MEHMED ŞEMSEDDİN EFENDİ'NİN EZHÂR-I ŞEMSÎ ADLI BURSALI ŞAİRLER TEZKİRESİ

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 93 - 114, 30.12.2019

Olcay Kocatürk

https://doi.org/10.30568/tullis.603440

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma,
genel tarih araştırmalarının ve Osmanlı şiirinin temel kaynaklarından biri olan
tezkirelere odaklanmaktadır. Önce kısaca biyografi konusuna değinilecek, sonra
da Osmanlı tezkire geleneğinin son örneklerinden olan Ezhâr-ı Şemsî ve
onun yazarı Mehmed Şemseddin Efendi üzerinde durulacaktır. Şemseddin Ulusoy,
Bursa kültürüne ve tarihine büyük hizmetleri olmuş ve Mısrî Dergâhında hizmet
yürütmüş son şeyhtir. Elliden fazla eserinde Bursa’yı hece hece bütün
yönleriyle anlatmıştır. Ezhâr-ı Şemsî onun Bursalı şairleri derlediği
bir eserdir. Bu esere gerek Bursa’da doğan, gerek mezarı Bursa’da bulunan,
gerekse belli bir süre Bursa’da yaşamış, yani Bursa’yla herhangi bir bağı
bulunan bütün şairleri almıştır. Tezkirede şairler alfabe düzenine göre
sıralanır. Mehmed Şemseddin Efendi’nin aktardığı bilgilerin önemli bir bölümü
de doğrudan tanıklıklara dayanır. Zaman zaman da anlattığı şair hakkında veya
Bursa’da unutulmaya yüz tutmuş kimi âdetlere, çehresi değişmiş mekânlara ve
kaybolup gitmiş hatıralara dair ilgi çekici aktarımlarda bulunur. Bu tür
eserler, hem sanat tarihi hem de şehir tarihi bakımından zengin malzeme içerir. 

Anahtar Kelimeler

Biyografi, tezkire, Osmanlı şiiri

Kaynakça

• AHATLI, Erdinç (2011). “Terceme”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 40. İstanbul: TDV Yayınları. 483-484.EFE, Mustafa (2018). Mehmed Şemseddin Ulusoy’un Eş’âr-ı Şemsî Adlı Dîvânı. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Bursa.ENVER, Ali (2010). Semâhâne-i Edeb/Mevlevî Şairler. Haz. Tahir Hafızoğlu. İstanbul: İnsan Yayınları.HALKIN, Leon E. (2000). Tarih Tenkidinin Unsurları. Çev. Bahaeddin Yediyıldız. Ankara: TTK Yayınları.İbnü’l-Emin Mahmut Kemal İnal (2013). Son Asır Türk Şairleri/Kemâlü’ş-Şuarâ. 5. Haz. Ayşegül Celepoğlu. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.İPEKTEN Halûk (2002). Şair Tezkireleri. Ankara: Grafiker Yayınları.İSEN, Mustafa (2010). Tezkireden Biyografiye. İstanbul: Kapı Yayınları.JENKINS, Keith (1997). Tarihi Yeniden Düşünmek. Çev. Bahadır Sina Şener. Ankara: Dost Kitabevi.KARA, Mustafa (1991). “Bursalı Bir Tarihçi Mehmed Şemsettin (Ulusoy) Efendi”. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, (3): 99-105.KARA, Mustafa (2018). “Bursa’nın Son Tezkiresi: Ezhâr-ı Şemsî”. İpek Dili, (16): 4.KARA, Mustafa (2018). “Bursa Şairleri ve Şemseddin Ulusoy”. İpek Dili, (17): 4.KARA, Mustafa (2016). Şemseddin Ulusoy Saklı Tarihin Muhafızı. Bursa: Osmangazi Belediyesi Yayınları.KOCATÜRK, Olcay (2019). “Niyâzî’nin Yolunda: Ezhâr-ı Şemsî ve Halvetî-Mısrî Miras”. Niyâzî-i Mısrî Dönemi ve Tesirleri Sempozyumu Bildirileri, Ed. Mustafa Efe-Olcay Kocatürk. Bursa: Osmangazi Belediyesi Yayınları. 185-192.ULUSOY, Mehmed Şemseddin (1934). Ezhâr-ı Şemsî. Bursa: Mustafa Kara Özel Kütüphanesi-Fotokopi Nüsha.ULUSOY, Mehmed Şemseddin (1912). Gülzâr-ı Mısrî. Bursa: Mustafa Kara Özel Kütüphanesi-Fotokopi Nüsha.