Küresel Medyada Kültürel Bellek Algısı ve Kültürel İçerik İletimi Üzerindeki Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 2022 Sayı: 43, 123 - 133, 26.06.2022

Meltem Ekti

Öz

Bugüne kadar kültürel belleğin farklı disiplinlerde birçok çalışmanın konusunu oluşturduğu bilinmektedir. Bu nedenle kültürel bellek ve kültürel bellek algısının tanımlanmasından çok bu algının sürekliliğine ve bu sürekliliğin sağlanmasına etki eden faktörlere yer vermek yerinde olacaktır. Sürekliliği sağlayan yapıların sağlıklı işlenmemesi kültürel belleğin sürekliliğinden çok, değişmesine ya da yok olmasına neden olabilmektedir. Aynı zamanda bu etkiler hem yerel algılamada hem de küresel algılamada benzer sonuçlar doğurabilir. Bellek algısının oluşumunda etkili olan araçlardan birisi de dijital platformdur. Dijital platformlar arasında yer alan medya ise kritik bir role sahiptir. Medyaya kültürel belleğin yansıması, o toplumun kimliğinin ve bu kimliğin nasıl bilindiğinin veya hatırlandığının ya da söz konusu kültürel yapılardan hangilerinin süreklilik gösterdiğinin, hangilerinin unutulduğunun fark edilmesi demektir. Medyadaki bu yansımalar yazılı, görsel ya da söylemsel göstergelerden oluşabilir. Kültürel bellekteki bir bilginin aktarılmasında Assman’ın da belirtmiş olduğu üzere olumlu göstergelerin yanında olumsuz göstergeler ve yanlı ibareler de yer alabilmektedir (Assman, 1995: 125-133) Bu olumsuz göstergeler ve yanlı ibareler ise sağlıksız işleyişe örnek oluşturmakla birlikte, toplumsal kimlik oluşumunda yerel ve küresel bağlamda özden farklı algıların oluşumuna da neden olabilmektedir. Genel anlamda sosyokültürel yansımaların yer aldığı özellikle de son yıllarda bir ihtiyaç haline gelen medyada soluduğumuz dünyayı, belki de farkına varmadığımız, atladığımız hatta özlediğimiz
veya amaçladığımız yaşam biçimlerini bir an olsun görsel veya işitsel olarak karşımızda bulabiliriz. Bu süreçte medya “koruma”, “hatırlatma” ve “aktarma” işlevlerinin oldukça yaygın olduğu bir araçtır (Assmann, 2015: 23). Bu bağlamda medyanın kültürel belleğin tekrarlama ilkesini gerçekleştirmede ve sürdürülebilirliği sağlamada birden fazla alanda etkili olarak karşımıza çıktığı anlaşılmaktadır (Akın, 2018). Bu çalışmada kültürel bellek algısının medyanın “hatırlatma”, “koruma” ve “aktarma” işlevlerine bağlı olarak geçirdiği değişimler ve dönüşümler, yanlış algı oluşumuna neden olabilecek göstergeler örnekler aracılığıyla aktarılmaya çalışılmıştır. Ayrıca bu sürecin her ne kadar kültürel bellek ortaklığı olsa da farklı bir algı süreci içinde yetişen nesillerde oluşan imgeyi ne kadar etkileyebileceği de sorgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Medya, Küreselleşme, Algılama yetisi

Kaynakça

• Açıkgöz, K. Ü. (2003). Etkili Öğrenme ve Öğretme. (4. bs.). İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
• Akın, B. (2018). Kültürel bellek ve Müzik. Eurasien Journal of Music and Dance, 13, 101-111.
• Assmann, J. (1995). Kültürel Bellek. (Çev. A. Tekin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Assmann, J. und Czaplicka, J. (1995). Collective Memory and Cultural Identity. New German Critique, 65, 125-133.
• Assmann, J. (2015). Kültürel bellek eski yüksek kültürlerde yazı hatırlama ve politik kimlik. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Assmann, J. (1988). Kollektives Gedächtnis und kulturelle Identität. J. Assmann und T. Hölscher (Hrsg.), Kultur und Gedächtnis innerhalb (9-19. ss.). Frankfurt a. M.: Suhrkamp.
• Assman, J. und Assman, A. (1992). Das Gestern im Heute. Medien und soziales Gedächtnis. K.
• Merten, S. J. Schmidt und S. Weischenberger (Hrsg.), Die Wirklichkeit der Medien. Eine Einführung in Kommunikationswissenschaften innerhalb (114-140. ss.). Opladen: Westdeutscher Verlag.
• Atik, A. und Bilginer Erdoğan, Ş. (2014). Toplumsal Bellek ve Medya. Atatürk İletişim Dergisi, 6, 1-16.
• Biçel, Ç. (2012). Dijital Toplumda Deneyim ve Sosyal Medya Belleği. P. M. Yelsalı Parmaksız (Ed.), Neye Yarar Hatıralar? innerhalb (47-78. ss.). Ankara: Phoenix Yayınları.
• Çalışır, G. (2020). Kişilerarası İletişim Bağlamında Televizyon Reklamlarında Söylem Analizi:
• Çaykur, Lipton ve Doğuş Çay Reklamları. Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 4(7), 1-23.
• Çıkla, S. (2004). Kültür Değişmeleri ve Servet-i Fünûn Romanı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Connerton, P. (2012). Modernite Nasıl Unutturur. (Çev. K. Kelebekoğlu). İstanbul: Sel Yayınları.
• Connerton, P. (2014). Toplumlar Nasıl Anımsarlar. (Çev. A. Şenel). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Doyuran, l. (2017). Televizyon ve Sosyal Medya Çerçevesinde Medya Aracılığıyla Kolektif Belleğin İnşası. Erciyes İletişim Dergisi, 5(2), 228-242.
• Halbwachs, M. (1992). On Collective Memory. (Ed. Translated, and with an Introduction by Lewis A. Coser). The Heritage of Sociology. Chicago: The University of Chicago Press.
• Hoffmann, B. (2003). Medienpädagogik Eine Einführung in Theorie und Praxis. Paderborn/München/Wien/Zürich: Schöningh.
• Kaplan, Y. (1991). Enformasyon Devrimi Efsanesi. Kayseri: Rey Yayınları.