TÜRKMEN YAZAR ÇARI AŞIROV’UN GÖREŞ (GÜREŞ) ADLI ROMANINDA GELENEĞİN İZLERİ

Year 2022, Volume: 2022 Issue: 43, 157 - 167, 26.06.2022

Onur Belli

Abstract

1924’te Stalin’in iktidara gelişiyle birlikte, Sovyet rejimine karşıt olan vatansever yazarlar birer birer yok edilmiş ve bu dönemde folklor veya edebiyat yeni rejimi halka benimsetmek için bir araç olarak kullanılmıştır. 1980’li yılların ortalarında Sovyet Birliği, dağılma dönemine girmesiyle birlikte ideolojinin Türkmen edebiyatı üzerindeki etkisi azalmaya başlamıştır. Edebiyatın ideolojinin etkisinden sıyrılmaya başlamasıyla edebiyat aracılığıyla geçmişi ve bugünü birleştirmek amaçlanmıştır. Bu bağlamda geçmişten günümüze aktarılan tarihsel ve kültürel miras, Türkmen edebiyatında yeniden ön plana çıkmaya başlamıştır. Bu çalışmada, 1986 yılında yayımlanan ve sosyalist gerçekçi anlayışla kaleme alınan Çarı Aşırov’un Göreş adlı romanında yer alan Türkmen yaşayışı, kültürüne ve geleneğine ait unsurlar incelenecektir

Keywords

Göreş, Çarı Aşırov, gelenek, kültür, Türkmen edebiyatı.

References

• Alptekin, A. B. (2010). Türk Halk Hikâyelerinde Halk Hekimliği. Milli Folklor, 22(86), 5-19.
• Aşyr, Ç. (1986). Göreş. Aşgabat: Türkmenistan Neşriyatı.
• Azemoun, Y. (2020). Türkmen Halısından Yansıyanlar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tarih Dergisi, 3(2), 23-58.
• Buran, A. (2011). Kurşunlanan Türkoloji. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Boratav, P. N. (1984). Türk Halk Bilimi II. 100 Soruda Türk Folkloru (İnanışlar, Töre ve Törenler, Oyunlar). İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Çonoğlu, S. (2011). Türkmen Edebiyatı: Onsekizinci Yüzyıldan Bağımsızlık Dönemine. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 15, 333-347.
• Dinç, A. ve Çakır, R. (2010). Türkmenlerde Kuyumculuk Sanatının ve Takılarının Tarihi Gelişimi ve Türkmen Kadını. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 10(1), 23-34.
• Duymaz, A. (2005). Oğuz Kağan Destanı’ndan Dede Korkut’a Toy Geleneğinin Simgesel Anlamı ve Türk Paylaşım Modeli. Karadeniz Araştırmaları, 5, 37-60.
• Duymaz, A. (2015). Türkmenistan’da Kültürel Kimliğin Kaynağı Olarak Dede Korkut Geleneği. Milli Folklor, 27(107), 19-33.
• Ercilasun, A. B. ve Akkoyunlu Z. (2015). Kaşgarlı Mahmud Dîvânu Lugâti’t-Türk Giriş-MetinÇeviri-Notlar-Dizin. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ergin, M. (2014). Dede Korkut Kitabı - 1. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Goçmyradow, H. (2010). Türkmen Halk Döredijiligi. Aşgabat.
• Kara, M. (1996). Çağdaş Türkmen Şiiri. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 531, 852-889.
• Karakaş, Ş. (1996). 20. Yüzyıl Türk Dünyası Üzerine Bir Deneme. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 3, 279-317.
• Kılıç, S. (2016). Eski Türk Topluluklarında Sayı Sembolizmi ve Türkmen Takılarına Yansıması. Turkish Studies, 11(2), 733-754.
• Mämmetjumaýew, A. ve Täjimow, A. (2011). Gadymy Türkmen Edebiýaty, Aşgabat: Türkmen Neşriyatı.
• Sarykow, A. (2008). XX. Asyr Türkmen Edebiýaty Dersinden Lektsiýa Teksti. Nöküs.
• Şahin, H. İ. (2010). Türkmen destanları ve destancılık geleneği. Konya: Kömen Yayınları.
• Şahin, H. İ. (2015). Türkmenistan’da Halkbilimi Araştırmalarının Dönemleri: Problemler, Yöntemler ve Eğilimler. Türklük Bilimi Araştırma Dergisi, 32, 229-252.
• Taner, N. (1979). El sanatlarında motiflerin insancıllığı. Halkbilimi. Erişim adresi: http://www.halkbilimi.com/dergi-makale/328 (Erişim tarihi 10.01.2022)
• Türkmen, N. (2001). Orta Asya Türkmen Halıları İle Tarihî Anadolu-Türk Halılarının Ortak Özellikleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Yeğin, Ç. (2018). Çarı Aşırov’un “Göreş” Romanı (Aktarma-Muhteva İncelemesi). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yücel, Ü. (2011). Türk Halk İnanışlarında Sayılar. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.