Türkiye’nin Sofralık Zeytin İhracatı ve Değeri Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

Year 2023, Volume: 10 Issue: 2, 206 - 213, 25.04.2023

Tuğçe Meryem Kılıç Şule Turhan

https://doi.org/10.30910/turkjans.952769

Abstract

Bu çalışma, ARDL sınır testi yaklaşımı ile Türkiye zeytin ihracatının, ihracat değerine olan uzun ve kısa dönem etkisinin incelenmesi amacıyla 1982-2019 yıllarına ait ihracat verileri kullanılarak analiz edilmiştir. Bağımlı değişken olarak ihracat değeri baz alınmıştır. ARDL yaklaşımına göre zeytin ihracat miktarının, zeytin ihracat değerini uzun dönemde pozitif etkilediği ve miktardaki bir birim değişimin ihracat değerinde 1.73 birimlik artışa neden olduğu belirlenmiştir. Hata düzeltme katsayısı ise negatif katsayılı (-0.55) olduğundan istatistiki olarak anlamlı bulunmuş ve kısa dönemdeki dengesizliklerin her dönemde düzelerek (1/0.55) 1.81 dönemde tamamen ortadan kalktığı sonucuna varılmıştır. Elde edilen sonuçlar ihracat miktarının değeri üzerine etkisi olduğunu göstermiş ve bu bilgiler ışığında sonuç kısmında çeşitli politika önerilerinde bulunulmuştur.

Keywords

türkiye, zeytin ihracatı, ARDL Model, Sınır testi

References

• Akel, V., Gazel, S, 2014. Döviz Kurları İle Bıst Sanayi Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 44, Temmuz-Aralık, 23-41.
• Altıntaş H, 2006. Türkiye’de Para Talebinin İstikrarı ve Sınır Testi Yaklaşımıyla Öngörülmesi: 1985-2006. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30, 15-46.
• Anonim, 2017. https://tcmbblog.org/. Erişim Tarihi: (02.06.2021).
• Bakırlıoğlu, D, 2006. AB'ndeki Önemli Zeytinyağı İhracatçıları ve Türkiye. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Bayramer, G., Tunalıoğlu, R, 2016. Türkiye'de Sofralık Zeytin – Zeytinyağı İhraçatcılarının Sorunları ve Çözümüne Yönelik Yaklaşımlar. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(1), 141–150.
• Bedenstenci, H.Ç, 2000. Türkiye' de Zeytin Üretimi ve Geleceği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi. 3(1-2) S.136-144
• Canözer, O, 1991. Standart Zeytin Çeşitleri Kataloğu, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yayın Dairesi Başkanlığı Mesleki Yayınlar Serisi, No: 334/16, 107.
• Çağlayan, E, 2006. Enflasyon, Faiz Oranı ve Büyümenin Yurtiçi Tasarruflar Üzerindeki Etkileri. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt XXI, Sayı 1, 423-438.
• Çetin, B. ve Tipi, T, 2000. Türkiye’de Sofralık Zeytin Üretimi ve Pazarlaması. Türkiye 1. Zeytincilik Sempozyumu: 34-40. 6-9 Haziran, Bursa.
• Efe, R., Soykan, A., Cürebal, İ., Sönmez, S, 2013. Dünyada, Türkiye’de, Edremit Körfezi Çevresinde Zeytin ve Zeytinyağı. Edremit Belediyesi Kültür Yayınları No: 7, 2. Basım: Şubat 2013.
• EİB (Ege İhracatçı Birlikleri), 2021. http://www.eib.org.tr/. Erişim Tarihi: (03.02.2021)
• Esen, E., Yıldırım, S., Kostakoğlu, S.F, 2012. Feldstein-Horioka Hipotezinin Türkiye Ekonomisi İçin Sınanması: ARDL Modeli Uygulaması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(1), 251-267.
• FAO, 2016. www.fao.org. Erişim Tarihi: (01.02.2021)
• Karaca, B., Hatırlı, S.A, 2017. Türkiye, Kuru İncir İhracatının Ekonometrik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Y.C.22, S.2, s.439-448.
• Kamaruddin, R., Jusoff, K. 2009. An ARDL Approach in Food and Beverages Industry Growth Process in Malaysia. International Business Research, Vol.2, No.3.
• Kaynaş ,N., Yalçınkaya, E., Sütçü, A.R. ve Fidan, A.E. (1998). Gemlik Zeytininde Klonal Seleksiyon, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Bilimsel Araştırma ve İnceleme Yayınları, No: 111, Yalova.
• Keskin N, 2008. Finansal Serbestleşme Sürecinde Uluslararası Sermaye Hareketleri ve Makroekonomik Etkileri: Türkiye Örneği. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kılıç, T., Turhan, Ş, 2020. Competitiveness of Turkey in Organic Olive and Olive Oil Sector. ISPEC Journal of Social Sciences & Humanities. 4 (3), 167-182.
• Hüsnüoğlu, N. 2018. Türkiye'de Fındık Üretim Miktarı ve Fiyat İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Social Sciences Research Journal, Volume 7, Issue 4, 24-41 ISSN: 2147-5237.
• Pesaran, M., Shin, Y, 1999. An autoregressive distributed lag modeling approach to cointegration analysis. In: Strom, S. (Ed.), Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch centennial Symposium. Cambridge University Press, Cambridge.
• Pesaran M.H., Shin Y., Smith R, 2001. "Bounds Testing Approaches To The Analysis of Level Relationship. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
• Savran, M.K., Demirbaş, N, 2011. Türkiye’de Sofralık Zeytinde Kalite Sorunu ve Öneriler. U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 25(2): 89-99.
• Sakar H., Ünver E., 2011. Türkiye'de Zeytin Yetiştiriciliğinin Durumu ve Ülkemizde Yapılan Bazı Seleksiyon ve Adaptasyon Çalışmaları. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 15(2): 19-25.
• Sevinç, N, 2005. Türkiye Zeytinyağı Sektörü ve Amerika Birleşik Devletleri'ne İhracatı. Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi, İstanbul.
• Şoltan T, 2009. Enerji Tüketimi İle Gayri Safi Yurt İçi Hasıla Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Granger, Toda-Yamamaoto ve ARDL Testleri İle İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Soyyiğit H. Yavuzaslan K, 2018. Zeytin İhracatı ve Uluslararası Piyasada Türkiye’nin Rolünün Ağ Analizi Yaklaşımı İle İncelenmesi. Akdeniz İİBF Dergisi. 18(38):47-84.
• Tunalıoğlu, R. 2003. Sofralık Zeytin. T.E.A.E. Bakış, Sayı: 4, ISSN:1303-8346 Ankara.