BibTex RIS Cite

Hapax Legomena in Yenisei Inscriptions

Year 2013, Volume: 14 Issue: 26, 37 - 49, 01.12.2013

Abstract

Yenisei inscriptions are inscriptions along the Yenisei River having a total number of 250 and thought to have been erected by the Kyrgyz. Among these inscriptions, although the first discovered one was Uybat III (E 32) Inscription, not much had been known about the characteristics of the alphabet and who they belonged to until the inscriptions remained from the Second East Turkic Khanate was found in 1889 by N. Yadrintsev. After the decipherment of the letters in this alphabet by Thomsen, researches mostly focused on the Mongolian area, and attempts were also made to read these inscriptions. In this sense, we should mention the names Radloff, S. Ye. Malov and H. N. Orkun.
Although it is generally been thought that the Yenisei Inscriptions were erected by the Kyrgz, Az and the Cik people, who mostly lived in the area, the inscriptions themselves do not indicate any date in them. In terms of the vocabulary use, these inscriptions are somewhat different from the inscriptions erected by the rulers of the 2nd Turkish Khanate and the Uighur Khanate, located in Mongolia. In this article, single examples of words have been touched upon, and after determining if the words are present in other runic texts, whether or not the word in question was present in post–runic text was questioned. Etymological studies with regards to the analyzed words are also within the scope of this article. Some conclusions, too, have been derived. Also, an effort has been made to come to the conclusion that words which are not witnessed in other runic texts are of dialectic origin, and peculiar to a local area.

Yenisey Yazıtlarındaki Tek Örnekler

Year 2013, Volume: 14 Issue: 26, 37 - 49, 01.12.2013

Abstract

Yenisey yazıtları, Moğolistan’ın kuzeyinde, Yenisey Irmağı boyunca bugünkü Hakasya ve Tuva sınırları içerisindeki bugün toplam sayısı 250 civarında olan runik harfli Türkçe yazıtlardır. Bu yazıtlardan Uybat III (E 32) yazıtı ilk bulunan yazıt olduğu hâlde N. Yadrintsev tarafından 1889 yılında II. Türk Kağanlığı’nın tahtında oturan Bilge Kağan ve kardeşi Köl Tegin adına dikilen iki büyük yazıt bulununcaya kadar bu yazıtların kimlere ait olduğu ve alfabenin niteliği hakkında pek bir şey bilinmiyordu. Thomsen’in bu alfabedeki harfleri çözmesinden sonra çalışmalar, daha çok Moğolistan bölgesi üzerinde yoğunlaşmış, ancak bu yazıtları okuma girişimleri de olmuştur. Bu anlamda özellikle W. Radloff, S. Ye. Malov ve H. N. Orkun’un adını anmak gerekir.
Yenisey yazıtlarının daha çok bölgede yaşamış olan Kırgızlar, Azlar ve Çikler tarafından dikildiği düşünülmekle birlikte yazıtlarda tarih kayıtları bulunmamaktadır. Bu yazıtlar, söz varlığı açısından özellikle Moğolistan’da bulunan ve II. Türk Kağanlığı ile Uygur Kağanlığı’nın kağanları ve yöneticileri tarafından dikilen yazıtlardan farklı kimi sözcükler bulunmaktadır. Bu yazıda Yenisey yazıtlarındaki tek örnekler üzerinde durulmuş, diğer runik metinlerde olup olmadığı belirlendikten sonra sözcüğün runik dönemden sonraki metinlerde bulunup bulunmadığı sorgulanmıştır. Ayrıca sözcükle ilgili yapılan etimolojilere de değinilmiş ve çeşitli değerlendirmelerde bulunulmuştur. Özellikle diğer runik metinlerde tanıklanmayan sözcüklerin diyalektik özellikler taşıdığı sonucuna varılmaya çalışılmış, böylelikle kimi sözcüklerin yöresel sözcükler olduğu kanaati ortaya çıkmıştır.

There are 0 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Articles
Authors

Erhan Aydın This is me

Publication Date December 1, 2013
Published in Issue Year 2013 Volume: 14 Issue: 26

Cite

APA Aydın, E. . (2013). Yenisey Yazıtlarındaki Tek Örnekler. Türkbilig / Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 14(26), 37-49.
AMA Aydın E. Yenisey Yazıtlarındaki Tek Örnekler. Türkbilig / Türkoloji Araştırmaları Dergisi. December 2013;14(26):37-49.
Chicago Aydın, Erhan. “Yenisey Yazıtlarındaki Tek Örnekler”. Türkbilig / Türkoloji Araştırmaları Dergisi 14, no. 26 (December 2013): 37-49.
EndNote Aydın E (December 1, 2013) Yenisey Yazıtlarındaki Tek Örnekler. Türkbilig / Türkoloji Araştırmaları Dergisi 14 26 37–49.
IEEE E. . Aydın, “Yenisey Yazıtlarındaki Tek Örnekler”, Türkbilig / Türkoloji Araştırmaları Dergisi, vol. 14, no. 26, pp. 37–49, 2013.
ISNAD Aydın, Erhan. “Yenisey Yazıtlarındaki Tek Örnekler”. Türkbilig / Türkoloji Araştırmaları Dergisi 14/26 (December 2013), 37-49.
JAMA Aydın E. Yenisey Yazıtlarındaki Tek Örnekler. Türkbilig / Türkoloji Araştırmaları Dergisi. 2013;14:37–49.
MLA Aydın, Erhan. “Yenisey Yazıtlarındaki Tek Örnekler”. Türkbilig / Türkoloji Araştırmaları Dergisi, vol. 14, no. 26, 2013, pp. 37-49.
Vancouver Aydın E. Yenisey Yazıtlarındaki Tek Örnekler. Türkbilig / Türkoloji Araştırmaları Dergisi. 2013;14(26):37-49.