Çağdaş Türk Edebiyatinda Yeni Bir Benzetme Kategorisi: Ritmik Benzetmeler

Yıl 2016, Sayı: 31, 171 - 188, 01.01.2016

Şahru Pilten Ufuk

Öz

Türk edebiyatı metinlerinde Sait Faik hikâyeleri örnekleminde “gibi” edatıyla kurulmuş benzetmelerin incelenmesiyle daha önce literatürde yer verilmemiş yeni bir benzetme türünün varlığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada yapısında ritmik bir etkinin doğmasına yardım eden söz figürleri bulunduğu için “ritmik benzetmeler” olarak adlandırılan bu benzetme kategorisinin tanımlanması, incelenmesi ve tasnifi amaçlanmaktadır

Anahtar Kelimeler

ritmik benzetmeler, benzetmeler, üslup bilim, retorik, söz figürleri

A New Category Of Simile in Modern Turkish Literature: Rhytmic Similes

Öz

By investigating similes with the postposition of “gibi” in Turkish literature in the sample of Sait Faik’s stories a new category of simile which has not been taken part in litterateur is determined. In this study it is aimed to define, investigate and classify this category of simile which is called as “rhytmic similes” as in the structure of those similes figures of speech are used to create a rhytmic effect

Anahtar Kelimeler

rhytmic similes, similes, stylistics, rhetoric, figures of speech

Kaynakça

• AGAMBEN, Georgio, (2009), Nesir Fikri, İstanbul: Metis Yayınları.
• AKSAN, Doğan, (1999), Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, 3. Baskı, Ankara: Engin Yayınevi.
• ALTUN, Hilal Oytun, (2012), “Eski Anadolu Türkçesinde Benzetme Yapıları”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Güz (17): 165-192.
• ASA, Meral, (2004), “Sait Faik’te Şiir ve Şiirsel Söylem”, Haz. Oğuzertem, Süha, Ölümünün 50. Yılında Sait Faik Sempozyumu Konuşmalar, Bildiriler. İstanbul: Alkım Yayınevi: 224-254.
• ATKINS, J. W. H., (2014), Literary Criticism in Antiquity, 1. Cilt, Greek, Cambridge Uni. Press: Cambridge.
• AYDIN, Emel, (2011), Orhan Veli’nin Şiirlerinde Öykü İzleri, Sait Faik’in Öykülerinde Şiir İzleri, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
• BENVENISTE, Émile, (1951), “La notion de „rythme” dans son expression linguistique”, Problèmes de linguistique générale, I, Paris: Gallimard, 327-345.
• BENVENISTE Émile, (1971) “The Notion of ‘Rhythm’ in its Linguistic Expression”, Problems in General Linguistics, Miami, FL: University of Miami Press.
• BREDIN, Hugh, (1998), “Comparisons and Similes”, Lingua, 105(1-2): 67-78.
• BRIK, Osip, (1995), “Ritim ve Sözdizim”, Yazın Kuramı, Rus Biçimcilerinin Metinleri, Haz. Tzvetan Todorov, Çev: Mehmet Rıfat- Sema Rıfat, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• CAP= Association, Classical, (2013), Proceedings. Reprint. London: Forgotten Books, 72-3.
• CROFT, William ve CRUSE, D. Alan, (2004), Cognitive Linguistics, Cambridge: Cambridge University Press.
• CRUSE, Alan, (2006), A Glossary of Semantics and Pragmatics, Edinburgh: Edinburgh University Press.
• ÇETİŞLİ, İbrahim, (2006), Metin Tahlillerine Giriş 1 -Şiir-, Ankara: Akçağ Yayınları.
• ÇINAR, Bekir, (2008), “Teşbih (Benzetme) Sanatına Dilbilimsel Bir Yaklaşım”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, Mart: 129-142.
• DAŞCIOĞLU, Yılmaz, (2007), “1980 Sonrası Hikâyelerde Şiirsellik”, Haz. Andı M. Fatih ve Ceylan Ömür, Hikâyenin Bugünü Bugünün Hikâyesi 80 Sonrası Türk Hikâyesi Sempozyumu, İstanbul: 50-57.
• DİLÇİN, Cem, (1999), Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, 5. Baskı, Ankara 1999, TDK yayınları.
• ELİAÇIK, Muhittin, (2013), “Bazı Belagat Kitaplarında “Teşbîh” Sanatı Hakkında Tanım ve Tasnifler”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Sayı 8/8, Yaz: 565-581.
• ELMAS, Nazım, (2010), “Adalet Ağaoğlu’nun Hikâye Dilinde Ritim, Journal of Black Sea Studies (Karadeniz Araştırmaları), 27: 181-190.
• FAİK, Sait, (1952), Son Kuşlar, Varlık Yayınevi.
• FAİK, Sait, (1954), Alemdağ’da Var Bir Yılan, Varlık Yayınevi.
• FAİK, Sait, (2001), Az Şekerli, (10. Baskı), Bilgi Yayınevi.
• FAİK, Sait, (2002), Havada Bulut, (13. Baskı), Yapı Kredi Yayınları.
• FİLİZOK, Rıza (2015), “Şiir ve Nesirde Ritim Nedir?”, http://www.ege-edebiyat.org/wp/wp- content/uploads/%C5%9Eiir-ve-Nesirde-Ritim-Nedir.docx., 01.12.2015.
• FISHELOV, David, (1993), Poetic and Non-Poetic Simile: Structure, Semantics, Poetics Today, 14/ 1: 1-23.
• FRAISSE, Paul, (2013), “Rhythm and Tempo”, Psychology of Music, Haz. Diana Deutsch, New York: Academic Press Inc, 149-181.
• FROMILHAGUE, Catherine, (1995), Les Figures de Style, Paris: Nathan.
• HATİPOĞLU, Vecihe, (1981), Türk Dilinde İkileme, Ankara: TDK Yayınları.
• http://www.etymonline.com/index.php?allowed_in_frame=0&search=prose, 12.10.2016.
• https://gorselsanatlar.wordpress.com/tag/ ritm-nedir/, 09.11.2006.
• Internet Encyclopedia of Philosophy, http://www.iep.utm.edu/m-aesthe/, 12.10.2016.
• ISRAEL, Michael ve diğerleri, (2004), “On Simile”, Language, Culture, and Mind, Haz. Achard Michel ve Kemmer Suzanne, Stanford CA: CSLI Publications, 123-135.
• İSLÂM, Ayşegül K., (2005), “Sait Faik Abasıyanık’ın Hikâyelerinde Şiirsel Söylem”, Sakarya Üniversitesi Sait Faik Abasıyanık’ı Anma Günleri 18-19 Ekim 2004, Bildiriler, Sakarya: SAÜ Rek. Yay.: 127-137.
• KAPLAN, Mehmet, (2006), Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 1, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• KARAGÖZLÜ, Volkan, (2015), “Simetri ve Edebiyat: Klasik Türk Edebiyatında Simetrinin Görünümleri”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10/8 Spring: 1479-1502.
• KIRAN, Zeynel ve Ayşe KIRAN (2006), Dilbilime Giriş, Ankara: Seçkin Yayınları.
• KOCAKAPLAN, İsa, (1992), Açıklamalı Edebî Sanatlar, Ankara: MEB Yayınları.
• KÜLEKÇİ, Numan, (1999), Açıklamalar ve Örneklerle Edebi Sanatlar, 2. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları
• LEPPIHALME, Ritva, (1997), Culture Bumps: An Empirical Approach to the Translation of Allusions, Clevedon: Multilingual Matters Ltd.
• LIDDELL, Henry George, and Robert Scott. “ῥυθμός“, in A Greek-English Lexicon, revised edition, combining the text of the ninth edition with an extensively revised and expanded Supplement. Oxford and New York: Oxford University Press, 1996. Online, Perseus Project
• MESCHONNIC, Henri, (1982), Critique du rythme. Anthropologie historique du langage, Lagrasse: Éditions Verdier.
• NGUYEN, Thuy Nga ve Zuckermann, Ghill’ad, (2012), “Stupid as a Coin: Meaning and rhyming similes in Vietnamese”, International Journal of Language Studies (IJLS), Cilt 6(4): 97-118.
• ORTONY, Andrew, (1980) “Some psycholinguistic aspects of metaphor,” in R. Honenck and R. Hoffman, Eds., Cognition and Figurative Language, Lawrence Erlbaum Associates, Inc., Hillsdale, New Jersey, 69-83.
• ORTONY, Andrew, (1993), Metaphor and Thought, 2. Baskı, New York: Cambridge University Press.
• PİLTEN Ufuk, Şahru, (2015), “Dilbilimsel Açıdan Benzetme ve Sait Faik Abasıyanık’ın Hikâyelerindeki Görünümleri”, Türk Dili, Kasım-Aralık, Sayı: 767-768: 318-342.
• TÜRK DİL KURUMU, Türkçe Sözlük, 10. Baskı, Ankara: TDK Yayınları. = TS
• ULLMANN, Stephen, (1970), Semantics: An introduction to the science of meaning, Oxford: Blackwell.
• WALES, Katie, (1989), A Dictionary of Stylistics, London: Longman.