Demografik faktörler ve davranışsal finans: Bireysel yatırımcılar üzerine bir araştırma

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 30 - 46, 30.06.2022

Emre Arslan , Derviş Boztosun

Öz

Davranışsal finans, bireysel yatırımcıların finansal yatırım kararlarında rasyonel davranmaktan uzak ve insan ön yargılarının etkisinde olduğu gerçeğine odaklanan bir alandır. Geleneksel finanstan farklı olarak, insanların irrasyonel veya sınırlı rasyonel olduğu varsayımına dayanmaktadır. Davranışsal finans, yatırımcılar tarafından düzenli olarak yapılan mantık hatalarına odaklanır. Araştırma, bireysel yatırımcıların demografik özelliklerinin davranışsal eğilimler ve önyargılar üzerindeki etkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Bireysel yatırımcılar Demografik özelliklerin davranışsal eğilimler ve önyargılar üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla Kayseri'de ikamet eden 420 bireysel yatırımcıya anket uygulanmıştır. 1 Eylül / 31 Ekim 2019 tarihlerinde yapılan anketler sonucunda 408 kişinin anketleri değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde SPSS Statistics 22 programı kullanılmıştır. Bireysel yatırımcılardan toplanan anket verilerinin analiz edilebilmesi için öncelikle davranışsal finansın alt boyutları olan psikolojik faktörler, güvenilirlik ve geçerlilik testleri ile açıklayıcı faktör analizlerine tabi tutulmuştur. Ardından Bağımsız Örneklem T Testleri ve Tek Yönlü Varyans (ANOVA) analizleri yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda Kayseri'deki bireysel finans yatırımcılarının demografik özelliklerinin, demirleme eğilimi, geçmiş görüş önyargısı eğilimi, sürü eğilimi, aşırı güven eğilimi, doğrulama eğilimi ve pişmanlık eğilimi olan davranışsal finans eğilimleri ve önyargıları üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Davranışsal Finans, Yatırım Kararları, Yatırımcı Davranışı

Kaynakça

• Akın, I. (2017). Davranışsal Finans Açısından Yatırımcıların Kararlarının İncelenmesi. International Journal of Academic Value Studies, 3(15), 11-21.
• Akin, H. (2009). Menkul Kıymet Portföy Yatırımlarında Davranışsal Finans Yönteminin Kullanılması ve Bir Uygulama Örneği Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aldemir, S. (2015). Davranışsal Finans Açısından Yatırımcı Davranışlarının İncelenmesi:Tokat İl Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Analytics, T. (2017). Turcosa Analytics (Cloud-based statistical software) https://release.turcosa.com.tr/, adresinden alındı.
• Aren, S., & Akgüneş, A. O. (2018). Duyguların Yatırım Kararı Üzerine Etkisinin Yapısal Eşitlik Modeli İle Değerlendirilmesi. Internotional Journal of Academic Value Studies, 4(19), 363-371.
• Arslan, O. (2015). Sermaye Varlıklarının Fiyatlandırılmasında Davranışsal Finans Modeli ve Borsa İstanbul'da Deneysel Bir Analiz Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aslan, R. (2016). Bireysel Yatırımcıları Finansal Yatrıma Yönlendiren Faktörlerin Davranışsal Finans Açısından Araştırılması: Şanlıurfa İline Bağı Viranşehir. Mersin: Çağ Üniversitesi.
• Ateş, A. (2007). Finansal Yatırımların Davranışsal Finans Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, Ü., & Ağan, B. (2016). Rasyonel Olmayan Kararların Finansal Yatırım Tercihleri Üzerindeki Etkisi: Davranışsal Finans Çerçevesinde Bir Uygulama. Ekeonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 95-112.
• Ayvalı, A. (2014). Bireysel Yatırımcı Profili ve Yatırımcı Tercileri Üzerine Bir Araştırma: Bartın İli Örneği Yüksek Lisans Tezi. Bursa: BArtın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baker, H., S.Kumar, Goyal, N., & Gaur, V. (2019). How Financial Literacy and Demographic Variables Relate to Behavioral Biases. Managerial Finance, 45(1), 124-146.
• Bayrak, O. K. (2012, Ağustos). Davranışsal Finans. Sermaye Piyasasında Gündem, 6-16.
• Bodur, Y. A. (2016). Yatırımcı Davranışlarını Etkileyen Faktörlerin Aşırı Güven Açısından Değerlendiriklmesi Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Böyükaslan, A. (2012). Bireysel Yatırımcıların Finansal Yatırım Kararına Yönlendiren Faktörlerin Davranışsal Finans Açısından İncelenmesi: Afyonkarahisar Örneği Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çelik, Ç. (2013). İMKB'de İşlem Yapan Yatırımcıların Davranışlarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma Yüksek Lisans Tezi . İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demir, Y., Akçakanat, T., & Songur, A. (2011). Yatırımcıların Psikolojik Eğilimleri ve Yatırım Davranışları Arasındaki İlişki: İMKB Hisse Senedi Yatırımcıları Üzerine Bir Uygulama. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 117-145.
• Ersoy, G., & Özen, E. (2022). Behavioral Finance and Financial Literacy: An Evaluation for Teachers. Journal of Economics and Business Issues 2 (1), 33-44.
• Gazel, S. (2014). Davranışsal Finans. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Gupta, S., & Sharma, K. (2020). Research paper on Behavioral Finance in Banking; Analysis of Investment Preferences of Individual Investors. UGC Care Journal, 19(39), 296-299.
• Gümüş, F. B., Koç, M., & Agalarova, M. (2013). Bireysel Yatırımcıların Yatırım Kararları Üzerinde Etkili Olan Demografik ve Psikolojik Faktörlerin Tespiti Üzerine Bir Çalışma: Türkiye ve Azerbeycan Uygulaması. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(6), 71-93.
• Güngör, S., & Demirel, E. (2018). Davranışsal Finansta Yatırımcı Önyargıları. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Korkulutaş, D. (2018). Bireysel Yatırımcı Davranış ve Kararlarının Davranışsal Finans Kapsamında Değerlendirilmesi: Erzincan İli Uygulaması Yüksek Lisans Tezi. Erzincan: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Küden, M. (2014). Davranışsal Finans Açısından Bireysel Yatırım Tercihlerinin Değerlendirilmesi Yüksek Lisan Tezi. İzmir: Gediz Üniversitesi.
• Metawa, N., Hassan, M., Metawa, S., & Sofa, M. (2019). Impact of Behavioral Factors on Investors Financial Decisions Case of The Egyptian Stock Market. International Journal of İslamic and Middle Eastern Finance and Management, 12(1), 30-55.
• Oktay, Y. S. (2018). Davranışsal Finans Perspektifinden Yatııtmcıların Yatırım Kararlarına Etki Eden Faktörler Yüksek Lisans Tezi. Yalova: Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özcan, H. (2011). Davranışsal Finansın Bireysel Yatırımcıların Karar Mekanizmaları Üzerindeki Etkileri: Finansal Yatırımcıların Değerlendirilmelerine Yönelik Bir Araştırma Yüksek Lisans Tezi. Nevşehir: Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özer, A., & Korkulutaş, D. (2018). Bireysel Yatırımcıların Finansal ve Demografik Özelliklerine İlişkin Erzincan İlinde Bir Çalışma. Sosyal Bilimler Dergisi(21), 388-403.
• Özerol, H. (2011). Davranışsal Fİnans. İstanbul: Elma Yayıncılık. Öztopçu, D. (2016). Bireysel Yatırım Kararlarının Davranışsal Finans Açısından Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sefil, S., & Çilingroğlu, H. K. (2011, Bahar). Davranışsal Finansın Temelleri: Karar Vermenin Bilişsel ve Duygusal Eğilimleri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(19), 247-268.
• Tufan, E. (2008). Davranışsal Finans. Ankara: İmaj Yayınevi.
• Yuan, F., & Zhan, H. (2022). Stock Market Investment Behavior Based on Behavioral Finance Based on Data Fusion Algorithm. IETE Journal of Research, 0(0), 1-7. https://doi.org/10.1080/03772063.2021.2016507