Hanelerin Balık Tüketim Sıklığına Etki Eden Faktörlerin Sıralı Probit Model ile Analizi

Year 2021, Volume: 8 Issue: 3, 671 - 679, 26.07.2021

Seda Terin , Atilla Keskin

https://doi.org/10.30910/turkjans.931831

Cited By: 2

Abstract

Araştırmada, Van ili İpekyolu ilçesinde hanelerin balık tüketim sıklığına etki eden sosyo-ekonomik ve demografik faktörler belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın ana materyalini, Van ili İpekyolu ilçesinde ikamet eden ve oransal örnekleme yöntemi kullanılarak tespit edilen 182 haneden toplanan anket verileri oluşturmaktadır. Araştırmada hanelerin balık tüketim sıklığına etki eden faktörler sıralı probit model ile analiz edilmiştir. Araştırmada hanelerin %92,9’unun balık tükettiği ve %7,1’inin balık tüketmediği belirlenmiştir. Araştırmada, yaş ve hane reisinin bayan olmasının hanelerin balık tüketim sıklığını azalttığı, hanede tüketilen balığı yeterli olduğunu düşünme, hane reisinin evli olması, aylık ortalama balık tüketim harcaması, balığı balıkçıdan satın alma, aylık ortalama hane gelirinin asgari ücretin altında olması, kişi başına düşen balık tüketim miktarı ve hane halkı büyüklüğü değişkenlerinin hanelerin balık tüketim sıklığını arttırdığı belirlenmiştir. Araştırmada, hanelerin büyük bir çoğunluğunun balık tükettiği, kişi başına düşen balık tüketim miktarının Türkiye ortalamasından yüksek ancak dünya ortalamasından düşük olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak hanelerin daha sık balık tüketmesi için annelere yönelik yapılacak eğitim çalışmalarına, taze balığa ulaşım imkânları ve balık restoranlarının sayısının arttırılması konularında yapılacak çalışmalara ihtiyaç olduğu değerlendirilmektedir.

Keywords

Balık tüketimi, hane halkı, Sıralı probit model, İpekyolu, Van

References

• Abdikoğlu, D.İ. Azabağaoğlu, M.Ö. ve Unakıtan, G. 2020. An Econometric Analysis of Factors Affecting Fish Consumption: The Case of Tekirdag, Turkey. KSU J. Agric Nat 23,446-452.
• Abdel-Aty, M.A. 2001. Using ordered probit modeling to study the effect of ATIS on transit ridership. Transportation Research Part C: Emerging Technologies, 9(4): 265-277.
• Ahmed, A.F. Mohamed, Z. ve Ismail, M.M. 2011. Determinants of Fresh Fish Purchasing Behavior Among Malaysian Consumers. Current Research Journal of Social Sciences, 3, 126-131.
• Akbay, C. Tiryaki, G.Y. ve Gül, A. 2007. Consumer characteristics influencing fast food consumption in Turkey. Food Control, 18, 904-913.
• Anonim, 2018a. Van Tarım ve Ormancılık İl Müdürlüğü Kayıtları.
• Anonim, 2018b. TC. İpekyolu Kaymakamlığı, http://ipekyolukaymakamligi.gov.tr/ipekyolu Erişim tarihi: 16.11.2018.
• Anonim, 2018c. Türkiye İstatistik Kurumu, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr Erişim tarihi: 10.10.2018.
• Anonim, 2018d. Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27597 Erişim tarihi: 10.10.2018.
• Anonim, 2020. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Su Ürünleri İstatistikleri.
• Aydın, M. ve Karadurmuş, U. 2013. Trabzon ve Giresun Bölgelerindeki Su Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 3(9): 57-71.
• Beyazbayrak, Z. 2014. Kahramanmaraş İli merkez ilçede balık tüketim alışkanlıkları. (Yüksek Lisans Tezi), Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş
• Ceylan, M. 2006. Van İli kentsel ve kırsal alanda et ve ürünleri tüketim yapısı ve tüketicilerin satın alma eğilimleri. (Yüksek Lisans tezi), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Chen, K. Ali, M. Veeman, M. Unterschultz, J. ve Le, T. 2002. Relative importance rankings for pork attributes by Asian-origin consumers in California: Applying an ordered probit model to a choice-based sample. Journal of Agricultural and Applied Economics, 34, 67-79.
• Djordjevic, V. Sarcevic, D. ve Petronijevic, R. 2015. The attitudes and habits of Serbian schoolchildren to consumption of fish. Procedia Food Science, 5, 73-76.
• Elbek, A.G. İsgören Emiroglu, D. ve Saygı, H. 1997. Balık tüketimi ve tüketimine yönelik sörvey. Akdeniz Balıkçılık Kongresi, İzmir.
• FAO, 2018. The State of World Fisheries and Aquaculture 2018- Meeting the sustainable development goals. ISBN 978-92-5-130562-1, Roma.
• Fregene T.B. ve Olasnusi, A. 2012. Consumer Preference and Consumption Pattern of Marine Fish Species in Ibadan Metropolis, Oyo State, Nigeria. Journal of Agricultural Science and Technology, B2, 835-840.
• Gilbert, L.C. 2000. The functional food trend: What’s next and what Americans think about eggs. Journal of the American College of Nutrition, 19 (5): 507–512.
• Greene W.H. 2012. Econometric Analysis. Seventh Edition. Pearson Prentice-Hall, Upper Saddle River, New Jersey, 07458. ISBN 10:0-13-139538-6
• Gül Yavuz, G. Yasan Ataseven, Z. Gül, U. ve Gülaç, Z.N. 2015. Su Ürünleri Tüketiminde Tüketici Tercihlerini Etkileyen Faktörler: Ankara İli Örneği. Yunus Araştırma Bülteni, 1, 73-82
• Güngör, E.S. 2014. Erzurum ve Van İllerindeki Balık Tüketimi ve Tüketici Tercihleri Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Hatırlı, S.A. Demircan, V. ve Aktaş, A. 2004. Isparta İlinde Ailelerin Balık Tüketiminin Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1): 245-256.
• Hicks, D. Pivarnik, L. ve Mc Dermott, R. 2008. Consumer perceptions about seafood-an Internet survey. Journal of Food Service, 19, 213–226.
• Higuchi, A. Davalos, J. ve Hernani-Merino, M. 2017. Theory of planned behavior applied to fish consumption in modern Metropolitan Lima. Food Science and Technology, 37(2): 202–208.
• Karakaya, E., Kırıcı, M. 2016. Bingöl ili il merkezinde balık eti tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. International Journal of Social and Economic Sciences 6 (1): 74-85.
• Karakaya E, Çelik Ş, Taysi M. R 2018. CHAID Algoritması ile Balık Eti Tüketimini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 35(2), 85 - 93.
• Karakaya, E. Sökmen, T.Ö. ve Kırıcı, M. 2020. Erzincan İli Balık Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Menba Kastamonu Üniv. Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 6(1):18-29.
• Karakaya, E, Kırıcı, M, Çam, O. 2018. Siirt ili kent merkezinde balıketi tüketim yapısı ve tüketicilerin satın alma eğilimlerinin belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 7 (2):227-236.
• Kılıç, E. Soylu, M. ve Uzmanoğlu, M.S. 2019. Determination of Consumption Habits of Aquatic Products in Ardahan Province. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 7(7): 1028-1039.
• Kornitzer, M. 2001. Fish and health among adults. In Descheemaeker K, Provoost C. Impact of food on health-Recent developments, Antwerpen: Garant, 53–65.
• Kumar, G. Quagrainie, K. ve Engle, C. 2008. Factors that influence frequency of purchase of catfish by U.S. households in selected cities. Aquaculture Economics and Management, 12, 252–267.
• Lee, M.K. ve Nam, J. 2019. The determinants of live fish consumption frequency in South Korea. Food Research International, 120, 382-388.
• Leek, S. Maddock, S. ve Foxall, G. 2000. Situational determinants of fish consumption. British Food Journal, 102 (1): 18–39.
• Maddala, G.S. 1983. Limited-dependent and qualitative variables in econometrics. New York: Cambridge University Press.
• Mangen, M.J. ve Burrell, A.M. 2001. Decomposing preference shifts for meat and fish in the Netherlands. Journal of Agricultural Economics, 52(2): 16–28.
• McFadden, D. 1973. Conditional logit analysis of qualitative choice behavior. In P. Zarembka (Ed.), Frontiers in econometrics New York: Academic Press.
• Miran, B. 2002. Temel İstatistik. Ege Üniversitesi, Bornova, İzmir.
• Myrland, O. Trondsen, T. Johnston, R.S. ve Lund, E. 2000. Determinants of seafood consumption in Norway: lifestyle, revealed preference and barriers to consumption. Food Quality and Preference, 11(3): 169-188.
• Pérez-Ramírez, M. Almendarez-Hernández, M.A. Avilés-Polanco, G. ve Beltrán-Morales, L.F. 2015. Consumer acceptance of eco-labeled fish: A Mexican case study. Sustainability, 7, 4625–4642.
• Puduri, V.S. Govindasamy, R. Myers, J.J. ve O’Dierno, L.J. 2010. Demand for live aquatic products in the Mid-Atlantic States: An ordered probit analysis towards consumers’ preferences. Aquaculture Economics and Management, 14, 30–42
• Quagrainie, K. Xing, A. Hughes, K.G. 2011. Factors influencing the purchase of live seafood in the North Central region of the United States. Marine Resource Economics, 26, 59–74.
• Rickertsen, K. 1996. Structural change and the demad for meat and fish in Norway. European Review of Agricultural Economics, 23(3): 316-330.
• Samoggia, A. ve Castellini, A. 2018. Health-Orientation and Socio-Demographic Characteristics as Determinants of Fish Consumption. Journal of International Food & Agribusiness Marketing, 30, 211-226.
• Sarı, M. Demirulus. H. ve Söğüt. B. 2000. Van İlinde Öğrencilerin Balık Eti Tüketim Alışkanlığının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Doğu Anadolu Bölgesi Su Ürünleri Sempozyumu, 28-30 Haziran, Erzurum.
• Saygı, H. Bayhan, B. ve Hekimoğlu, M.A. 2015. Türkiye’nin İzmir ve Ankara İllerinde su ürünleri tüketimi. Türk Tarım- Gıda Bilim ve Teknolojisi Dergisi, 3(5): 248-254.
• Şen, A. 2011. Konya ve Mersin İl Merkezlerinde Yaşayan Bireylerin Balık Tüketim Konusundaki Alışkanlık ve Bilgi Düzeylerinin Karşılaştırılması. (YL.Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Tatar, O. 1995. Nutritional properties of fish and healthy respect. E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences, 12, 169-170.
• Terin, M. ve Çelik Ateş, H. 2016. Tarımda Örgütlenmeye Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma: Van İli Örneği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 3, 38–44.
• Terin, M. 2019. Household characterıstıcs influencıng fish consumption in Van Province, Turkey. Ital. J. Food Sci., 31, 416-426.
• Terin, M. Hamamcı, G. Gül, T. ve Terin, S. 2016. Determination of households fish consumption structure and purchase behaviors in urban areas of Van. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 33, 241-249
• Trondsen, T. Braaten, T. Lund, E. ve Eggen, A.E. 2004. Health and seafood consumption patterns among women 45–69 years. A Norwegian Fish Consumption Study 1996. Food Quality and Preference, 15(2):117-128.
• Turan, H. Kaya, Y. ve Sönmez, G. 2006. Balık Etinin Değeri ve İnsan Sağlığındaki Yeri. E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences, 23, 505-508.
• TÜİK, 2019. TÜİK Su Ürünleri 2018 İstatistikleri.
• Uzundumlu, A.S. Topcu, Y. ve Baran, D. 2013. Tüketicilerin balıketi tüketimini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Erzurum İli örneği. İç Anadolu Bölgesi 1. Tarım ve Gıda Kongresi, 2-4 Ekim 2013, Niğde.
• Verbeke, W. ve Vackier, I. 2005. Individual determinants of fish consumption: application of the theory of planned behaviour. Appetite, 44(1): 67-82.