Türk Motiflerinin Fotogrametrik Yöntemlerle Dijitalleştirilmesi ve Arşivlenmesi

Yıl 2024, , 14 - 22, 30.06.2024

Eda Menekşe Ali Ulvi

https://doi.org/10.53030/tufod.1377753

Öz

Tarih boyunca geniş coğrafi alana yayılan Türklerin temellerini attığı düşünülen dokuma sanatı, bir toplumun kültürünü yansıtmada ve aktarmada önemli bir araç olarak kullanılabilmektedir. Farklı kültürlere ev sahipliği yaptığı için bu dokumalar, teknikleri ve desenleri bakımından çok çeşitlilik göstermektedir. Dokunan halı, kilim, heybe, vb. motifler bir anlamda dokuyanların mesajlarını ve içinde bulunduğu, ruh halini, özlemlerini, dileklerini, acılarını, inançlarını, anılarını kısacası bütün yaşamlarını paylaştığı sembolik mesajlarla doludur. Bu sebeptendir ki bir toplumun kültürünü aktaran dokuma motiflerini barındıran tarihi eserler belge niteliğinde tanımlanabilmektedir. Bu yüzden kültürü gelecek nesillere aktarmada önemli bir araç olarak kullanılabilecek bu eserleri sanal ortamda koruma altına almak için çeşitli adımlar atılmıştır. Dijitalleşme ile birlikte bu adımların en başında fotoğrafik belgeleme ile birlikte büyük gelişme gösteren fotogrametri yöntemi gelmektedir. Fotogrametri yöntemi ile çekilecek fotoğraflar kullanılarak hedef nesneye ait kolay, hızlı, ekonomik ve hassas üç boyutlu (3B) modeller elde edilebilmektedir. Bu çalışmada fotogrametrik çekim esasları dikkat alınarak tarihi Türk motiflerinin bulunduğu dokumalar işlenmiş ve yüksek çözünürlüklü ortofoto, 3B model ve nokta bulutları oluşturulmuştur. Elde edilen dijital ürünler kullanılarak motiflerin 3B çizimleri vektör veri olarak dijital ortamda arşivlenmiştir. Çalışma sonucunda kültürel desenlerin sonraki nesillere aktarılması için yapılan belgelemede yersel fotogrametrik tekniklerin kullanılması dijitalleştirme anlamında büyük bir avantaj sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

PhotoModeler, motif, fotogrametri, 3B modelleme

Digitization and Archiving of Turkish Motifs with Photogrammetric Methods

Öz

The art of woven, thought to have laid the foundations of Turks that spread across the wide geographical area throughout history, can be used as an important tool for reflecting and transferring a society's culture. Since it is home to different cultures, these documents vary widely in terms of techniques and patternsCarpet, rug, sculpture, etc. the motifs, in a sense, are the messages of the weaving, and the mood, the longing, the wishes, the pain, it's filled with symbolic messages that share their beliefs, their memories, their whole lives. For this reason, historical artifacts that contain woven motifs that convey the culture of a society can be defined as documents. Therefore, several steps have been taken to protect these works in virtual environments, which can be used as an important tool for transferring culture to future generations. With digitization, the first steps come with photographic documentation, along with a method of photogrammetry, which is a major improvement. Using photographs to be taken using the photogrammetry method, easy, fast, economical and accurate three-dimensional (3D) models of the target object can be obtained. In this study, documents with historical Turkish motifs were processed and high-resolution ortophoto, 3B models and spot clouds were created, taking into account the principles of photographic shooting. Using the acquired digital products, drawings 3B of the motifs are archived as vector data in digital media. The use of terrestrial photogrammetry techniques in documentation for the transfer of cultural patterns to the next generation has provided a great advantage in digitizing.

Anahtar Kelimeler

Photomodeler, motif, photogrammetry, 3D modeling

Kaynakça

• Çilingiroğlu, Ç., & Gürbıyık, C. (2019). İzmir’de Yeni Keşfedilen Kaya Üstü Tasvirleri. Phaselis V, 161-168.
• Döş, M. E., & Yiğit, A. Y. (2022). Tarihi minberlerin fotogrametri yöntemi ile belgelenmesi. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 4(2), 58-65.
• E Kayıpmaz, F. (2006). Uluslararası Halı Pazarında Türk Halıcığının Konumu Paneli. Ankara Park Otel, Ankara.
• Jiang, R., Jáuregui, D. V., & White, K. R. (2008). Close-range photogrammetry applications in bridge measurement: Literature review. Measurement, 41(8), 823-834.
• Kıvanç, H. (2019). Kültürel miras belgeleme çalışmalarında fotogrametrik yöntem ile yersel lazer tarama yönteminin karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Konya Teknik Üniversitesi.
• Kum, Ö. (2022). Kültürel mirasın fotogrametrik yöntemle 3D modellenmesi: Tokat yazma kalıbı örneği. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 7(1), 237-252.
• Luhmann, T., Robson, S., Kyle, S., & Harley, I. (2006). Close range photogrammetry. Caithness, UK: Wiley Whittles Publishing, 510.
• Ullman, S. (1979). The interpretation of structure from motion. Proceedings of the Royal Society of London. Series B. Biological Sciences, 203(1153), 405-426.
• Ulvi, A. (2015). Metrik olmayan dijital kameraların hava fotogrametrisinde yakın resim çalışmalarda (yere yakın yüksekliklerde) kullanılabilirliği üzerine bir çalışma, Doktora Tezi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Selçuk Üniversitesi.
• Ulvi, H. (2019). Arkeolojik Sit Alanlarında Yapılan Çevre Düzenleme Projelerinin Yürünebilirliğe Etkisinin Araştırılması Değle Ören Yeri Örneği. Journal of International Social Research, 12(64).
• URL-1. https://www.tarihte.net/turk-hali-ve-kilim-motifleri-ve-anlamlari/.