EVALUATION OF EDIBLE WOODY ORNAMENTAL PLANT USES IN URBAN RECREATION AREAS WITH DIFFERENT USAGE CHARACTERISTICS BORNOVA (İZMİR) CASE

Year 2025, Volume: 9 Issue: 2, 427 - 438, 27.10.2025

Necmettin Gür , Özgür Kahraman

https://doi.org/10.32328/turkjforsci.1699139

Abstract

Ornamental plants used in the landscaping of urban recreation areas have various functional and aesthetic characteristics. Edible ornamental plants are ornamental plants that have both aesthetic and nutritional value. This study was conducted in the Bornova district of İzmir province to reveal and evaluate the use of edible woody ornamental plants in urban recreation areas. Woody ornamental plant taxa, edible woody ornamental plants, and plant groups were identified and evaluated in 13 urban recreational areas with high usage and different usage characteristics. A total of 100 woody ornamental plant taxa belonging to 51 families were identified in the study areas. The proportion of edible woody ornamental plant taxa among woody ornamental plants was found to be 37%. The area with the highest proportion of edible woody ornamental plant taxa in the study area was around Bornova Stadium (35.71%). It was determined that the majority of edible woody ornamental plant taxa consist of tree-form plants.

Keywords

Edible ornamental plants , plant design , urban recreation , Bornova , İzmir.

FARKLI KULLANIM ÖZELLİKLERİNE SAHİP KENTSEL REKREASYON ALANLARINDA YENİLEBİLİR ODUNSU SÜS BİTKİSİ KULLANIMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ BORNOVA (İZMİR) ÖRNEĞİ

Abstract

Kentsel rekreasyon alanlarının peyzaj uygulamalarında kullanılan süs bitkileri çeşitli fonksiyonel ve estetik özelliklere sahiptir. Yenilebilir süs bitkileri ise estetik değerin yanı sıra gıda değeri de taşıyan süs bitkileridir. Bu çalışma, kentsel rekreasyon alanlarında yenilebilir odunsu süs bitkilerinin kullanımını ortaya koymak ve değerlendirmek amacıyla İzmir ili Bornova merkez ilçesinde gerçekleştirilmiştir. Yoğun kullanıma sahip olan ve farklı kullanım özelliklerine sahip olan 13 kentsel rekreasyon alanında odunsu süs bitkisi taksonları, yenilebilir odunsu süs bitkileri ve bitki grupları belirlenmiş ve değerlendirilmiştir. Çalışma alanlarında 51 familyaya ait 100 odunsu süs bitkisi taksonu tespit edilmiştir. Odunsu süs bitkileri içinde yenilebilir odunsu süs bitki takson oranı %37 saptanmıştır. Çalışma alanında yenilebilir odunsu süs bitki takson oranının en yüksek olduğu alan Bornova Stadyum çevresidir (%35,71). Yenilebilir odunsu süs bitkisi taksonlarının çoğunluğunun ağaç formundaki bitkilerden oluştuğu tespit edilmiştir.

Keywords

Yenilebilir süs bitkileri , bitkisel tasarım , kentsel rekreasyon , Bornova , İzmir.

References

• Ak, T., & Güneş, Z. (2023). Yenilebilir peyzajlar: Meyvesi yenilebilen bitki türlerinin peyzaj mimarlığı uygulamalarında kullanma uygunluğu. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(1), 11-17.
• Amani-Beni, M., Khalilnezhad, M. R., & Mahdizadeh, S. (2022). Hierarchical access to the edible landscape: the Akbarieh Garden in Iran. Landscape Research, 47(3), 333-353.
• Aslan, H. (2020). Ankara kenti açık yeşil alanlarında kullanılan meyve türlerinin belirlenmesi ve peyzaj mimarlığında süs bitkisi olarak değerlendirilme olanakları. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(Özel Sayı), 99-114.
• Baumgartner, A., Sampol-Lopez, M., Cemeli, E., Schmid, T. E., Evans, A. A., Donahue, R. E., & Anderson, D. (2012). Genotoxicity assessment of birch-bark tar. A most versatile prehistoric adhesive. Advances in Anthropology, 2(2), 49.
• Çakar, H., Akat, H., & Saraçoğlu, Ö. A. (2020). Konut bahçelerinin bitkisel tasarımında içilebilir türlerin kullanımı üzerine kullanıcı görüşleri: İzmir ili örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(Ek 1), 336-345.
• Çelik, H. (2010). Süs bitkileri ve peyzaj. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: Samsun.
• Çelik, B. H., & Zencirkıran, M. (2024). Bursa florasında yer alan doğal odunsu peyzaj bitkilerinin toksik özellikler bakımından değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 20(Özel Sayı), 95-106.
• Çorbacı, Ö. L., & Ekren, E. (2022). Kentsel açık yeşil alanlardaki yenilebilir bitkilerin değerlendirilmesi: Kahramanmaraş Kenti Örneği. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 7(4), 589-596.
• Deshmukh, L. P. (2013). Medical plants of Europe. Oxford Book Company: Oxford.
• Ersoy Tonyaloğlu, E. (2020). Spatiotemporal dynamics of urban ecosystem services in Turkey: The case of Bornova, Izmir. Urban Forestry & Urban Greening, 49, 126631.
• Güneroğlu, N., & Pektaş, S. (2022). Yenilebilir meyve özelliği olan odunsu bitki taksonlarının peyzaj mimarlığındaki önemi: KTÜ Kanuni Kampüsü örneği. Turkish Journal of Forestry, 23(1), 79-89.
• Güneş, Z., & Kahraman, Ö. (2022). Edible ornamental plants used in landscaping areas: The case of Çanakkale city centre. AgroLife Scientific Journal, 11(2), 66-72.
• Güneş, Z. (2019). Peyzaj alanlarında kullanılan yenilebilir süs bitkileri: Çanakkale kent merkezi örneği. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
• Gür, N., & Kahraman, Ö. (2023). Kentsel rekreasyon alanlarında zehirli bitki kullanımları: Simav-Kütahya örneği. Kent Akademisi, 16(1), 106-121.
• Gür, N., & Kahraman, Ö. (2024). Use of toxic and allergen plants in landscape arrangements of urban historical areas: The case of Çeşme Castle (İzmir). Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 20(1), 454-467.
• Google Earth Pro, (2025). Bornova. https://earth.google.com/web/. Erişim Tarihi: 20 Nisan 2025. İspir, E. G. 2012. Kentleşme ve konut politikaları, Anadolu Üniversitesi Yayınları: Eskişehir.
• Kartal, S., Temiz, B. İ., & Sipahi, S. (2024). Kentsel rekreasyon alanlarında mekânsal kalite: Çankırı örneği. The Journal of Academic Social Science, 119(119), 286-302.
• Lim, T. K. (2012). Edible medicinal and non-medicinal plants, Spinger: Dordrecht.
• Liu, Y., Fan, H., Wei, M., Yin, K., & Yan, J. (2017). From edible landscape to vital communities: Clover nature school community gardens in Shanghai. Landscape Architecture Frontiers, 5(3), 72-84.
• Mlcek, J., & Rop, O. (2011). Fresh edible flowers of ornamental plants. A new source of nutraceutical foods. Trends in Food Science & Technology, 22(10), 561-569.
• Mokbli, S., Sbihi, H. M., Nehdi, I. A., Romdhani-Younes, M., Tan, C. P., & Al-Resayes, S. I. (2018). A comparative study of Brachychiton populneus seed and seed-fiber oils in Tunisia. Waste and Biomass Valorization, 9, 635-643.
• Mrđan, S., Ljubojević, M., Orlović, S., Čukanović, J., & Dulić, J. (2017). Poisonous and allergenic plant species in preschool’s and primary school’s yards in the city of Novi Sad. Urban Forestry & Urban Greening, 25, 112-119.
• Olgun, R., Yılmaz, T., & Türk, S. (2018). Parkların bitkisel tasarımında yenilebilir türlerin kullanımı üzerine kullanıcı görüşlerinin Antalya-Konyaaltı örneğinde araştırılması. Turkish Journal of Landscape Research, 1(1), 42-48.
• Özkan, D. G. (2016). Kentsel rekreasyon alanı olarak alışveriş caddelerinin incelenmesi: Trabzon örneği. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 2(2), 444-453.
• Selvi, S., Dağdelen, A., & Kara, S. (2013). Kaz Dağları’ndan (Balıkesir-Edremit) toplanan ve çay olarak tüketilen tıbbi ve aromatik bitkiler. Tekirdağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(2), 26-33.
• Shaheen, S., Ahmad, M., & Haroon, N. (2017). Edible wild plants: An alternative approach to food security. Springer International Publishing: Berlin.
• Sharma, S., Gangal, S., & Rauf, A. (2009). Lipase mediated hydrolysis of Mimusops elengi and Parkinsonia aculeata seed oils for the determination of positional distribution of fatty acids. Industrial Crops and Products, 30(2), 325-328.
• Shi, X. (2023). The urban food forest: Creating a public edible landscape. Urban Design International, 28(3), 189-201.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi. (2025). https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr. Erişim Tarihi: 20.04.2025.
• Vikipedi. Ege Bölgesi. (2025a). https://tr.wikipedia.org/wiki/Ege_B%C3%B6lgesi. Erişim Tarihi: 05.05.2025.
• Vikipedi. İzmir. (2025b). https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0zmir. Erişim Tarihi: 05.05.2025.
• Vikipedi. Bornova. (2025c). https://tr.wikipedia.org/wiki/Bornova. Erişim Tarihi: 05.05.2025.
• Wallace, R., & Häkkinen, M. (2009). Musa georgiana, a new intersectional hybrid banana with edible banana breeding relevance and ornamental potential. Nordic Journal of Botany, 27(3), 182-185.
• Yang, H., Bın Husseın, M. K., Binti Ibrahim, R., & Lyu, R. (2025). Trends in urban edible landscapes: A comprehensive bibliometric analysis. Environmental Research Communications, 7(1), 1-14.
• Yener, Ş. D. (2020). Sustainable use of plants in coastal areas of Istanbul. Turkish Journal of Forestry, 21(2), 123-130.
• Zheng, Z. W., & Chou, R. J. (2023). Promoting the development of edible landscapes in suburban areas with place branding. A case study in Taiwan. Land, 12(6), 1237.
• Ziss, E., Friesl-Hanl, W., Götzinger, S., Noller, C., Puschenreiter, M., Watzinger, A., & Hood-Nowotny, R. (2021). Exploring the potential risk of heavy metal pollution of edible cultivated plants in urban gardening contexts using a citizen science approach in the project “heavy metal city-zen”. Sustainability, 13(15), 8626.