MÜKERRER SUÇLULARIN SOSYO-KÜLTÜREL ÖZELLİKLERİ: ÇANAKKALE E TİPİ KAPALI CEZA İNFAZ KURUMU ÖRNEĞİ

Yıl 2013, Sayı: 18, 257 - 287, 01.06.2013

Mehmet Topses

Öz

Bu araştırmanın amacı, Çanakkale E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda hükümlü bulunan mükerrer suçluların toplumsal özelliklerinin saptanmasıdır. Mükerrer suçluların toplumsal özellikleri, cezaevine ilk kez girmiş bulunan hükümlülerin toplumsal özellikleriyle karşılaştırılarak saptanmıştır. Araştırmada ölçüt alınan suç türleri kasten adam öldürme, hırsızlık, kız kaçırma, ırza geçme, yaralama, gasp, uyuşturucu, fuhuşa teşvik ve parasal dolandırıcılık suçlarıdır. Bunun dışında kalan taksirle adam öldürme suçu, gönüllü bir suç eylemi içermediği için inceleme alanı dışında tutulmuştur. Gerekli yasal izinler alındıktan sonra kurumda bulunan hükümlülere anket uygulanmış ve toplanan veriler SPSS 16.0 paket programı kullanılarak çapraz tablolara ve frekans tablolarına dönüştürülmüştür. Ulaşılan sonuçlara göre, aile üyeleri arasında ve özellikle yakın arkadaş çevresinde suçlu bireylerin bulunması mükerrer suçluların en temel toplumsal özelliğidir. Bunun dışında mükerrer suçluların, cezaevine ilk kez giren hükümlülere göre daha yüksek oranda şehir merkezinde doğup büyüdükleri, daha yüksek oranda şehir merkezinde ikamet ettikleri, çocukluk dönemlerinde daha cezalandırıcı ebeveyn tutumlarıyla karşılaştıkları, daha yüksek oranda parçalanmış ailelerden geldikleri, cezaevinden ilk kez tahliye olduktan sonra ise toplumsal çevrelerinden önemli ölçüde dışlandıkları bulunmuştur. Ulaşılan diğer sonuçlara göre köyden kente göç etmiş olmanın ya da medeni durumun suç davranışı ve özellikle mükerrer suçlulukla ilişkisi kanıtlanamamıştır. Çocuk yetiştirme tarzının suç davranışıyla olan ilişkisi zayıf düzeyde bulunmuştur. Gerilim kuramının suç davranışını açıklama yeterliliği bulunsa bile oldukça zayıftır. Etiketleme kuramı ise geçerliliğini sürdürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Suç teorileri, sapma, etiketleme, mükerrer suç, gerilim teorisi

Socio-Cultural Characteristics of Repeated Offenders: Case of Canakkale E Type Closed Prison

Öz

The aim of this research is to determine the social characteristics of repeat offenders prisoned in Çanakkale E-type closed prison. In this study, social characteristics of the repeat offenders are determined by making comparison with social characteristics of prisoners received into prison for the first time. The criteria for crime used in the research are intentional homicide, theft, abduction of girls, rape, wounding, robbery, drugs, pandering and money scam. Other than these, reckless homicide is excluded from the research area as it does not include any kind of intentional criminal act. After getting necessary legal permissions, a poll is conducted with the prisoners in the institution and the collected data is converted into crosstabs and frequency tables with the help of SPSS 16.0 package program. According to the results, the main social characteristic of the repeat offenders is that there are criminals among their family members and especially in their close circle of friends. Apart from that, it is found out that the number of repeat offenders who were born and grew up city centers are more than that of the prisoners received into prison for the first time; their level of living in city centers is much higher; they encountered more punitive parenting during childhood; the rate of their coming from separated families is much higher; they are considerably excluded from their social environment after their first release from the prison. With regard to the other results, there could not be found any relation between criminal behavior -especially repeat offence- and rural-urban migration or marital status. It is also seen that there is a weak relationship between childrearing style and criminal behavior. Although strain theory is sufficient to explain criminal behavior, the theory is weak. Labeling theory, on the other hand, remains valid.

Anahtar Kelimeler

Crime theories, deviation, labeling, repeat offence, strain theory.

Kaynakça

• Akduman, G. ve arkadaşları. (2007). Ergen Suçluluğunda Bazı Kişisel ve Ailesel Özelliklerin İncelenmesi. Türk Ped. Araştırmaları, 42, 156-161.
• Avcı, M. (2008). Tutuklu Çocuklar Üzerine Bir Araştırma: Çocukların Suça Yönelmesinde Etkili Olan Toplumsal Nedenler ve Çözüm Önerileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 49-73.
• Avcı, R. ve Güçray, S. (2010). Şiddet Davranışı Gösteren ve Göstermeyen Ergenlerin Ailelerinin Aile İşlevleri, Aile Bireylerine İlişkin Problemler, Öfke ve Öfke İfade Tarzları Açısından İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(1), 45-76.
• Cantürk, N. ve Koç, S. (2010). Adli Tıp Kurumunda Değerlendirilen Cinsel Suç Sanıklarının Sosyo-Demografik Özellikleri ve Psikiyatrik Profilleri. 63(2), 50-53.
• Cömertler, N. ve Kar, M. (2007). Türkiye’de Suç Oranının Sosyo-Ekonomik Belirleyicileri: Yatay Kesit Analizi. AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 62(2), 1-17.
• Çiftçi, E. (2009). Kapkaç Suçundan Hüküm Giyenlerin Toplumsal Alandan Dışlanma Süreçleri. e-Journal of New World Sciences Academy, 4(4), 406-421.
• Dinler, V. ve İçli, T. (2009). Suç ve Yoksulluk Etkiselliği: Isparta Cezaevi Örneği. Uluslararası Davraz Kongresi (Uysal Arman ve diğerleri, Ed.) içinde (ss. 2469-2486).
• Dolu, O. (2012). Suç Teorileri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Dönmezer, S. (1994). Kriminoloji. İstanbul: Beta Yayınları.
• Durusoy, S. ve arkadaşları. (2008). Başlıca Sosyo Ekonomik Sorunlar Suçun Belirleyicisi Olabilir mi?. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(23), 172-201.
• Erdoğdu, Y. (2005). Suça Yönlendirilen ve Yönlendirilmeyen Çocukların Aile İlişkileri ile Saldırganlık Davranışlarının Karşılaştırılması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 12(3), 107-113.
• Ersen, H. ve arkadaşları (2011). Suç İşlemiş Kadınların Sosyodemografik Özellikleri, Ana-Baba Tutumları ve Öfke İfade Biçimlerinin Değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 14, 218-229.
• Farrington, D. ve arkadaşları (2001). The Concentration of Offenders in Families and Family Criminality in the Prediction of Boy’s Delinquency. Journal of Adolescence, 24, 579-576.
• Giddens, A. (2008). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Hagan, F.E. (1991). Introductıon to Criminology. Chigogo:Nelson Hall.
• Hirschi, T. (2002). Causes of Delinquency. New Jersey: Transaction Publishers.
• İçli, T. (1987). Adam Öldürme Olaylarında Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Faktörlerin Önemi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4(2), 21-45.
• İçli, T.G. (2007). Kriminoloji. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Karasu, M. A. (2012). Kent ve Suç İlişkisi Üzerine Kavramsal Bir Çerçeve. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(2), 175-191.
• Kızmaz, Z. (2004). Öğrenim Düzeyi ve Suç: Suç-Okul İlişkisi Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma. FÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 291-319.
• Kızmaz, Z. (2005). Sosyolojik Suç Kuramlarının Suç Olgusunu Açıklama Potansiyelleri Üzerine Bir Değerlendirme. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 29(2), 149-174.
• Kızmaz, Z. (2006). Suçun Önemli Belirleyenleri Olarak İktisadi Etkenler: İşsizlik ve Suç İlişkisine Sosyolojik Bir Bakış. Polis Bilimleri Dergisi, 8(1), 73-90.
• Kızmaz, Z. (2007). Mükerrer Suçlulukla İlintili Değişkenler. FÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 227-249.
• Kızmaz, Z. (2010). Cezaevine Girme Sıklıklarına Göre Suçlular: Karşılaştırmalı Bir Araştırma. e-Journal of New World Sciences Academy, 5(4), 571-607.
• Korkmaz, A. (2007). Sosyo-Ekonomik Statü ve Suç. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 2, 97-113.
• Krohn, M. ve Maasey, J. (1980). Social Control and Delinquent Behavior. The Sociological Quartely. 21, 529-543.
• Özbay, Ö. (2003). Merton’s Strain Theory: Evidence From the High Schools in Ankara. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 59-76.
• Özbay, Ö. (2004). Yaş, Adölesan Suçları ve Sosyal Bağ Teorisi. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 1, 53-76.
• Sevim, S. ve Soyaslan, Y. (2009). Hırsızlık Suçu Faillerinin Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Özellikleri: Elâzığ Örneği. Polis Bilimleri Dergisi, 11(3), 23-41.
• Seyhan, D. ve Zincir, H. (2009). Tutuklu/Hükümlü Gençlerin Benlik Saygısı Düzeyleri ile Aile Özelliklerinin İncelenmesi ve Aralarındaki Korelasyonun Belirlenmesi. Aile ve Toplum Dergisi, Ekim-Kasım-Aralık, 7-22.
• Ulusoy, D. ve arkadaşları (2005). Ebeveynin Çocuk Yetiştirme Biçimi ve Ergen Problemleri: Ankara İli Örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 367-386.
• Yücel, M.T. (2004). Kriminoloji. İstanbul: Umut Vakfı Yayınları.