Çocuk Haklarına Yönelik Eğitici Çizgi Roman: ‘’Sadece Biriyim’’

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 262 - 279, 25.06.2021

Kadriye Çelik , Genç Osman İlhan

Öz

Yenilenen eğitim-öğretim programları, yöntem ve tekniklerinde özellikle üstünde durulan hususlardan biri öğrencilerin öğrenme stili farklılıklarıdır. Her öğrencinin kendine ait daha iyi öğrendiği bir yöntem bulunmaktadır. Fakat gerek sınıfların mevcudu gerekse bu öğrenme stillerinin belirlenmesinde zaman engelinin bulunması, bireysel öğrenme stillerini yeterince açığa çıkaramamaktadır. Bu yüzden derslerde çeşitli materyallerin geliştirilmesi ve kullanılması bu açığı kapatmak için ideal bir yöntemdir. Hem bilinçli hem de bilinç dışı olarak öğrenciye pek çok öğrenme imkanı sunmasıyla birlikte iyi birer kültür aktarıcısı olan çizgi romanlar da kullanılabilecek etkili görsel ve işitsel materyallerdir. Bu amaçla hazırlanmış olan ‘’Sadece Biriyim’’ adlı dijital çizgi roman çocuk haklarını ele almaktadır. Sosyal bilgiler dersi 4., 5., ve 6. sınıf Birey ve Toplum, Etkin Vatandaşlık gibi öğrenme alanları kazanımlarını öğrenciye aktarabilecek bir materyal geliştirilmeye çalışılmıştır. Özellikle evrensel bir konu olması ve erken yaşlarda bilinç oluşturması için ‘’Çocuk Hakları Evrensel Beyannamesi’nden’’ yararlanılarak çizgi roman materyali geliştirilmiştir. Geliştirilen bu materyalin hazırlanmasında Pixton isimli Web 2.0 aracından faydalanılmıştır. Hazırlanmış olan materyalin Sosyal bilgiler dersi öğretimine katkıda bulunmasının yanı sıra yetişkinlerde çocuk haklarına yönelik farkındalık oluşturması ve gelecekteki benzer çalışmalara da yardımcı olması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çizgi Roman, Eğitici Çizgi Roman, Sosyal Bilgiler, Çocuk Hakları

Kaynakça

• Ak. M.M.; Erdoğan M.F. ve İlhan, G.O. (2020). Görsel bir öğretim materyali olarak dijital çizgi roman tasarımı: gezdim, gördüm, öğrettim. Jounal of History School (JOHS), 13(7): 2458-2484
• Alpin, H. (2006). Çizgi roman ansiklopedisi. İnkilap Kıtabevi.
• Alsaç, Ü. (1994). Türkiye'de karikatür, çizgi roman ve çizgi film. İletişim Yayınları
• Avarogullari, A. K. & Mutlu, Z. (2019). Pre-service social studies teachers' opinions on using comic books in social studies teaching. Asian Journal of Education and Training, 5(4), 538-547.
• Barr, R. D., Barth, J. L. & Shermis, S. S. (1977). Defining the social studies. National Council for the Social Studies.
• Barth, J. (1991). Elementary and junior hing/middle school social studies curriculum. University Press of America.
• Ceran, K. (2002). Çizgi roman nedir? L. Cantek (Ed.), Çizgili Hayat Kılavuzu: Kahramanlar, Dergiler ve Türler (28-29). İletişim yayınları.
• Çelikkaya, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğretim araç-gereç ve materyallerini kullanma düzeyleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (1) 73-105.
• Dere, İ. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretim materyali geliştirme ve kullanımı hakkındaki görüşleri. Balikesir University Journal of Social Sciences Institute, 22(41), 89-112.
• Doğdu, S. & Aslan Z. (1993). Eğitim teknolojisi uygulamaları ve eğitim araç gereçleri. Tekışık Ofset.
• Dolmaz, M. & Metin, Ö. (2021). The place of history subjects in the social studies textbooks. Turkish History Education Journal, 10 (1) , 88-114.
• Dündar, H. & Hareket, E. (2016). Türkiye’de ilköğretim hayat bilgisi ve sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının çocuk hakları açısından incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 85-103.
• Eğribel, E. (1992). Çizgi roman olayı ve toplum. Sosyoloji Dergisi, 3(3), 1-44.
• Ertürk S. (1972). Eğitimde program geliştirme. Yelkentepe Yayınları.
• Fazlıoğlu, Z. (2007). Çocuk hakları sözleşmesinde yer alan çocuk hakları konusunda öğretmenlerin ve yöneticilerin bilinç düzeyleri. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi) Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Grugel, J. (2013). Children‟s rights and children‟s welfare after the convention on the rights of the child. Progress in Development Studies, 13(1), 19–30.
• Gülersoy, A. E. & Türkal, B. (2020). Oluşturma-geliştirme açısından sosyal bilgiler öğretiminde bir öğretim materyali olarak çizgi roman kullanımı. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 6(2), 299- 326
• İlhan, G. O. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde çizgi romanların kullanımı. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• İlhan, G. & Oruç, Ş. (2019). Sosyal bilgiler dersinde çizgi roman kullanımı: Teksas tarihi. Eğitim ve Bilim, 44(198), 327-341.
• İlhan, G. O., Kaba, G., & Sin, M. (2021). Usage of digital comics in distance learning during COVID-19. International Journal on Social and Education Sciences (IJonSES), 3(1), 161-179.
• Kaba, G., Şin, M. & İlhan, G. O. (2020). Eğitimde dijital çizgi roman tasarımı: Etkin vatandaş bilge. Jass Studies- The Journal of Academic Social Science Studies, 83, 107-123.
• Keskin, A. & İlhan, G. (2021). Değerler eğitimine yönelik dijital çizgi roman tasarımı: “Gizemli Labirent”. İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi 4(1), 250-264
• Kireççi, Ü. (2008). Çizgi roman senaryosu. Crea Yayıncılık.
• McCloud, S. (2019). Çizgi romanı anlamak. (Çev. C. Ülgen). Sırtlan Kitap.
• MEB, (2018). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programına aşağıdaki adresten 26.02.2021 tarihinde erişilmiştir. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf
• Metken, G. (1970). Comics. Fischer Bücherei.
• Özdemir, E. (2010). Eğitici çizgi romanların altıncı sınıf öğrencilerinin ısı transferi kavramındaki başarısı üzerindeki etkileri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Öztürk, C. & Baysal, N. (1999). İlköğretim 4-5. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik tutumu. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 13-21.
• Palmer, J. R. (1965). Establishing adequate criteria for selecting social studies materials. The High School Journal, 49(1), 6-12.
• Parsons, J. & Smith, K. (1993). Using Comic Books To Teach. Retrieved from ERIC Databese. ERIC Document ED363892.
• Pustz, M. (2012). Comic Books and American Cultural History. Continuum International Publishing Group.
• Rolan, B. (2000). Çizgi Roman Sanatı. Engin Yayıncılık.
• Shug, Marc C. & Beery, R. (1987). Teaching social studies in the elemantary school. Scott, Foresman and Company.
• Symeon, R. (2008). State of the art comics in education. Using Web Comics in Education. Project Deliverable Report. Retrieved from http://www.educomics.org/material/deliverables/Deliverable1_StateoftheArt.pdf adresinden 26.02.2021 tarihinde alınmıştır.
• Şentürk, M. & Şimşek, U. (2021). Educational comics and educational cartoons as teaching material in the social studies course. African Educational Research Journal, 9(2), 515-525
• Topkaya, Y. (2014). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersinde eğitici çizgi roman kullanımının bilişsel ve duyuşsal öğrenmelere etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Torun, F. & Duran, H. (2014). Çocuk hakları öğretiminde oyun yönteminin başarıya, kalıcılığa ve tutuma etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(16), 418-448.
• Ünal, O. & Demirkaya, H. (2019). Eğitici çizgi romanın sosyal bilgiler dersinde kullanılmasına yönelik yarı deneysel bir çalışma. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 40, 92-108
• Yağlı, A. (2017). Modern bir anlatı sanatı olarak çizgi roman. Kriter Yayınevi.
• Yaylak, E. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının hazırladıkları materyallerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 14(2), 873-897.
• Wigan, M. & Uslu, M.E. (2012). Görsel illüstrasyon sözlüğü. Literatür Yayınları. https://www.pixton.com/ adresinden 26.02.2021 tarihinde erişildi.