YEREL HALKIN KÜLTÜREL MİRAS FARKINDALIĞI: BİRGİ ÖRNEĞİ

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 1, 24 - 37, 31.01.2025

Songül Gökhan , Erol Duran

Öz

İzmir’in Ödemiş ilçesine bağlı yerleşim yerlerinden biri olan Birgi, kültürel ve tarihi değerleri, geleneksel mimarisi ile dikkat çekmektedir. UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’ne aday olan Birgi yüzyıllar boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Birgi’de 100’ün üzerinde tarihi yapı bulunmaktadır. Bu yapıların orijinalliğini koruması, bölgenin tarihi ve mimari özelliklerini yansıtması turistler açısından çekicilik unsuru oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı, tarihi ve mimari özellikleri ile kültürel miras unsurlarına sahip Birgi’de yaşayan yerel halkın kültürel miras unsurlarına ilişkin farkındalıklarını araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda Birgi’de yaşayan yerel halk ile farkındalıklarını ve algılarını keşfetmek için derinlemesine görüşme tekniği kullanılarak görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında 30 kişiye ulaşılmış ve elde edilen veriler Maxqda 2022 paket programı yardımıyla analiz edilmiş ve içerik kodları oluşturulmuştur. Analiz sonuçlarına göre Birgi’de yerel halkın ve yerel kültürün yok olmaya başladığı, bölge de yaşayan yaşlı kesimin tarihi yapılar hakkında bilgi sahibi olduğu, bölge hakkında çeşitli hikâyeler bildikleri, yörenin yemek ve el sanatları hakkında bilgi sahibi oldukları görülmüştür. Ancak gençlerin Birgi’nin tarihi ve kültürel değerleri hakkında kısıtlı bilgiye sahip olduğu görülmüştür. Ayrıca bölgenin sit alanı olarak ilan edilmesi ve yapıların restorasyonunun yüksek maliyeti olması nedeniyle yerli halkın satışlarla bölgeden çıktığı, bölgeye yeni yerleşimlerin olduğu görülmektedir. Bölgede el sanatlarının yok olmaya başladığı, kültürel değerler açısından otantikliğin bozulmaya başladığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

kültürel miras, otantiklik, Birgi

Kaynakça

• Akpirinç, E.,& Mancı, A. R. (2019). Yerel halkın kültürel miras farkındalığı ve deneyimi: Şanlıurfa örne ği. Uluslararası Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(2), 245-260. https://doi.org/10.30625/ij ctr.647631.
• Allen, L.R., Hafer, H.R. Long, P.T., & R. Perdeu. (1994), Rural residents attidutes toward recreation and tou rism development, Journal of Travel Research, 3 (4), 27-33.
• Andereck, K.L., Valentine, K.M., Knopf, R.C., & Vogt, C.A. 2005. Residents’ perceptions of community tou rism impacts. Annals of Tourism Research, 32 (4), 1056–1076.
• Batmaz, Y. N., & Biçici, G. (2021). Türkiye’de somut kültürel mirasın korunması üzerine bir alan araştır ması: Kırıkkale-Delice Örneği. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 4(1), 97-110. https://doi. org/10.33712/mana.827589.
• Birol, H., Yılmaz, Y. , & Saçan, C. (2019). Birgi Tarihi Yerleşiminin Sürdürülebilir Bir Yaklaşımla Korunma sında Yer Kimliğinin Rolü, IBAD, 2019 (Özel Sayı), 185-197.
• Bianchi, R. V. (2018). The political economy of tourism development: A critical review, Annals of Tourism Research, 70, 88-102.
• Çakmakçı, E., & Öztürk, Ş. (2019). Değişimin bir faktörü olarak turizm, SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ekim 2019, Sayı:47/2, 1-7.
• Çıvgın, H., & Tuna, M. (2023). Otantikliğin tavsiye etme niyeti ve destinasyon tatmini üzerindeki etkisinde algılanan destinasyon imajının aracılık rolü, Alanya Akademik Bakış, 2023, 7, 1. 389-411.
• Diri, F. (2010). Construction techniques of traditional Birgi houses. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dural H. (2004). Ödemiş Tarihi (Yay. Haz. S. Yetkin). İzmir: Ödemiş Belediyesi Kültür Yayınları.
• Duran, E. (2011). Turizm, kültür ve kimlik ilişkisi; Turizmde toplumsal ve kültürel kimliğin sürdürülebilir liği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 291-313.
• Duran, E. (2019). Turist perspektifinden, Ed: Erol DURAN, Cumhur ASLAN. Turizmin Sosyal Psikolojik Dinamikleri, s. 155-172. Paradigma Akademi Yayınları, İstanbul.
• Düzgün, N. (2019). Kültürel mirasın turizmdeki rolü: Ayasofya örneği. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Hitchcock, M. (1999). Tourism and etnicity: Situational perspectives. International Journal of Tourism Rese arch, 1(1), 17-32.
• Gonzales, V. M., Coromina, L., & N. Gall. (2018). Overtourism: Residents‘ perceptions of tourism impact as an indicator of resident social carrying capacity - Case study of a spanish heritage town, Tourism Review, 73 (3), 77-296.
• İlsay, S., Şahin, N. N., & Doğdubay M. (2017). Turizm ve Yiyecek İçecek Endüstrisinde Sahnelenen Otantik lik (Eleştirel Bakış). Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 5(2). 169-181.
• Jurowski, C, Uysal, M. ve D. Williams. (1997), A theoretical Analysis of Host Community Resident Reacti ons to Tourism, Journal of Travel Research, 36 (2), 3-11.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kiel, M. (2001). Birgi, Batı Anadolu’da eski bir Türk kültür merkezi, Çev. Rahmi H. Ünal, Birgi/Tarihi, Tarihi Coğrafyası ve Türk Dönemi Anıtları, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı yayını.
• Kim, J. H. (2014). The Antecedents of memorable tourism experiences: The development of a scale to me asure the destination attributes: Associated with memorable experiences”, Tourism Management,44. 34-45. Lea, J. (2001). Tourism and Development in the Third World. Routledge, London and New York.
• MacCannell, D. (1973). Staged authenticity: Arrangements of social space in tourist settings. American Jour nal of Sociology, 79(3), 589-603.
• Özkul, E., Albayrak, A. (2019). Turizmin sosyal yaşam üzerine etkileri, Ed: Erol Duran, Cumhur Aslan. Tu rizmin Sosyal Psikolojik Dinamikleri, 53-71. Paradigma Akademi Yayınları, İstanbul.
• Öztürk, D. (2017). Kapadokya’da Otantik Turizm Deneyimleri ve Sürdürülebilirlik. Ankara Üniversitesi Ya yınları. Rogers, S. (2002 ). Which Heritage? Nature, Culture, and Identity in French Rural Tourism.” French Histori cal Stıdies, 25(3), 63- 162. Society for French Historical Studies. 6649. EBSCO Publishing
• Urry, J. (2009). Turist Bakışı. Çev. Enis Tataroğlu, İbrahim Yıldız. Bilge Su Yayıncılık. 1. Basım. Ankara.
• Yılmaz, B. S. (2007). Turizmin sosyo-ekonomik, sosyo-kültürel ve çevresel etkileri. Editör. Orhan İçöz. Genel Turizm: Turizmde Temel Kavramlar ve İlkeler. 183-200, Turhan Kitabevi, Birinci Basım: Ankara.