Variation of Plant-Covered Area and Botanical Composition depending on the Direction of Rangeland in Cukurova University Campus

Year 2024, Volume: 11 Issue: 1, 104 - 111, 28.01.2024

Hasan Beytullah Dönmez , Rüştü Hatipoğlu

https://doi.org/10.30910/turkjans.1388325

Abstract

This study was conducted to determine the plant-covered area and botanical composition of three different direction of a natural rangeland within the Cukurova University campus located in Saricam District of Adana province in 2014. The vegetation survey was carried out using the loop method and plant-covered area, botanical composition ratios according to the plant-covered area, species, genus and families of the plants, life spans, response group to grazing (decrease, increase, invasive) and frequency values of the species were determined. While the average ratio of the plant-covered area was 50%, it was determined that the ratio of grasses varied between 45.1%-75.3%, legumes between 0.0%-12.9%, and other family species between 22.1%-42.1% in the plant-covered area. In the vegetation survey, 44 species belonging to 44 genus from 23 families were found. The most common species in the west direction of the rangeland was kangaroo grass (Themeda triandra Forssk.), the most common species in the east direction was thatching grass (Hyparrhenia hirta (L.) Stapf), and the most common species in the flat area was bulbous barley (Hordeum bulbosum L.). According to the results of the research, it was concluded that new researches should be carried out in order to improve the rangeland studied where invasive species are dense and to determine the appropriate improving method.

Keywords

Botanical composition, Pasture, Frequency of species, Aspect

Çukurova Üniversitesi Kampüsünde Yer Alan Doğal Meranın Yöneylere Göre Bitki ile Kaplı Alan Oranı ve Botanik Kompozisyon Değişimi

Abstract

Bu araştırma, Adana ili Sarıçam ilçesinde yer alan Çukurova Üniversitesi Kampüsü içindeki doğal bir meranın üç farklı yöneyindeki bitki ile kaplı alan oranı ve botanik kompozisyonunun belirlenmesi amacıyla 2014 yılında yürütülmüştür. Vejetasyon etüdü lup yöntemi kullanılarak yapılmış ve mera yöneylerinin bitki ile kaplı alan oranları, alana göre botanik kompozisyon oranları, bitkilerin tür, cins ve familyaları, ömür uzunlukları, otlatmaya karşı gösterdikleri tepki grupları (azalıcı, çoğalıcı, istilacı) ve türlerin frekans değerleri saptanmıştır. Mera yöneylerinin bitki ile kaplı alan oranı ortalaması %50 olurken, bitki ile kaplı alanda buğdaygillerin oranının %45.1-%75.3, baklagillerin %0.0-%12.9, diğer familya türleri oranının %22.1-%42.1 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Vejetasyon etüdünde 23 familyadan 44 cinse ait 44 türe rastlanmıştır. Vejetasyon etüdü yapılan meranın batı yöneyinde en sık rastlanan türün kırmızı yulaf (Themeda triandra Forssk.), doğu yöneyinde en sık rastlanan türün tüylü sakal otu (Hyparrhenia hirta (L.) Stapf), taban kesimde ise en sık rastlanan türün yumrulu arpa (Hordeum bulbosum L.) olduğu saptanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, istilacı türlerin yoğun olduğu bu meranın ıslah edilebilmesi ve uygun ıslah yönteminin belirlenmesi amacıyla yeni araştırmaların yürütülmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Keywords

Botanik kompozisyon, Mera, Türlerin frekansı, Yöney

References

• Açıkgöz, E. 2001. Yem bitkileri. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No:182, Bursa, 584 s.
• Alay, F., İspirli, K., Uzun, F., Çınar, S., Aydın, İ. ve Çankaya, N. 2016. Uzun süreli serbest otlatmanın doğal meralar üzerine etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(1):116-124.
• Anonim. 1962. Basic Problems and Techniques in Range Research. Washington D. C., National Academy of Sciences-National Research Council No.890.
• Anonim. 2008. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Çayır, Mera, Yem Bitkileri ve Havza Geliştirme Daire Başkanlığı.
• Anonim. 2018. Encyclopedia of life: Global access to knowledge about life on earth. National Museum of Natural History. Erişim adresi: https://eol.org/. [Erişim tarihi: 5 Mayıs 2018].
• Avcıoğlu, R. 1981. Çayır mera bitki topluluklarının özellikleri ve incelenmesi. İzmir, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:166, 245 s.
• Babalık, A. A. 2004. Çayır-Meralarda dip kaplama ölçüm yöntemleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A(1):50-72.
• Babalık, A. A. ve Fakir, H. 2017. Korunan ve otlatılan mera alanlarında vejetasyon özelliklerinin karşılaştırılması: Kocapınar Merası örneği. Türkiye Ormancılık Dergisi, 18(3):207-211.
• Babalık, A. A. ve Ercan, A. 2018. Eskişehir ili Karaören köyü merasının vejetasyon özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye Ormancılık Dergisi, 19(3):246-251.
• Babalık, A. A. 2019. Ilıcapınar Yaylası (Taşkent) merasının vejetasyon karakteristiklerinin belirlenmesi. Türkiye Ormancılık Dergisi, 20(4):360-365.
• Babalık, A. A. ve Matrasulov, F. 2020. Antalya Çukuryayla merasının vejetasyon özellikleri ve otlatma kapasitesinin belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (20):327-333.
• Bakoğlu, A. ve Çatal, M. İ. 2020. Elevit Yaylasının (Rize-Çamlıhemşin) mera kalitesinin değerlendirilmesi. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 5(3):283-289.
• BÜGEM. 2022. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü. https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Bitkisel-Uretim/Cayir-Mera-ve-Yem-Bitkileri. [Erişim tarihi: 20 Nisan 2023].
• Çınar, S., Hatipoğlu, R. ve Avcı, M. 2003. Adana ili Tufanbeyli ilçesi Hanyeri köyü merasında verim ve botanik kompozisyonun saptanması üzerine bir araştırma. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Diyarbakır, s. 352-356.
• Çınar, S., Hatipoğlu, R., Avcı, M., İnal, İ., Yücel, C. ve Avağ, A. 2014. Hatay ili Kırıkhan ilçesi taban meralarının vejetasyon yapısı üzerine bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 31(2):52-60.
• Çınar, S., Hatipoğlu, R., Avcı, M., İnal, İ. ve Yücel, C. 2018. Adana ili Tufanbeyli ilçesi meralarının botanik kompozisyonunun belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 7(2):21-29.
• Çınar, S., Hatipoğlu, R., Avcı, M., Yücel, C. ve İnal, İ. 2019. Adana ili Tufanbeyli ilçesi meralarının vejetasyon yapısı üzerine bir araştırma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22(1):143-152.
• Davis, P. H. 1965. Flora of Turkey and the Aegean Islands. Edinburgh at the University Press.
• Dursun, İ. ve Babalık, A. A. 2018. Isparta ili Çatoluk ormaniçi merasının vejetasyon yapısının belirlenmesi. Türkiye Ormancılık Dergisi, 19(3):233-239. Ertuş, M. M. 2021. Determination of yield and botanical composition of the meadow and grassland in Çolpan village at the shores of Lake Van. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 9(6): 1215-1221.
• Gökkuş, A., Koç, A. ve Çomaklı, B. 2000. Çayır-Mer’a uygulama kılavuzu. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, Erzurum, 139 s.
• Gökten, A. ve Tansı, V. 2015. Bazı buğdaygil yem bitkilerinin tanımlanmasında web destekli veri tabanı oluşturulması. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1):27-31.
• Gündüz, Ş., Kersting, U. ve Kahramanoğlu, İ. 2006. Turunçgil bahçelerindeki yabancı otlar ve entegre mücadele yöntemleri. Akdeniz İhracatçı Birlikleri, Mersin.
• İspirli, K., Alay, F., Uzun, F. ve Çankaya, N. 2016. Doğal meralardaki vejetasyon örtüsü ve yapısı üzerine otlatma ve topoğrafyanın etkisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3(1):14-22.
• Karaman, F. ve Turan, N. 2019. Karasal iklim kuşağında yer alan iki farklı yükseltideki doğal meraların vejetasyon yapısı. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 6(3):268-276.
• Ok, H. ve Çaçan, E. 2023. Övündüler Köyü (Diyarbakır-Türkiye) merasının verim, botanik kompozisyonu ve otlatma kapasitesinin belirlenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 24(1):148-154.
• Öten, M., Kiremitci, S., Erdurmuş, C., Soysal, M., Kabaş, Ö. ve Avcı, M. 2016. Antalya ilindeki bazı meraların botanik kompozisyonunun belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 47(1):23-30.
• Öten, M., Erdurmuş, C., Kiremitci, S., İnal, İ., Avcı, M., Yücel, C., Kabaş, Ö. ve Soysal, M. 2022. Denizli ili doğal mera alanlarının bazı vejetasyon özellikleri. Journal of Agricultural Biotechnology, 3(2):74-88.
• Palta, Ş., Genç Lermi, A. ve Yiğit, M. 2019. Bartın ili Kozcağız yöresindeki bir sekonder mera alanının bazı özelliklerinin belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 21(3):848-859.
• Palta, Ş., Genç Lermi, A., ve Alagöz Altıntaş, G. 2021. Bartın ili Çiftlik köyü doğal mera alanının bazı vejetasyon karakteristiklerinin belirlenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 22(2):170–182.
• Schoch, C. L., Ciufo, S., Domrachev, M., Hotton, C. L., Kannan, S., Khovanskaya, R., Leipe, D., McVeigh, R., O’Neill, K., Robbertse, B., Sharma, S., Soussov, V., Sullivan, J. P., Sun, L., Turner, S. ve Karsch-Mizrachi, I. 2020. NCBI Taxonomy: A comprehensive update on curation, resources and tools. Database, Oxford Academic. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/. [Erişim tarihi: 10 Aralık 2020].
• Seydoşoğlu, S., Saruhan, V. ve Mermer, A. 2015. Diyarbakır ili Silvan ilçesi taban meralarının vejetasyon yapısı üzerinde bir araştırma. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(1):1-7.
• Seydoşoğlu, S. ve Kökten, K. 2018. Batman ili Beşiri ilçesi mera vejetasyonlarının bazı özellikleri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 55(4):491-497.
• Seydoşoğlu, S. ve Kökten, K. 2019. Batman mera vejetasyonlarının bazı özellikleri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 23(1):60-68.
• Şengönül, K., Kara, Ö., Palta, Ş. ve Şensoy, H. 2009. Bartın Uluyayla yöresindeki mera vejetasyonunun bazı kantitatif özelliklerinin saptanması ve ekolojik yapının belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 11(16):81-94.
• Tosun, F. ve Altın, M. 1981. Çayır-Mera-Yayla kültürü ve bunlardan faydalanma yöntemleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No.1, Ders Kitapları Serisi No.1, Samsun, 229 s.
• Tükel, T., Hatipoğlu, R., Özbek, H., Alados, C. L., Çeliktaş, N. ve Kökten, K. 2001. Sığır Yaylasındaki Tipik Bir Akdeniz Orman İçi Mera Ekosisteminin Vejetasyon Yapısı ve Verim Gücünün Saptanması Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, Tekirdağ, s. 37-42.
• Türk, M., Bayram, G., Budaklı, E. ve Çelik, N. 2003. Sekonder mera vejetasyonunda farklı ölçüm metodlarının karşılaştırılması ve mera durumunun belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(1):65-77.
• Yavuz, T., Sürmen, M., Töngel, M. Ö., Avağ, A., Özaydın, K. A. ve Yıldız, H. 2012. Amasya mera vejetasyonlarının bazı özellikleri. Tarım Bilimleri Dergisi, 5(1):181-185.
• Yurtsever, N. 2011. Deneysel istatistik metotları. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü Yayınları Genel Yayın No: 121 Teknik Yayın No 56, 800 s.