Çanakkale’de 12 Yaş Öğrencilerinin İpekböceği, Bombyx mori L. (Lepidoptera: Bombycidae)’ne Karşı Farkındalık Kazandırılması

Year 2023, Volume: 10 Issue: 4, 1172 - 1180, 13.10.2023

Hanife Yandayan Genç , Arzu Bayındır , Ceren Saran

Abstract

İpekböceği, Bombyx mori, ürününden yararlandığımız bir böcektir. Olgun larvaların oluşturdukları pupalardan dokuma sektörünün önemli bir hammaddesi olan ipek elde edilir. Bu çalışmanın amacı, 12 yaş öğrencilerine böceklerin tanıtılması ve sevdirilmesi kapsamında ipek böceğinin model böcek olarak kullanılarak, doğaya, bilime ve bilimsel faaliyetlere farkındalık kazandırmaktır. TÜBİTAK tarafından desteklenen ‘‘4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları” projeleri kapsamında 2015 yılı yaz döneminde, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi bünyesinde, 12 yaş öğrencilerin katılım sağladığı, ‘‘Yaz Bilim Kampı-2015’’ gerçekleştirilmiştir. Geniş içerikli olan projedeki ‘‘Kelebeklerin Dünyası’’ alt konulu etkinlik kapsamında böcekler ve ipekböcekleri hakkında sözlü ve uygulamalı eğitim verildikten sonra bir anket düzenlenmiştir. Etkinliğe I. grupta 40 öğrenci, II. grupta 40 öğrenci ve III. grupta 40 öğrenci olmak üzere toplamda 120 öğrenci katılmıştır. Anket sonuçları SAS programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Ankete katılan I. gruptaki öğrencilerin %80.00’i, II. gruptaki öğrencilerin %65.50’si ve III. gruptaki öğrencilerin ise %72.50’si daha önce ipekböceği görmediğini belirtmiştir. İpekböceği ne zaman beslenir sorusuna, I. gruptaki öğrencilerin %67.50’si, II. gruptaki öğrencilerin %87.50’si ve III. gruptaki öğrencilerin %82.50’si doğru cevap vermiştir. İpekböceği kozasından üretilen ipliğin uzunluğu sorusuna I. grup öğrencilerinin %85.00’i, II. grup öğrencilerinin %82.50’si ve III. grup öğrencilerinin ise %82.50’si eğitim sonrasında doğru cevap vermiştir. Ayrıca, I. gruptaki öğrencilerin %67.50’si, II. gruptaki öğrencilerin %62.50’si ve III. gruptaki öğrencilerin %65.00’i kamptan sonra eve döndüklerinde ipekböceği beslemeyi düşündüklerini belirtmiştir. Çalışma sonucunda model böcek olarak tanıtılan ipekböceklerinin çevre indikatörü olarak ele alınması, öğrencilerin doğaya ve çevreye olan farkındalıklarının da arttırıldığı düşünülmektedir.

Keywords

Bombyx mori, ipekböceği, Lepidoptera, TÜBİTAK, bilim kampı

Supporting Institution

TÜBİTAK 115B326 nolu eğitim projesi kapsamında hazırlanmıştır.

Project Number

115B326

Thanks

Bu çalışma, TÜBİTAK 115B326 nolu proje tarafından finansal olarak desteklenerek, projenin “Kelebeklerin Dünyası” alt konulu etkinliğin de bir kısmını oluşturmaktadır.

Raising Awareness of Silkworm, Bombyx mori (Lepidoptera: Bombycidae) to 12 Year Old Students in Çanakkale

Abstract

Silkworm, Bombyx mori, is an insect used to benefit from its product. Silk, which is an important raw material in the textile sector, obtained from pupae formed by the mature larvae of the silkworm. The aim of this study is to raise awareness of the science and scientific activities by using silkworm as a model insect within the scope of introducing and popularizing insects to 12 year old students. Within the program of "4004 Nature Education and Science Schools" projects finacially supported by TÜBİTAK, "Summer Science Camp-2015" was held by Canakkale Onsekiz Mart University in Çanakkale with the participation of students at the age of 12. Within the scope of the event subtitled as "The World of Butterflies" in this extensive educational project, a questionnaire was applied after oral and practical training sections was given about insects and silkworms. A total of 120 students divided into three groups, 40 participated students in group I, 40 students in group II and 40 students in group III. The results were evaluated by SAS program. 80.00% of the students belonging to group I, 65.50% of the students in group II and 72.50% of the students group III stated that they had never seen a silkworm previously. In the question of when do you feed the silkworm, 67.50% of the students in group I, 87.50% of students in group II and 82.50% of student group III were answered correctly. The question about lenght of the silk produced by a silkworm cocoon, 85.00% of the group I, 82.50% of the group II and 82.50% of the group III students were given correct answers after the training. In addition, 67.50% of the students in group I, 62.50% of the students in group II and 65.00% of the students in group III stated that they thought of feeding silkworms when they went back to home after the camp. As a result of the study, the awareness of the students to nature and the environment are raised through introducing of the silkworm as a model insect and an environmental indicator.

Keywords

Bombyx mori, silkworm, Lepidoptera, TÜBİTAK, science camp

Project Number

115B326

References

• Acar, B. S. 2014. Kırsal kalkınma bağlamında ipek böceği yetiştiriciliği kursu (Muğla ili köyceğiz ilçe halk eğitimi merkezi örneği). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 104s.
• Ağırgan, M. 2016. Cumhuriyet Döneminde Edirne'de İpek Böcekçiliği. Electronic Journal of Vocational Colleges, Mayıs 2016.
• Akkuş, T. 2013. Bursa ipekçiliğinde gayrimüslimler. Bursa'da Yasam Dergisi, 136-147.
• Anonim, 2023a. İpekböceği Yetiştiriciliği. Tarım ve Orman Bakanlığı. www.tarim.gov.tr, (01.06.2023).
• Anonim, 2023b, Silk industry. International Sericultural Commision. https://www.inserco.org/en/statistics, (01.06.2023).
• Barıtcı, İ., Adıgüzel, C. ve Kanat, M. 2017. Diyarbakır İlinde ipekböceği yetiştiriciliğinin genel durumu. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6 (2):77-82.
• Camuz, E. ve Gül, A. 2022. Hatay ili, Defne, Antakya, Samandağ ve Yayladağı ilçelerinde ipek böceği yetiştiriciliğinin genel durumu, sorunları ve çözüm önerileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27 (3):540-548.
• Charlesworth, R. ve Lind, K. K. 2013. Math and science for young children. (7th edition). Belmont, CA: Wadsworth Cengage Learning.
• Çelikdemir, M. 2006. Examining middle school students’ understanding of the nature of science. Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Gonzalez, G.Z., Gonzalez, G.R. ve Almanza, M.I. 2018. The evolution of knowledge in sericultural research as observed througha science mapping approach. [version 1; referees: 2 approved with reservations], F1000Research, 1-23.
• Güreşçi, E. 2021. A Study On The Sericulture in Turkey. ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, 5(4):890-902.
• Inalcik, H. 2013. Bursa ve ipek ticareti. Bursa’da Yasam Dergisi, 22-25.
• Jarrett, O. S. 2013. Çocuğun dünyasında bilim: Anlamlı öğrenme için etkinlikler. M. Bulunuz (Çev.). Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
• Kaya, R. ve Tutkun, M. 2012. Türkiye’de İpekböcekçiliği, 8th National Congress of Animal Science Students, 22-23.
• Kaya, A. ve Ateş, M. 2022. Türkiye’de İpek Böceği Yetiştiriciliğinin Gelişimi. International Anatolian Congress on Scientific Research, 27-29 Aralık, 2022.
• Kayabaşı, N., Karakelle, A. ve Söylemezoğlu, F. 2016. Tasarımda Süsleme Malzemesi Olarak İpekböceği Kozasının Kullanımı: Hatay Örneği. Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 9(17):233-245.
• Kahraman, Ö.G., Ceylan, Ş. ve Ülker, P. 2015. Bilimi Yaratan Duygu: Çocukların Fen Ve Doğaya İlişkin Konulardaki Bilgi Ve Merakları. The Journal of Turkish Social Research, 19(1): 207 – 230.
• Kumar, D.S. 2017. Employment generation and income through sericulture in Kharasia block, Chhattısgarh, Indian Journal of Applied Research, 5(12):732-739.
• Kurin R. 2002. “The Silk Road: Connecting Cultures, Creating Trust.” Talk Story, Fall 2002, No. 21, 1–11. Smithsonian Center for Folklife and Cultural Heritage.
• Metin, D. 2009. Yaz Bilim Kampında Uygulanan Yönlendirilmiş Araştırma ve Bilimin Doğası Etkinliklerinin İlköğretim 6. Ve 7. Sınıftaki Çocukların Bilimin Doğası Hakkındaki Düşüncelerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Odabaş, E., Günbey, B., Zengin, Y., Akay-Sarıkaya, H. 2020. Dünya’da ve Anadolu’da İpek Böceğinin Yolculuğu. Hayvan Bilimi ve Ürünleri Dergisi, 3(1): 75-84.
• Piaget, J. 1955. The Language and Thought of The Child. New York: Meridian Books. 251s. Sabo, H.M. 2010. ‘Why From Early Environmental Education?’, US‐ China Foreign Language, 8(12):57‐61.
• Shuobin, Y. 2015. La cultura de la sedaen la china Antigua, Revista Instituto Confucio, VI: 62–76.
• Şahan, Ü. 2011. İpekböcekçiliği. ISBN 978-605-4118-98-4.Dora Yayıncılık. 150s.
• Şahan, Ü. 2013. Geçmişten Günümüze İpekböceği Yetiştiriciliği ve İpekçilik. Bursa’da Yaşam Dergisi, 40-46.
• Tezcan, S. ve Gülperçin, N. 2008. İzmir’de Bilim Fuarı ve Eğitim Bilim Şenliği katılımcılarının böceklere bakışı. Türkiye Entomoloji Dergisi, 32 (2): 103-113.
• Tezcan, S. ve Gülperçin, N. 2009. Evde hayvan besleme eğilimlerimiz üzerine. Noktalı virgül, 5: 3-4.
• Tezcan, S., Tezcan, F., Gülperçin, N., Karababa, A.O., Kanlıoğlu, A., Üzüm, A., Tanyeri, R., Yolcu, F., Özcan, N.D., İlhan, İ., Duman, R., Önuçar, A., Birgücü, A.K., Atalay, M., Eraslan, V., Oruç, S., Baybora, T., Ersoy, M.C. 2010. Toplumda Böcek Farkındalığı Yaratılmasında BÖFYAP Projelerinin Yeri. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 3 (1): 101-106.
• Uludağ, G. 2017. Okul Dışı Öğrenme Ortamlarının Fen Eğitiminde Kullanılmasının Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Bilimsel Süreç Becerilerine Etkisi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, İlköğretim Anabilim Dalı, Ankara.
• Wei, S., HongSong, Y.H., Yutaka, B., ZhongHuai, X., Ze, Z. 2012. Phylogeny and evolutionary history of the silkworm. Science China Life Sciences, 55(6): 483-496.
• Yılmaz, O. 2017. Sericulture in Turkey. Scholars Journal of Agriculture and Veterinary Sciences, 4(9):374-376.
• Yılmaz, O., Ertürk, Y.E., Coşkun, F., Wilson, R.T., Ertuğrul, M. 2015. History of sericulture in Turkey. Asian Journal of Agriculture and Food Sciences, 3(2):237-242.