TRA1 Bölgesi Kimyasal Gübre Kullanımının Ekonomik Analizi

Year 2025, Volume: 12 Issue: 2, 441 - 449, 16.04.2025

Musa Arslan , Adem Aksoy

https://doi.org/10.30910/turkjans.1629180

Abstract

Bu çalışma TRA1 bölgesindeki tarımsal işletmelerin tarımsal gübre kullanımlarını ve gübreleme masraflarını hem ürün bazında hem de işletme bazında detaylı olarak incelemek, çiftçilerin gübre kullanımı konusundaki bilgi tutum ve davranışlarını analiz etmek amacıyla yapılmıştır. TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) Bölgesinde kimyasal gübre kullanımını inceleyen bu çalışmada 570 tarımsal işletme sahibi ile görüşme yapılmıştır. Tarımsal işletmelerin gübre tercihleri, gübreleme uygulamalarında çiftçilerin bilinç düzeyleri ve tercihlerinde rol oynayan hususlar ile ilgili bilgiler derlenmiştir. İşletmelerin kimyasal gübre olarak sırasıyla en fazla azotlu gübreleri, fosfatlı gübreleri, kompoze gübreleri ve potasyumlu gübreleri kullandıkları tespit edilmiştir. İşletmelerin büyük bölümü (%80.9) gübre miktarını kendi deneyimlerine göre belirlerken sadece %4.7’si toprak analizi yaptırdıktan sonra gübre miktarına karar vermektedir. İşletme sahipleri gübre alımını en fazla gübre bayilerinden (%40.2) yaparken, gübrelerle ilgili bilgileri yine en fazla gübre bayilerinden (%27.7) edinmektedirler. Gübre seçiminde işletmelerin sadece %17.7’sinin tarım teşkilatlarının elemanlarından bilgi aldığı düşüldüğünde üreticilerin Teknik bilgi ve becerilerinin arttırılması konusunda kamu kurumlarının da katkısıyla detaylı çiftçi eğitim programları yapılması gerekmektedir.

Keywords

TRA1 bölgesi , tarım , tarımsal işletme , gübre

Economic Analysis of Chemical Fertilizer Use In TRA1 Region

Abstract

This study aims to examine the agricultural enterprises' use of fertilizers in the TRA1 region enterprise levels, analyzing farmers' knowledge, attitudes, and behaviors regarding fertilizer use. The study, conducted in the TRA1 region (Erzurum, Erzincan, Bayburt), involved interviews with 570 agricultural enterprise owners. Data were collected regarding fertilizer preferences, farmers' awareness levels in fertilization applications, and the factors influencing their choices. It was determined that enterprises primarily use nitrogenous fertilizers, followed by phosphate fertilizers, compound fertilizers, and potassium fertilizers. A significant proportion of enterprises (80.9%) determine the amount of fertilizer based on their experience, while only 4.7% decide after conducting soil analysis. Most enterprise owners purchase fertilizers from fertilizer dealers (40.2%) and obtain information about fertilizers from the same source (27.7%). Given that only 17.7% of enterprises receive information from agricultural institutions, it is evident that comprehensive farmer training programs should be implemented with the support of public institutions to enhance farmers' technical knowledge and skills.

Keywords

TRA1 region , agriculture , agricultural enterprise

References

• Anonymous, 2021. International Fertilizer Association (IFASTAT). https://www.ifastat.org/databases/plant-nutrition (Erişim tarihi: 22.04.2024).
• Anonymous, 2023. Tarım ve Orman Bakanlığı. https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Bitkisel-Uretim/Bitki-Besleme-ve-Tarimsal-Teknolojiler/Bitki-Besleme-Istatistikleri (Erişim tarihi: 22.04.2024).
• Begg, C.B., Gray, R. 1984. Calculation of polychotomous logistic regression parameters using individualized regressions, Biometrica, 71(1): 11-18.
• Ekşi, A., İşçi, A. 2012. Dünyada açlık olgusu ve çözüm arayışları. Gıda, 37(1): 39-45.
• Eraslan, F., İnal, A., Güneş, A., Erdal, İ., Coşkan, A. 2010. Türkiye'de kimyasal gübre üretim ve tüketim durumu, sorunlar, çözüm önerileri ve yenilikler. Ziraat Mühendisleri Odası, Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11-15 Ocak, Ankara.
• Eraslan, F., İnal, A., Güneş, A., Erdal, İ., & Coşkan, A. 2010. Türkiye'de kimyasal gübre tüketim durumu ve çözüm önerileri. Ziraat Mühendisleri Odası, VII. Teknik Kongresi.
• Erkuş, A., 1977. Tarım Ekonomisinin Bazı Teorik Esasları ve Bunların Tarım İşletmelerine Uygulanması. TZDK Mesleki Yayınları, Miki Matbaası, Ankara.
• Ilgar, R., 2020. Gübreler ve Çanakkale’deki kullanımı. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(12): 1-16.
• Kaplan, M., Gözükara, G., 2021. Kimyasal gübre tüketiminde değişim ihtiyacı: Şanlıurfa ili potasyumlu gübre tüketim örneği. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 10(2): 312-316.
• Karaçal, İ., Tüfenkçi, Ş., 2010. Bitki beslemede yeni yaklaşımlar ve gübre-çevre ilişkisi. 257-268. file:///C:/Users/pc/Downloads/3bafa3f1cba80f97510b706e7da9f049%20(1).pdf (Erişim tarihi: 27.11.2024).
• Kaplan, M., & Gözükara, G. 2021. Kimyasal gübre tüketiminde değişim ihtiyacı. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 10(2): 312-316.
• Katip, A., 2020. Kimyasal gübre tüketiminin değerlendirilmesi: Bursa ili örneği. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 25 (3): 1271-1286.
• Kızılaslan, N., Kızılaslan, H., 2005. Türkiye'de Kimyasal Gübre Kullanımı ve Tokat İli Artova İlçesinde Kimyasal Gübredeki Uygulamalar, Gübreleme-Çevre İlişkileri". Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü. Yayın No:129, ISBN: 975-407-175-6. Tokat.
• Matsumoto, T., Yamano, T., 2011. The impacts of fertilizer credit on crop production and income in Ethiopia. Emerging Development of Agriculture in East Africa: Markets, Soil, and Innovations, 59-72.
• Menard, S.W., 2002. Applied Logistic Regression Analysis. 2nd edn Series, Quantitative Applications in the Social Sciences, Sage Publications.
• Neyman, J. 1937. "Outline of a Theory of Statistical Estimation Based on the Classical Theory of Probability". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series A, Mathematical and Physical Sciences, 236(767), 333–380.
• Mengel, K., Hütsch, B., Kane, Y., 2006. Nitrogen fertilizer application rates on cereal crops according to available mineral and organic soil nitrogen. European Journal of Agronomy, 24(4): 343-348.
• Miran, B., 2021. Uygulamalı Ekonometri, Google Books.
• Yüzbaşıoğlu, R., 2020. Üreticilerin gübre kullanımında çevre bilinci: Tokat merkez ilçe örneği. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8(SP1): 85-91.
• Unakıtan, G., Aydın, B., Azabağaoğlu, Ö., Hurma, H., Demirkol, C., Yılmaz, F., 2017. Bitkisel üretimde çiftçilerin girdi kullanım bilinç düzeylerinin analizi: Trakya Bölgesi örneği. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpaşa University (JAFAG), 34(1): 104-117.
• Yüzbaşıoğlu, R. 2020. Üreticilerin gübre kullanımında çevre bilinci. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8(SP1): 85-91.
• Yılmaz, H., Demircan, V., Gül, M., 2009. Üreticilerin kimyasal gübre kullanımında bilgi kaynaklarının belirlenmesi ve tarımsal yayım açısından değerlendirilmesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(1): 31-44.