HALİDE EDİP ADIVAR’IN ROMANLARINDA İDEALİZE ETME BAĞLAMINDA KADIN VE EĞİTİM

Year 2021, Volume: 2 Issue: 3, 1 - 12, 27.12.2021

Mustafa Karabulut

https://doi.org/10.54566/turas.1009936

Abstract

Halide Edip Adıvar, Türk edebiyatının önemli yazarlarından biridir. Yazar, romanlarında Batı ve Doğu kültürünü sentezleyerek irdeler. Adıvar’ın romanlarında kadın karakterlerin önemli yeri vardır. Onun Ateşten Gömlek, Seviyye Talip, Handan, Sinekli Bakkal, Vurun Kahpeye, Kalp Ağrısı, Sonsuz Panayır, Türk’ün Ateşle İmtihanı, Zeyno’nun Oğlu, Yeni Turan adlı eserlerinde kadınlar tematik kurgunun şekillenmesinde ön plana çıkar. Yazar bu kadın karakterleri genel olarak idealize ederek irdeler.
Adıvar, roman kahramanları aracılığıyla tematik kurguyu daha belirgin olarak verme amacındadır. Yazarın hayalindeki kadın tipleri kendi kendine yetebilen ve eğitimli kişiler olarak ön plana çıkar. Kendisinin de bir eğitimci olması, yazarın eğitim hakkında daha tutarlı olmasını sağlar. Onun eğitim üzerine olan görüşleri ile romanlarındaki eğitim anlayışı paralellik gösterir. Bu şekilde Türk kadınının güçlenmesi için çaba gösterir. Anadolu’nun birçok bölgesini tanıma imkânı bulan Halide Edip, Türk kadınının iç ve dış dünyasını keşfeder. O, kadınlar için en ideal eğitim biçimini ortaya koymaya çalışır. Yazar, toplumda gördüğü kadın tiplerinin olumlu yönlerinin yanı sıra eksik taraflarını da gözler önüne serer. Yazarın asıl amacı Batılılaşma yolunda ideal kadın tipini yakalamaktır.
Halide Edip Adıvar’ın romanlarında kadın karakterler özellikle eğitim, cinsiyet, feminizm, din-inanç, sosyal ve kültürel yapı, gelenek, güç ve iktidar çerçevesinde ele alır. Adıvar, kadın karakterleri ağırlıkta olarak millî değerlerle bağlı olmakla birlikte Batılı eğitime açık bir şekilde verir. Bu bağlamda onun romanlarında güçlü kadın karakterler kendini gösterir. Halide Edip, kadın kahramanları daha güçlü hale getirebilmek için onları genel olarak eğitimli olarak ele alır. Adıvar, okullarda okumuş veya eğitim almış kadınları kurgulayarak hayalindeki “yeni kadın tipi”ni oluşturmak ister. Bu makalede amaç, Halide Edip Adıvar’ın romanlarında kadın karakterlerin eğitim durumunun nasıl ele alındığını ortaya koymaktır.

Keywords

HALİDE EDİP ADIVAR, ROMAN, KADIN, EĞİTİM

Thanks

TEŞEKKÜR EDERİM

References

• TİLEK, Mehmet (2019), “Halide Edip Adıvar’ın Romanlarında İdealize Edilmiş Kadın Karakterler”, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin.
• KÜÇÜKGÖRMEN, Gülcan Celayir (2010), “Halide Edip Adıvar'ın Romanlarında Kadın ve Kadın Eğitimi”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• ENGİNÜN, İnci (1989), Halide Edib Adıvar, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.