Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Huzur Romanında Şiir Dili Kullanımı

Year 2022, Volume: 7 Issue: 1, 16 - 31, 30.04.2022

Ayşegül Kuşdemir

https://doi.org/10.30568/tullis.1107488

Abstract

Bu makalede Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Huzur romanında bir üslup özelliği olarak şiir dili tekniklerinden nasıl ve ne yönde yararlandığı gösterilecektir. Roman, hikaye ve deneme yazarı, edebiyat tarihçisi olan sanatçı aynı zamanda da şairdir. Bu yüzden romanlarında şiirsel ifadelere başvurması kaçınılmaz olacaktır. Çağdaş edebiyat, türler arasına nasıl kesin çizgiler koymuyorsa, Tanpınar’ın eserleri arasında da kesin çizgiler yoktur. Bunun en tipik örneği de yazarın Huzur romanıdır. Yazarın mizacı gereği romanında sık sık şiirsel söylemlere rastlarız. Huzur’da geçen birçok cümle bize şiir okuyormuş hissi verir: "Ayın çamaşırları yıkanıyor.”, “Yaratılışın kemeri üzerimize kapandı.” cümleleri Tanpınar’ın nesrini şiirine yaklaştıran ifadelerindendir. Yazar, romanlarında insanı konu edinirken, insanın hayal dünyasını geniş bir biçimde işlerken çeşitli imajlar kullanır. Bu yön, Huzur romanını şiirlerine bağlar. Zira kendisi de roman anlayışının şiir anlayışından çok farklı olmadığını ifade etmiştir. Bu bağlamda Huzur romanını ele aldığımızda eserde şiirsel olarak nitelendirilebilecek teşbih, istiare, teşhis seci gibi edebi sanatların, eksiltili cümlelerin, kısa cümle yapısının, ikilemelerin, sıfatların, zarfların, masal dilinin ritmik unsurlarının, türkü dizelerinin ve şiir parçalarının estetik bütünlük içinde kullanıldığı görülmektedir.

Keywords

Tanpınar, Huzur, şiir dili

References

• Aksan, D. (2013). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Armağan, M. (2008). Tanpınar’ın Tılsımlı Aynasında Şehirler, Bir Gül Bu Karanlıklarda. İstanbul: 3F Yay.
• Çetin, N. (2002). Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Şiiri. Hece Dergisi, S.61, Ocak.
• Çoban, A. (2004). Edebiyatta Üslup Üzerine. Ankara: Akçağ.
• Çoruhlu, Y. (2000). Türk Mitolojisinin Anahatları. İstanbul: Kabalcı Yay.
• Demiralp, O. (2001). Kutup Noktası. İstanbul: YKY.
• Enginün, İ.(2005). Tanpınar ve Semboller, Türk Dili Dergisi, Mayıs
• Günay, D. (2003). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual.
• Gürbilek, N. (2005). Yer Değiştiren Gölge, İstanbul: Metis Yay.
• ________________. (2007). Kör Ayna, Kayıp Şark. İstanbul: Metis Yay.
• ________________. (2008). Büyük Tıkanma. Virgül Dergisi, Mayıs.
• Kahraman, H., B. (2008). Yitirilmemiş Zamanın Ardında: Ahmet Hamdi Tanpınar ve Muhafazakar Modernliğin Estetik Düzlemi. Bir Gül Bu Karanlıklarda, İstanbul: 3F Yay.,
• Kantarcıoğlu, S. (2008). Huzur’da Aydın Tipi. Bir Gül Bu Karanlıklarda, İstanbul: 3F Yay.
• __________________. (2004). Yapıbozumcu ve Semiotik Yaklaşımlar Işığında Tanpınar Hikayeleri. Ankara: Akçağ Yay.
• Kaplan, M. (2008). Ahmet Hamdi Tanpınar ve Güzel Eserin Üç Temeli. Bir Gül Bu Karanlıklarda, İstanbul: 3F Yay.
• _______________. (2008). Tanpınar’ın Mirası. Bir Gül Bu Karanlıklarda, İstanbul: 3F Yay.
• _______________. (1984). Tanpınar’ın Şiir Dünyası, İstanbul: Dergah Yay.
• _______________. (1999). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar, İstanbul: Dergah Yay.
• Karataş, T. (2007). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. Akçağ Yay.
• Özünlü, Ü. (2001). Edebiyatta Dil Kullanımları, Multilingual Yay.
• Sunat, H. (2004). Boşluğa Açılan Kapı, İstanbul: Bağlam Yay.
• Şahin, İ.(2012). Haz ve Günah Bir Tanpınar Yorumu, İstanbul: Kapı Yay.
• Tanpınar, A, H. (2005). Edebiyat Üzerine Makaleler, İstanbul: Dergah Yay.
• _____________________. (2000). Huzur, İstanbul: Dergah Yay.
• Zariç, M. (2011). Öyküde Şiirsellik Bağlamında Hüseyin Su Öyküleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.12, s.113-135, Afyon.