ESKİ UYGURCADA TARİH KAYITLARININ OLUŞTURULMA ŞEKİLLERİ

Yıl 2023, Cilt: 2023 Sayı: 46, 357 - 368, 25.12.2023

Ali Doğan

Öz

Uygurlar, tarihî metinlerinde çoğunlukla on iki hayvanlı ve Çin kaynaklı Gān zhī adı verilen takvim sistemlerini kullanarak tarih kayıtlarını tutmuştur. Ayrıca bu sistemlerin türevleri olan farklı takvim sistemleri de tarih düşmede kullanılmıştır. Doğu Türkistan’da keşfedilen Uygurca elyazmalarının neşredilmeye başlamasından sonra bu takvim ifadelerinin hem müstakil takvim fragmanlarında hem de özellikle metinlerin kolofon kısımlarında görülmektedir. Çalışmada, tespit edilen takvim kayıtlarından yola çıkılarak kullanılan sistemler açıklanmış ve bu sistemlerle oluşturulan tarih kayıtlarının temel unsurları olan gün, ay ve yıl ifadelerinin oluşturulma biçimleri ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Eski Uygurca, Takvim, On İki Hayvanlı Takvim, Gān zhī Takvimi.

Kaynakça

• Wilkens, J. (2021). Handwörterbuch des Altuigurischen. Göttingen: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen.
• Zieme, P. (1985). Buddhistische Stabreimdictungen der Uiguren. Berliner Turfan Texte XIII. Berlin: Akademie Verlag.
• Zieme, P. (1996). Altun Yaruq Sudur, Vorworte und das erste Buch, Edition und Übersetzung der alttürkischen Version des Goldglanzsūtra (Suvarnaprabhāsottamasūtra). Berliner Turfantexte XVIII. Turnhout: Brepols.
• Zieme, P. (2005). Magische Texte des Uigurischen Buddhismus. Berliner Turfan Texte XXIII. Belgium: Brepols.