A Cultural Heritage Contemporary with The Republic: Historical Tire Marching Band

Year 2025, Issue: 82, 205 - 216, 30.01.2025

Sevcan Sönmez , A. Küşad Terci , Hakan Ertep

Abstract

The Tire Marching Band was founded in Tire in 1923 and is one of the first bands in the history of the Republic. The band, which is one hundred years old, plays in Tire Square every Friday afternoon for the flag ceremony and performs its duties during official holidays and ceremonies. In 1923, the Greek occupation ended at the end of the War of Independence. While the occupying forces in Tire were quickly fleeing, they left their own band instruments at the Kurtuluş School. Ali Başargan from Tire, who had just returned from the war, established the band with war veterans Ali Başargan, Blacksmith Mehmet Çavuş and Barber Mehmet Ali Efendi. The Tire Marching Band, carries a historical significance due to its founding year, as well as the fact that Atatürk welcomed it during his visit to the Nazilli Cotton Print Factory in 1937. The band performed in the liberation celebrations of İzmir every September 9th from 1925 to 1943.
The Tire Marching Band, which consists mainly of employees living in Tire and belonging to different professional groups, as well as professionals retired from the military band, still continues its active life with the support of The Tire Municipality. Examining the social, cultural, spiritual values, sense of belonging, and search for identity brought about by the playing together of amateur and professional musicians in the band from the first years of its establishment until today, constitutes the main objectives of this article. In addition, how the Tire Band has sustained its presence over the years, how continuity was formed and what the sociological factors that hold it together are, marks an important part of this research. This article aims to disseminate information by accessing detailed oral and written historical sources which will be written with a descriptive analysis

Keywords

Tire Marching Band, Marching Band, Music, Social Memory, History

Project Number

BAP132 no.lu ve “100. Yılında Tire Bandosu Üzerine Tarihsel Bir Araştırma”

Cumhuriyet ile Yaşıt Bir Kültürel Miras: Tarihi Tire Bandosu

Abstract

Tire Bandosu, 1923 yılında Tire’de kurulmuş, Cumhuriyet tarihinin ilk bandolarından birisidir. Yüzüncü yaşını doldurmuş olan bando her cuma akşamüstü bayrak töreni için Tire meydanında çalmakta, resmi bayramlarda ve törenlerde görevlerini yerine getirmektedir. 1923 yılında kurtuluş savaşı sonunda Yunan işgali biter. Tire’deki işgal kuvvetleri hızlı bir şekilde kaçarken, kendilerine ait bando enstrümanlarını askeri karargâh olarak kullandıkları Kurtuluş okulda bırakıp giderler. Savaştan yeni dönmüş olan Tireli Ali Başargan, İngiliz esiriyken Mısır’da askeri bandoda müzik eğitimi almış olduğundan, bu enstrümanları bulduklarında Tire’de bando kurmaya karar verir. Enstrümanları çalmayı bilen üç savaş gazisi Tireli, Ali Başargan, Demirci Mehmet Çavuş ve Berber Mehmet Ali Efendi bu şekilde bandoyu kurarlar ve ardından birçok kişiyi bandoya dahil ederler. Tire Bandosu, kuruluş yılının öneminin yanında, Atatürk'ün 1937'de Nazilli Basma Fabrikası'nı ziyareti sırasında kendisini karşılaması ve 1925’den 1943 yılına kadar her 9 Eylül’de İzmir’in kurtuluşu kutlamalarında görev alması ile tarihi bir değere sahiptir.
Ağırlıklı olarak Tire'de yaşayan ve farklı meslek gruplarına ait çalışanlardan, bununla birlikte askeri bandodan emekli olmuş profesyonellerden de oluşan Tire Bandosu, Tire Belediyesinin desteği ile halen aktif bir şekilde hayatına devam etmektedir. Kuruluşunun ilk yıllarından bugüne kadar bandoda yer alan amatör ve profesyonel müzisyenlerin birlikte çalmalarının getirdiği sosyal, kültürel, manevi değerler, aidiyet duygusu, kimlik arayışı gibi olguların incelenmesi bu makalenin temel hedefleri arasında yer almaktadır. Bunların yanında, Tire Bandosu'nun yıllar içinde devamının nasıl sağlandığı, sürekliliğin nasıl oluştuğu ve bunu bir arada tutan sosyolojik faktörlerin neler olduğu da bu araştırmanın önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Bu makale betimsel analiz yöntemiyle yazılan detaylı sözlü ve yazılı tarihi kaynaklara ulaşarak bilginin yayılmasını amaçlamaktadır.

Keywords

Tire Bandosu, Bando, Müzik, Sosyal Bellek, Tarih

Ethical Statement

Etik kurallarına uyularak yapılan araştırmada, etik kurul onayı alınmış, katılımcılardan onam formu alınmıştır.

Supporting Institution

Yaşar Üniversitesi

Project Number

BAP132 no.lu ve “100. Yılında Tire Bandosu Üzerine Tarihsel Bir Araştırma”

Thanks

Piyanist, akademisyen ve müzik eğitimcisi Aslı Akyunak’a bu projenin gerçekleşmesinde ve makalenin ortaya çıkmasında olan katkılarından dolayı özellikle teşekkür ederiz. Yaşar Üniversitesi Proje Destek Ofisi ve çalışanlarına teşekkür ederiz.

References

• Aksay, O. (2006). Fotoğraflarla Kuruluşundan Günümüze Tire Armoni Bandosu. Tire Belediyesi Yayınları.
• Aksay, O. (2014). Tire Armoni Bandosunun Tarihsel Süreci. November 8, 2024, www.habertire.com
• Armağan, M. (2012). Tire Tarih Ansiklopedisi. Efe Ofset, Ödemiş.
• Baba, O. (2009). Türk askerî müzik geleneğinde değişim ve süreklilik (Tez No: 280160). [Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=i_k5T4jIjpFjtMBjQBdcbg&no=zsKHCt9hOJOvkMmTpaQsCQ
• Evliya Çelebi. (1935). Seyahatnamesi (Cilt 9). Devlet Matbaası.
• Çelik, L. (2005). Alman bando takımları mehterin kopyasıdır. In 6. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi Bildirileri (Cilt 5). (pp. 2169-2172). Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Dursun, N. (1995). Tire kent coğrafyası (Tez No: 41313). [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=SF4GpcRNwEGVjaW-aQTpqA&no=SF4GpcRNwEGVjaW-aQTpqA
• Elbaş, O. (2017). Mehter ve Musika-i Hümayun. In Ö. Türkmenoğlu (Ed.), Anadolu’nun sırlı sesi: Müziğiyle Ankara (pp. 136-143). Anadolu Kalkınma Ajansı.
• Göçmen, Y. (2020). Yüz Yıllık Notalar: Tire Bandosunun Destansı Öyküsü. Efe Ofset.
• Güneş, G. (2020). Mustafa Kemal Atatürk'ün Aydın Seyahatleri. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 21, (pp. 219-242).
• Güneş, M., & Polat, F. (2023). Cumhuriyet Halk Partisi Parti Müfettişlik Raporlarına Göre II. Dünya Savaşı Yıllarında İzmir Halkevleri. Tarih ve Günce: Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Dergisi, 13, (pp. 324-325).
• Kaya, E. E. (2012). Türk ordu geleneğinde askeri müzik olgusu. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 3, (pp. 93-105)
• National Geographic. (2009). Bando Aşkı, National Geographic Türkiye 100, (pp.38-40).
• Şanlıer, A. C. (2011). Müzik politikaları ve modernleşme bağlamında Cumhuriyet döneminde Türk sanat müziği alanındaki başlıca gelişmeler. [Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Say, A. (2000). Müzik Tarihi. Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Türkyılmaz, Z. (2011). Cumhuriyet Döneminde Tire (1923-1938). (Tez No: 286591). [Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=HSJIg_j0QGXxnMJSgYC-ig&no=Wwz7ZCYmpvV2SXIG2BFcqg
• Yeşil Tire. (1931). Yeşil Tire Dergisi. 1(3). 30 Ağustos 1931. Tire Belediyesi Yayınları