The House As An Object Of Nomination In The Turkish Urban Onomasticon: The Structural-Semantic Analysis Of Istanbul Oikodomonyms

Yıl 2019, Sayı: 38, 199 - 208, 31.12.2019

ольга игоревна климкина

Öz

The article analyzes the structural-semantic features of Turkish oikodomonyms – names of houses. Conditions of establishing the individual name of the building, the spheres of its using, functional meaning are considered in comparison with the corresponding Russian nominations.

An appellative-onymistic complex, in which the Turkish oikodomonyms function, is described. According to the research, typical patterns of naming buildings are found: possessive oikodomonyms, oikodomonyms-verbalizers of conceptual field «home», the coordinate oikodomonyms as a result of metonymic transfer,

oikodomonyms-«panegyrics» with dual nomenclature element, communicative oikodomonyms-greetings. The influence of extralinguistic factors is noted: the names of houses reflect the cultural and historical traditions of people, the features of the natural landscape of the city, the multi-ethnic composition of the population of the megalopolis.

The extensionality of this category of onyms, a variety of motivational settings, a large, continuously replenished group of vocabulary, its own set of educational models and the sphere of independent functioning distinguish oikodomonyms in a separate microsystem occupying a juxtanuclear position in the Turkish urban onomasticon.

Anahtar Kelimeler

Turkish language, onomastics, city onymic space

Дом Как Объект Номинации в Турецком Городском Ономастиконе: Структурно-Семантический Анализ Ойкодомонимов Стамбула

Öz

Bu çalışmada Türk ev adlarının yapısal ve anlamsal özellikleri analiz edilmeye çalışılmaktadır. Evlerin özel adla adlandırılmasının şartları, kullanım alanları ve işlevleri benzeri Rus ev adlarıyla karşılaştırılmaktadır.

Türk özel ev adları ad + Apartmanı formülü bileşiminde işlenmektedir. Araştırmanın sonucunda adlandırmalar şöyle tespit edilmiştir: iyelik adlandırmaları, doğrudan ya da dolaylı olarak ev sahiplerini gösteren (Yılmaz Kаrdeşler Apt., Babaevi Apt., Yuvam Apt., Bizim Apt.); «ev» kavramı için özel anlamlar içeren adlandırmalar (Uĝur Apt., Mutlu Apt., Huzur Apt.); evin bulunduğu yer hakkında bilgiler veren adlandırmalar (Cerrahpaşa Apt. Cerrahpaşa Camisinden uzak olmayan bir yerde bulunmaktadır, Meydan Apt. mahallenin merkezi meydanın yanında, Kuyu Apt. bir kuyu yanında); övgü içerikli adlandırmalar (Altınhisar Apt., Dilek Saray Apt., Zümrüt Palas Apt.); selamlama içerikli adlandırmalar (Merhaba Apt., Hoş geldiniz Apt.); önemli tarihî olaylar anısına verilen adlandırmalar (50. Yıl Apt.). Dil dışı faktörler de şöyle tespit edilmiştir: ev adlarında Türkiye’nin kültürel ve tarihsel gelenekleri, yeryüzünün özellikleri ve İstanbul’un nüfusunun etnik bileşimi yer almaktadır.

Bu tür adların genişliği, adlandırma biçimlerinin farklılığı, çok sayıda, ara vermeden tamamlanan kelime grupları, bu tür adlandırmaların kendine özgü oluşturulma yolları ve kendi başına işlev alanı bulunan Türk ev adlarının şehre ait adbilimin merkezine yakın olan ayrı bir mikrosistem olarak ayırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

rkçe, adbilim (onomastik), şehrin isim alanı

Дом Как Объект Номинации в Турецком Городском Ономастиконе: Структурно-Семантический Анализ Ойкодомонимов Стамбула

Öz

Kaynakça

• AVERCHENKO A.T., (1923), Zapiski prostodushnogo “Ya v Evrope”: Turtsiya, Chehoslovakiya, Berlin: Sever.
• BAYARTAN M., (2005), “Osmanlı Şehrinde Bir Idari Birim: Mahalle”, Coĝrafya Dergisi, 13: 93-107.
• BRODSKIY I.A., (1985), Puteshestviye v Stambul, Afiny. URL: http://lib.ru/BRODSKIJ/br_istambul.txt
• BULYGINA E.Y., TRIPOLSKAYA T.A., (2015), Yazyk gorodskogo prostranstva: slovar, karta, tekst, Moskva: Yazyki slavyanskoy kultury.
• ÇELİK Z., (1996), 19. Yüzyılda Osmanlı Başkenti: Deĝişen İstanbul, İstanbul: Tarih Vakfi Yurt Yayınları.
• D’YAKOVA N.S., (2016), “Novye toponimy na karte Vologdy”, Vestnik Vologodskogo universiteta, 2: 70-74.
• DOLGANOVA A.Y., (2006), “Protsessy transonimizatsii v ergonimii (na materiale nazvaniy magazinov Izhevska)”, Vestnik Udmurtskogo universiteta, 5(2): 25-30.
• KONONENKO E.I., (2014), “Faktor islamskoy blagotvoritelnosti v turetskom gradostroenii”, Islamovedenie, 4: 73-79.
• MADIEVA G.B., SUPRUN V.I., (2017), “Sistema sovremennoy russkoy urbanonimicheskoy terminologii’, Voprosy onomastiki, 14(2): 115-125.
• PAMUK O., (2017), Masumiyet Müzesi, (Çeviren: A.S. Avrutina), Sankt-Peterburg: Azbuka.
• PODOLSKAYA N.V., (1988), Slovar russkoy onomasticheskoy terminologii, Moskva: Nauka.
• RAZUMOV R.V., (2018), “Oikodomonimy: mesto v onomasticheskom prostranstve”, Vostochnoukrainskiy lingvisticheskiy sbornik im. E.S. Otina, Donetsk: Izdanie Donetskogo natsionalnogo meditsinskogo universiteta im. M. Gorkogo, 1(16): 205-214.
• SUPERANSKAYA A.V., (1973), Obshchaya teoriya imeni sobstvennogo, Moskva: Nauka.
• VERESHCHAGIN E.M., KOSTOMAROV V.G., (2005), Yazyk i kultura. Tri lingvostrsnovedcheskiye kontseptsii: leksicheskogo fona, reche-povedencheskih taktik i sapientemy, Moskva: Indrik.