Transfer of the Western Technology: The Attitudes of Ziya Gökalp Towards Science

Yıl 2013, Cilt: 19 Sayı: 19, 177 - 185, 01.12.2013

Serhat Küçük

Öz

Ziya Gökalp, who lived within the decline of Ottoman Empire and tried to do something important for it, found the salvation in strengthening the society, He formalized the process of strengthening under the titles of “Turkification-Islamization-Modernization” which is also known as trinity of Gökalp.
Ziya Gökalp considering culture and civilization as two different concepts defines civilization as the combination of concepts that are carried out through methods and diffused from one society to another by imitation, whereas culture is the senses which cannot be carried out through methods and cannot be diffused among the nations. Among these descriptions, he places science and technology within the meaning of civilization which is considered to be an international concept, and he does not consider any problem in their acquisition.
Gökalp believed the fact that the existed socio-economic and political problems can only be solved on the basis of science. So, his view of the concept of science and his opinions on the sources, subject and development of science are the basic elements of this study.
Thus, in this article, borderless and ageless approach of Ziya Gökalp, who has prepared the ideological foundations of the republic, the concept of science is tried to be discussed.

Anahtar Kelimeler

The West, science, Ziya Gökalp, modernization, Westernization.

GARB’IN İLMİNİ ALMAK: ZİYA GÖKALP’TE BİLİMİN STATÜSÜ

Öz

İçine doğduğu dağılmakta olan Osmanlı İmparatorluğu için bir şeyler söylemeyi ve hayata geçirmeyi elzem gören Ziya Gökalp, kurtuluşu toplumun güçlendirilmesinde bulmuştur. Güçlendirme sürecini ise Gökalp Teslisi de denilen Türkleşmek-İslamlaşmak-Muasırlaşmak başlıkları altında formüle etmiştir.
Kültür ve medeniyeti iki ayrı kavram olarak gören Ziya Gökalp, medeniyet kavramını usulle yapılan ve taklit vasıtasıyla bir milletten diğer millete geçen mefhumlar, kültürü ise hem usulle yapılamayan, hem de taklitle başka milletlerden alınamayan duygular olarak tanımlamıştır. İlim ve teknolojiyi ise bu tanımlar arasında uluslararası gördüğü medeniyet içerisinde konumlandırmış ve ediniminde bir beis görmemiştir.
Gökalp, var olan sosyo¬-ekonomik ve siyasal sorunların ilmî bir temele oturtularak çözülebileceğine inanmıştır. Bu doğrultuda Ziya Gökalp’in ilim kavramına bakışı, ilmin kaynağı, konusu ve gelişimine dair görüşleri bu çalışmanın temel unsurlarını oluşturmaktadır.
Böylelikle, Cumhuriyet’in fikrî temellerini hazırlamış, hem milliyetçi bir ideolog hem de modern ilmin öncülerinden biri olan Ziya Gökalp’ın, ilim kavramına alanlar üstü ve çağını aşan yaklaşımı ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Garb, ilim, Ziya Gökalp, modernleşme, Batılılaşma.

Kaynakça

• Callinicos, A. (2004). Toplum Kuramı (Y. Tezgiden, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Duru, K. N. (1965). Ziya Gökalp. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Georgeon, F. (2006). Ulusal Hareketin İki Önderi: Ziya Gökalp ve Yusuf Akçura. Osmanlı Modernleşmesi (1900-1930) (A. Berktay, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Göçgün, Ö. (1992). Hususi Mektuplarına Göre: Ziya Gökalp’ın Hayat Görüşü. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Gökalp, Z. (1331/1915). Bir Kavmin Tetkikinde Takip Olunacak Usûl. Millî Tetebbular Mecmuası, 2, 193-205.
• Gökalp, Z. (1334/1918). Muhtelif İlim Telakkileri. Yeni Mecmua, 46, 235-236.
• Gökalp, Z. (1338a/1922). İlme Doğru. Küçük Mecmua, 2, 1-3.
• Gökalp, Z. (1338b/1922). Ahlaka Doğru. Küçük Mecmua, 4, 1-4.
• Gökalp, Z. (2005). Felsefe Dersleri. A. Utku ve E. Erbay (Yay. Haz.), Konya: Çizgi Kitabevi.
• Gökalp, Z. (2007). Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak. Kitaplar 1 içinde (ss. 39-88). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Güngör, E. (1980). Türk Kültürü ve Milliyetçilik. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Güngör, E. (1984). Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Hanioğlu, Ş. (2001). Preparation for a Revolution: The Young Turks 1902-1908. Oxford: Oxford University Press.
• Heyd, U. (2010). Türk Ulusçuluğunun Kökenleri (A. Göke Bozkurt, Çev.). İstanbul: İlgi Yayınları.
• Kongar, E. (1996). Türk Toplum Bilimcileri, Cilt 1. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Mehmet Emin. (1340/1924). Ziya Gökalp ve İlim. Millî Mecmua, 24, 379-382.
• Özden, M. (2011). Bir Halkçı Münevverler Platformu: Halka Doğru Dergisi (1913-1914). Millî Folklor, 89, 109-119.
• Ritzer, G. (1983). Sociological Theory. New York: Knoph Publication.
• Toprak, Z. (1982). Türkiye’de Millî İktisat (1908-1918). Ankara: Yurt Yayınları.
• Ülken, H. Z. (2005). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi. İstanbul: Ülken Yayınları.
• Yahya Kemal. (1968). Ziya Gökalp. Siyasi ve Edebî Portreler içinde (ss. 11-20). İstanbul: Yahya Kemal Enstitüsü Yayınları.