DETERMINING CHILD-FRIENDLY STREET INDICATORS

Year 2025, Volume: 9 Issue: 2, 455 - 474, 27.10.2025

Rumeysa Alkılınç , Şule Kısakürek

https://doi.org/10.32328/turkjforsci.1773199

Abstract

The child-friendly cities initiative brings the concept of play streets, which plays a significant role in supporting the healthy physical and mental development of children, the smallest members of society, back into the agenda. In this initiative, determining children’s participation, needs, and demands is of great importance. However, there is currently no scale developed to assess children’s expectations and demands regarding play areas. This study aims to develop a scale for evaluating child-friendly streets. The study sample consists of middle school students in Kahramanmaras during the 2020–2021 academic year. During the scale development process, painting and composition workshops were conducted to determine the aspirations of private secondary school students, primarily those predict from high-income families. Based on these workshops, a pool of 64 items was created. With expert input, the item pool was refined to a 37-item scale with 6 dimensions. The scale was administered face-to-face to 413 students enrolled in private and public junior high schools that were predicted to serve children from families with different income levels. In order to determine whether the scale’s dimensions and items showed significant differences based on gender, age, grade level, parental education level, income level, and school type, independent samples t-tests and one-way analysis of variance (ANOVA) were used. The source of the differences was examined during the Scheffé test. As a result of these analyses, it was concluded that the Child-Friendly Street Scale is a reliable data collection tool.

Keywords

Child-friendly street scale , children’s requests , middle school students , art workshop , composition workshop

Ethical Statement

Because the study was designed before 2000 and there is no violation of ethical principles, it is among the studies that do not require ethics committee approval.

ÇOCUK DOSTU SOKAK GÖSTERGELERİNİN BELİRLENMESİ

Abstract

Çocuk dostu kentler girişimi toplumun en küçük bireyleri olan çocukların fiziksel ve ruhsal gelişimlerini sağlıklı bir şekilde tamamlamalarında önemli bir role sahip olan oyun sokakları kavramını yeniden gündeme getirmektedir. Çocuk dostu kent girişiminde çocukların katılımı, istek ve taleplerinin belirlenmesi önem arz etmektedir. Ancak çocukların oyun alanlarına ilişkin istek ve taleplerini öğrenmek üzere geliştirilmiş bir ölçek bulunmamaktadır. Bu çalışma, çocuk dostu sokak için bir ölçek geliştirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın örneklemini Kahramanmaraş Kenti’ndeki 2020-2021 eğitim öğretim dönemi ortaokul öğrencileri oluşturmaktadır. Ölçek geliştirme sürecinde, öncelikle yüksek gelir düzeyine sahip ailelerin çocuklarının öğrenim gördüğü öngörülen özel ortaokul öğrencilerinin isteklerini belirlemek üzere resim ve kompozisyon atölye çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu atölye çalışmaları temel alınarak 64 maddelik soru havuzu oluşturulmuştur. Soru havuzunda yer alan maddeler uzman görüşü ile indirgenerek, 6 boyut ve 37 maddeden oluşan çocuk dostu sokak ölçeği oluşturulmuştur. Ölçek, farklı gelir düzeyine sahip ailelerin çocuklarının eğitim aldığı öngörülen özel ve devlet ortaokullarında öğrenim gören 413 öğrenciye yüz yüze uygulanmıştır. Çocuk dostu sokak ölçeği boyutları ve maddelerinin cinsiyet, yaş düzeyi, sınıf düzeyi, anne ve baba eğitim düzeyi, gelir düzeyleri, okulların seviye türlerine göre anlamlı farklılık olup olmadığı bağımsız gruplar t testi bağımlı gruplara tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve farklılığın nedeni Sheffer testi ile belirlenmiştir. Bu testler sonucunda, çocuk dostu sokak ölçeğinin güvenilir bir veri toplama aracı olarak kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Çocuk dostu sokak ölçeği , çocuk istekleri , ortaokul öğrencileri , resim atölyesi , kompozisyon atölyesi

Ethical Statement

Çalışma 2000 yılından önce kurgulanması nedeniyle ve etik ilkeleri ihlal eden bir durum olmaması nedeni ile etik kurul izni gerektirmeyen çalışmalar arasında yer almaktadır.

References

• Akbay, M. K. (2022). Çocuk dostu kentler, çocuk hakları ve pandemi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(1), 245-266.
• Artan, İ., Alisinanoğlu, F., Bozkurt Yükçü, S., Uslu, A.E.I., İbiş, E. & Akay, D. (2017). Türkiye’de oyun sokakları üzerine bir inceleme: Ankara ve İstanbul örnekleri. IJAEDU- International E-Journal of Advances in Education 3(7): 87-99. doi: 10.18768/ijaedu. 309806.
• Ataöv Demirkan, A., & Peker, E., (2020). Belediyeler için çocuk ve çevre tasarım rehberi. Ankara. İdealKent Yayınları, ISBN: 978-605-06922-5-9.
• Ayataç, H., & Genç, Z. P. (2015). Çocuk gözüyle Esenler. Herkes için dost kentler İstanbul Esenler ilçesi üzerine değerlendirmeler. Esenler Belediyesi, Şehir Düşünce Merkezi Şehir Yayınları. H. Ayataç (Ed.). Yayın No: 10, 18-57. ISBN: 978-605-9917-07-0 https://esenler.bel.tr/wp-content/uploads/2019/12/herkes-icin-dost-kentler.pdf (E.T. 2.6.2025).
• Aydoğan, T. G., & Dilek, E. F. (2024). Çocuk dostu kentsel planlama ve tasarım ölçütleri. GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism Recreation and Sports Sciences, 7(1), 188-211.
• Ayaz, B. (2020). Çocuklar için etkin sokak tasarımı: Antakya Zenginler Mahallesi örneği (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Teknik Üniversitesi.
• Barker, R. (1968). Ecological psychology. Stanford University Press.
• Baş, A. (2016). Kentsel tasarım perspektifinden çocuk dostu sokak (Lisans Bitirme Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.İstanbul.
• Bechtel, R. B. (1977). Enclosing behavior an introduction. SAGE Publication.
• Collarte, N. (2014). The American woonerf: Creating livable and attractive shared streets (Master's thesis). Tufts University. Proquest LLC Yayınları.
• Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2017). Designing and conducting mixed methods research. Sage publications.
• Creswell, J. W. (2021). A concise introduction to mixed methods research. SAGE publications.
• Çakırer Özservet, Y. (2019). Çocukların Resimlerinden sokak ve mahalle ilişkilerini tartışmak: Sütlüce ve Örnektepe Mahalleleri. International Journal of Political Science and Urban Studies, 7(2), 516-542. https://doi.org/10.14782/ipsus.623450
• Ekawati, S. A. (2015). Child-friendly streets as urban play grounds. Procedia Social and Behavioral Sciences, 179, 94-108.
• Genç, S. (2019). Çocukların kentsel yaşama katılımlarında sokak mekânının önemi (Yüksek Lisans Tezi).Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Gökmen, H. S. (2006). Konutta çocuk var mı? Ege Mimarlık, 2(57), 22-25.
• Evgin, D. (2025). Çocuk ve kent: Kayseri’de çocuk olmanın dönüşümü. Düşünen Şehir. Sayı 22. Yerel Süreli Yayın ISSN: 2564-6354 E-ISSN: 2564-7121,Kayseri.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel araştırma yöntemleri, Nobel Yayın Dağıtım; Ankara.
• Mete, H. (2019). Kent ve çocuk: Gündelik hayat pratiği olarak sokakta oyun oynamak (Master's thesis), Mimar Sinan Fine Arts University, Turkey.
• Schepel, S. (2005). Kiss 2, tool to test the child friendliness of street layout Amsterdam. www.urban.nl/childstreet2005/downloads/Stutgart/Kiss_abstract_sep06.pdf
• Tandoğan, O. (2011). İstanbul'da" çocuk dostu kent" için açık alanların planlama, tasarım ve yönetim ilkelerinin oluşturulması (Doktora tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Tandoğan, O. (2014). Çocuk için daha yaşanılır bir kentsel mekân: dünyada gerçekleştirilen uygulamalar. Megaron, 9(1), 19-33.
• Taşçı, B. G. (2010). Sokağın günümüz koşullarında çocuk oyun alanı olarak ele alınması ve değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Türkiye.
• Turan, E. (2020). Çocuk dostu kent açısından Çanakkale Belediyesi uygulamalarının değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Türkiye.
• Unicef, & Unicef. (2004). Çocuk haklarına dair sözleşme. İnsan Hakları Koordinasyonu, 3, 2021.
• Wicker, A. W. (1979). An introduction to ecological psychology. Wadsworth Inc., Belmont, California.
• Yazgan B., (2016). İstanbul ilinde çocuk dostu kent için mekân, çevre, tasarım, gelişi eksenli bir proje: “Esenler Çocuk Sokağı” örneğinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Okan Üniversitesi.