, kitap, bilimsel makalelerden ve aynı zamanda Azerbaycan edebiyatında Nazım Hikmet’e adanmış sanat eserlerinden bahsedilmektedir. Samet Vurğun’un, Resul Rıza’nın, Anar’ın ve Hidayet’in şiirleri, denemeleriyle Nazım Hikmet’e adanmış diğer sanat eserleri konu açısından inceleniyor.
Anahtar Kelimeler
Sovyetler Birliği Dönemi bağımsızlık dönemi Türklük anlayışı Azerbaycan Nazım Hikmet
Kaynakça
- Ayhan, A. (2019). Nazım Hikmet’le Samet Vurgun’un gizli söhbeti. https://www.manera.az/edebiyyat/6207-semed-vurgunla-Nazım-hikmetin-gizli-sohbeti.html (Erişim Tarihi: 24.09.2023).
- Azeri arşivlerinde bulunan, daha önce okumadığınız bir Nazım Hikmet şiiri, Edebiyat ve İncesanat Gazetesi, 25.02.1957, https://tersdergi.com/azeri-arsivlerinde-bulunan-daha-once-okumadiginiz-bir-nazim-hikmet-siiri/, (Erişim Tarihi: 04.03.2025).
- Babayev, A. (1965). Neskol’ko slov o dramaaturgii Nazıma Hikmeta. Jurnal Literaturnıy Azerbaydjan, No 1, 24-32.
- Babayev, E. (2010). Nazım Hikmet - yaşamı ve yapıtları. Cumhuriyet Kitapları Yayınları.
- Babayev, A. (2016). Nazım Hikmet galaktikası. Bakü Yayınevi.
- Babayev, A. Akper Babayev’in hayatı ve sanatı. https://az.wikipedia.org/wiki/%C6%8Fkb%C9%99r_Babayev (Erişim Tarihi: 12.06.2022).
- Babayev, A. (2023). Nazım Hikmet’e bağlı ömrüm. https://aqsinbaba.ayten.ch/Nazım-hikmet/ (Erişim Tarihi: 12.09.2023).
- Bayramov, K. (2017). Nazım Hikmet, ceviz ağacı ve Hidayet’in essesi. Bilimsel Makaleler Toplusu, 4-12.
- Bayram, G. (2018). Tepeden tırnağa mücadele, hasret ve umuttan oluşan Nazım Hikmet, TRT Azerbaycan, https://www.trt.net.tr/azerbaycan/proqram/2018/06/27/2018-seckil-ri-sabitliy-v-prezidentlik-sistemin-davam-1000345. (Erişim Tarihi: 12.12.2023).
- Haydarova, A. (2019). Türk Dünyasında Nazım Hikmet, Anar’ın “Nazım Hikmet Kerem gibi” kitabı hakkında. Edebiyat gazetesi, 8-9.
- Hüseyinov, R. (2023). Vatanım Nazım Hikmet, https://www.youtube.com/watch?v=bZceuZVdWbE. (Erişim Tarihi: 09.06.2022).
- Hikmet, N. (1961-1963). Seçilmiş eserleri. Azerneşr Yayınevi.
- Hikmet, N. (1983). Yaşamak güzel birşey kardeşim. Yazıcı Yayınevi.
- Hikmet, N. (2007). Bütün şiirleri. Yapı Kredi Yayınları.
- Hikmet, N. (2016). Samed Vurğun çağdaş dünya edebiyatının iftiharıdır. Edebiyat gazetesi, 2.
- Karabağı, İ. (2021). Nazım Hikmet ve Bakü küleyi. Adalet Gazetesi, 4-5.
- Karimov, J. (2000). Hikmet hazinesi. İlim Yayınevi.
- Kavlak. A. (2007). Bakü’ye gidiyorum ay balam-Nazım Hikmet’in Azerbaycan’daki izleri (1921-1963). Yapı Kredi Yayınları.
- Melikli, T. (2019). Nazım Hikmet ve Doktor Galina. Edebiyat Gazetesi, 6-7.
- Nazım Hikmet Azerbaycan’da, Nazım Hikmet kültür ve sanat vakfı, https://www.Nazımhikmet.org.tr/Nazım-hikmet-azerbaycan-da/. (Erişim Tarihi: 06.02.2019).
- Nizami Gencevi'nin adına Millî Azerbaycan Edebiyatı Müzesinde büyük Türk şairi Nazım Hikmet'in 120. yıldönümüne adanmış bilimsel bir konferans düzenlendi (2022). İki sahil Gazetesi, 1.
- Rızayev, A. (2015). Kerem Gibi. İlim Yayınevi.
- Vahid, M. (2017). “Kerem Gibi” romanı-Nazım Hikmet hakkında söz demek hakkı. Edebiyat gazetesi, 4.
- https://az.wikipedia.org/wiki/Tofiq_M%C9%99likli. (Erişim Tarihi: 12.06.2022).
- https://adalet.az/az/posts/detail/Nâzım-hikmet-ve-baki-kuleyi-172336. (Erişim Tarihi: 12.06.2022).
- https://az.wikipedia.org/wiki/%C6%8Fkb%C9%99r_Babayev
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları (Diğer), Türk Dünyası Çalışmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 11 Aralık 2024 |
| Kabul Tarihi | 18 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 8 Sayı: 2 |
