Yeşil Gübre ve Kaba Yem Amacıyla Yetiştirilen İkinci Ürün Baklagil Yem Bitkilerinin Kendinden Sonraki Yulafın Verim ve Bazı Kalite Özelliklerine Etkisi

Year 2023, Volume: 10 Issue: 2, 241 - 252, 25.04.2023

Ali Özel , Ramazan Acar

https://doi.org/10.30910/turkjans.1199300

Abstract

Bu araştırmanın amacı, sulanabilir tarım alanlarında, hububat hasatından sonra (Temmuz-Ekim) ikinci ürün kaba yem veya yeşil gübre bitkisi olarak değerlendirilen bazı baklagil yem bitkilerinin kendinden sonra gelen ve kaba yem amacıyla yetiştirilen yulaf bitkisinin verimine etkisini araştırmaktır. Araştırma 2019-2020 ve 2020-2021 yıllarında Konya-Seydişehir İlçesi sulu şartlarda çiftçi tarlasında Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre 4 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Çalışmada baklagil yeşil gübre/kaba yem bitkisi materyali olarak yem bezelyesi (Pisum sativum L.), soya fasulyesi (Glycine max. L.), tüylü fiğ (Vicia villosa Roth.), adi fiğ (Vicia sativum L.) ve çemen (Trigonella foenum-graecum L), takip eden bitki olarak ise buğdaygiller familyasına ait olan yulaf (Avena sativa L.) kullanılmıştır. Her iki uygulamada da takip eden yulaf bitkisinde verim açısından kontrole (arazinin boş bırakılması) kıyasla yüksek değerler elde edilmiştir. Takip eden bitkide incelenen özelliklerden ham protein oranı hariç diğer özellikler arasında istatistiki olarak baklagil bitkileri açısından önemli farklılıklar tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre yulafta en yüksek verim değerleri adi fiğ ve yem bezelyesinin her iki uygulamasından sonra yetiştirilen yulaf bitkisinde kaydedilmiştir.

Keywords

Baklagiller, İkinci Ürün, Kaba Yem, Yeşil gübre, yulaf

Supporting Institution

Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Koordinatörlüğü

Project Number

19201003

Thanks

Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Koordinatörlüğü'ne katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

References

• Acar, R., 1995, Sulu şartlarda ikinci ürün olarak bazı baklagil yembitkileri ve tahıl karışımlarının yetiştirilme imkanları, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Konya, S:76.
• Açıkgöz, E., Hatipoğlu, R., Altınok, S., Sancak, C., Tan, A. ve Uraz, D., 2005, Yem bitkileri üretimi ve sorunları, Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, 3-7 Ocak 2005, Ankara, 503- 518.
• Alatürk, F., Gökkuş, A., Eroğuz, M., Acet, H., Birer, S., Tuna, İ. H. ve Çil, K., 2018, Biçim yüksekliği ve sayısının yulafın tohum ve ot verimine etkileri, ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6, 261- 267.
• Altın, M. ve Uçan, M., 1999, Kumkale kıraç koşullarında fiğ+yulaf karışımlarının farklı azot dozlarındaki hasıl verimleri ile karışım yapıları, Türkiye 3.Çayır-Mer'a ve Yem bitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, Erzurum,
• Anonim, 2019, Baklagil yem bitkileri tarımsal değerleri ölçme denemeleri teknik talimatı, T.C. Tarım Ve Orman Bakanlığı, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Tohumluk Tescil Ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü. Ankara.
• Astier, M., Maass, J., Etchevers-Barra, J., Pena, J. ve de León González, F., 2006, Short-term green manure and tillage management effects on maize yield and soil quality in an Andisol, Soil and Tillage Research, 88 (1-2), 153-159.
• Avcı, İ., 2017, Yazlık ve kışlık ekilen yulaf (Avena spp.) genotiplerinin yeşil ot verimi ve silaj kalite özellikleri bakımından değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, s:69.
• Ay, İ. ve Mut, H., 2017, Yaygın fiğ ile yem bezelyesinin arpa ve yulaf ile karışımlarında uygun karışım oranının belirlenmesi, ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5 (2), 55-62.
• Aydın, İ. ve Tosun, F., 1991, Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen adi fiğ+ bazı tahıl türlerinde farklı karışım oranlarının kuru ot verimine etkileri üzerinde bir araştırma, Türkiye 2. Çayır-Mer’a ve Yembitkileri Kong., 28-31 Mayıs, İzmir, 332-340.
• Bahl, G. ve Pasricha, N., 2000, N‐utilization by maize (Zea mays L.) as influenced by crop rotation and field pea (Pisum sativum L.) residue management, Soil use and management, 16 (3), 230-231.
• Bilgili, U., Sincik, M., Göksoy, A. T., Turan, Z. M. ve Açıkgöz, E., 2005, Forage and grain yield performances of soybean lines, Journal of Central European Agriculture, 6 (3), 397-402.
• Carvalho, N. S., Oliveira, A., Bitencourt, n. B., CalaÃ, M. M., Neto, V. P. C., de Sousa, R. S., dos Santos, V. M. ve de Araujo, A. S. F., 2015, Short-term effect of different green manure on soil chemical and biological properties, African Journal of Agricultural Research, 10 (43), 4076-4081.
• Choi, B. ve Daimon, H., 2008, Effect of hairy vetch incorporated as green manure on growth and N uptake of sorghum crop, Plant production science, 11 (2), 211-216.
• Çaçan, E., Kökten, K., Kaplan, M. ve Yılmaz, H. Ş., 2018, Bazı adi fiğ hat ve çeşitlerinin (Vicia sativa L.) ot verimi ve ot kalitesi açısından değerlendirilmesi, Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 22 (1), 47-61.
• Çeri, S. ve Acar, R., 2019, Konya’da sulu şartlarda yetiştirilen yulaf hat ve çeşitlerinin ot verimi ve bazı yem kalite özelliklerinin araştırılması, Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 8 (1), 26-33.
• Çoşkun, N. ve Çaçan, E., 2019, Tüylü Fiğde (Vicia villosa Roth.) Ekim Zamanlarının Bazı Verim Ve Kalite Özelliklerine Etkisi, Ispec Uluslararası Tarım Ve Kırsal Kalkınma Kongresi, 10-12 Haziran 2019, Siirt. S: 179-187.
• Eğritaş, Ö., 2014, Ordu Ekolojik koşullarında yetiştirilen yaygın fiğ + tahıl karışımlarının ot verimi ve kalitesinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu, 56.
• Fageria, N., 2007, Green manuring in crop production, Journal of plant nutrition, 30 (5), 691-719.
• Geren, H., Geren, H. ve Kavut, Y. T., 2015, Farklı hasat dönemlerinin bazı kışlık tahıllarda hasıl verimi ve kalitesine etkisi, 11. Tarla Bitkileri Kongresi, 7-10 Eylül 2015, Çanakkale, 209-213.
• Göçmen, N. ve Parlak, A. Ö., 2017, Yem bezelyesi ile arpa, yulaf ve tritikale karışım oranlarının belirlenmesi, ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5 (1), 119-124.
• Göktekin, Z. ve Ünlü, H., 2016, Domates yetiştiriciliğinde çiftlik gübresi, yeşil gübre, mikrobiyal gübre ve bitki aktivatörü kullanımının verim ve kalite kriterleri üzerine etkileri, Ziraat Fakültesi Dergisi, 11 (2), 108-119.
• Kalkan, F. ve Avcı, S., 2020, Effects of applying nitrogen on yield of silage maize grown after forage legumes, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 23 (2), 336-342.
• Kara, E. E. ve Penezoğlu, M., 2000, Yeşil gübrelemenin toprağın biyolojik aktivitesi ve organik madde içeriğine etkisi, ANADOLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 10 (1),73-86.
• Karasu, A., Uzun, A., Öz, M., Başar, H., Turgut, İ., Göksoy, A. T. ve Açıkgöz, E., 2007, Kışlık ara ürün ve azotlu gübre uygulamalarının ayçiçeğinde (Helianthus annuus l.) verim ve önemli tarımsal özellikler üzerine etkileri, Türkiye VII.Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran 2007, Erzurum (Sunulu Bildiri), 493-497.
• Kerimbek, C. ve Mülayim, M., 2003, Bazı Baklagil yem bitkilerin ve tahıl karışımlarının ikinci ürün olarak yetiştirilmesi, 5. Tarla Bitkileri Kongresi Bitki Yetiştirme Teknikleri (13-17 Ekim) Diyarbakır, II. Cilt, 79-83. Koçer, A., 2011, Yem Bezelyesi (Pisum sativum spp. arvense L.)’nin Yulaf ve Arpa İle Karışımlarında Ot Verim ve Kalitelerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Isparta, S: 57.
• Konak, C., Çelen, A., Turgut, İ. ve Yılmaz, R., 1997, Fiğin arpa, yulaf ve tritikale ile saf ve karışık ekimlerinin ot verimleri ile diğer bazı özellikleri üzerinde araştırmalar, Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997. Samsun.
• Narayan, D. ve Lai, B., 2006, Effect of green manuring on soil properties and yield of wheat under different soil depths in alfisols under semi- arid conditions in central India, Bulletin of the National Institute of Ecology, 17, 31-36.
• Narlıoğlu, A., 2016, Bazı Yulaf genotiplerinin verim ve kalite kriterleri ile silaj özellikleri bakımından değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Kahramanmaraş, S: 72.
• Orak, A., Tenikecier, H. S. ve Demirkan, A. K., 2015, Farklı yembitkisi karışımlarının verim ve verim potansiyellerinin belirlenmesi, 11. Tarla Bitkileri Kongresi, 7-10 Eylül 2015, Çanakkale, 205-208.
• Özkaya, D., 2019, Farklı karışım oranları ve hasat dönemlerinin yem bezelyesi (Pisum sativum L.) + yulaf (Avena sativa L.) karışımlarında verim ve yem kalitesine etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Çayır Mera ve Yem Bitkileri Bilim Dalı, Erzurum, S: 47
• Özköse, A., 2017, Farklı ekim derinliklerinin yem bezelyesinin verim ve bazı verim özellikleri üzerine etkileri, Sakarya University Journal of Science, 21 (6), 1188-1200.
• Özyazıcı, M. A. ve Manga, İ., 2000, Çarşamba Ovası sulu koşullarında yeşil gübre olarak kullanılan bazı baklagil yembitkileri ile bitki artıklarının kendilerini izleyen mısır ve ayçiçeğinin verim ve kalitesine etkileri. Turk J Agric For, 24 (2000) 95–103
• Özyazıcı, M. A., Özyazıcı, G. ve Özdemir, O., 2009, Yeşil gübre uygulamalarının mısır-buğday münavebesinde bitkilerin verim ve bazı tarımsal özellikleri üzerine etkileri, Anadolu Tarım Bilim. Derg., 2009,24(1):21-33.
• Özyazıcı, M. A. ve Özdemir, N., 2013, Çarşamba Ovası koşullarında yem ve yeşil gübre amacıyla yetiştirilen yem baklası (Vicia Faba L.)'nın toprağın bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerine etkileri, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10 (1), 15- 23.
• Piotrowska-Długosz, A. ve Wilczewski, E., 2020, Influence of field pea (Pisum sativum L.) as catch crop cultivated for green manure on soil phosphorus and P-cycling enzyme activity, Archives of Agronomy and Soil Science, 66 (11), 1570-1582.
• Polat, H. ve Almaca, N. D., 2006, Harran Ovasında tesviye yapılan arazilerde kompost ve yeşil gübre uygulamasının pamuk verimine etkisi, Türkiye VII Tarım EkonomisiKongresi, Antalya S:11431-1151.
• Rosenfeld, A. ve Rayns, F., 2011, Sort out Your Soil: A practical guide to green manures, Cotswold Grass Seeds Direct: Moreton-in-Marsh, UK, 2011; pp. 1–21.
• Taşpınar, K., Polat, H. ve Yalçın, G., 2009, Eskişehir koşullarında buğday hasadı sonrası ekilen ve toprağa en fazla azot bırakan baklagilin tesbiti, Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim 2009, Hatay, 670-673.
• Temel, S., Keskin, B., Tosun, R. ve Çakmakçı, S., 2021, yazlık olarak ekilen yem bezelyesi çeşitlerinde ot verim ve kalite performanslarının belirlenmesi, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 8 (2), 411-419.
• Toom, M., Tamm, S., Talgre, L., Tamm, I., Tamm, Ü., Narits, L., Hiiesalu, I., Mäe, A. ve Lauringson, E., 2019, The Effect of Cover Crops on the Yield of Spring Barley in Estonia, Agriculture, 9 (8), 172, doi:10.3390/agriculture9080172.
• Trail, P. J., Center, E. A. I., Motis, T. T. N. ve Bicksler, A. J., 2019, A regional assessment of four green manure/cover crop species suited to tropical Southeast Asia, Journal of Agricultural Studies, 7 (1), 103-114.
• Turgut, İ., Bilgili, U., Duman, A. ve Açıkgöz, E., 2005, Effect of green manuring on the yield of sweet corn, Agron. Sustain. Dev. 25 (2005) 433–438.
• Uzun, A., Öz, M., Karasu, A., Başar, H., Turgut, İ., Göksoy, T. A. ve Açıkgöz, E., 2005, Yeşil yem ve gübreleme amacıyla yetiştirilen adi fiğ (Vicia sativa L.)'den sonraki mısırın verim özellikleri, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19 (2), 83-96.
• Uzun, A. ve Aşık, F., 2009, Bezelye+ yulaf karışımında farklı karışım oranları ile biçim zamanlarının otun verimi ve kalitesi üzerine etkisi, Türkiye 8. Tarla Bitkileri Kongresi,. Cilt I, Çayır Mera Yem Bitkileri, ve Yemeklik Tane Baklagiller, 19-22 Ekim, 2009, Hatay, 584-588,
• Ülger, A. C., Anlarsal, A. E., Gök, M., Çakır, B., Yücel, C., Onaç, I. ve Atıcı, O., 1999, Değişik azot dozlarında yetiştirilen mısır bitkisinde tane verimi ve bazı tarımsal özelliklere bazı yeşil gübre baklagil bitkilerinin etkisi, Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23 (supp1), 193- 200.
• Wanic, M., Zuk-Golaszewska, K. ve Orzech, K., 2019, Catch crops and the soil environment–a review of the literature, Journal of Elementology, 24 (1).
• Yavuz, T., 2017, Farklı biçim zamanlarının yem bezelyesi (Pisum sativum L.) ve yulaf (Avena sativa L.) karışımlarında ot verim ve kalitesi üzerine etkileri, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26 (1), 67-74.
• Yılmaz, Ş. ve Sağlamtimur, T., 1998, Amik Ovası koşullarında kışlık ara ürün olarak adi fiğ (Vicia sativa L.) Ve Yulafın (Avena sativa L.) karışım halinde yetiştirme olanakları üzerine bir araştırma, Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 13 (1), 1-10.