ABAY'S WORKS IN TURKIC LANGUAGES

Yıl 2020, , 250 - 262, 20.12.2020

Ergali Esbosınov

https://doi.org/10.30563/turklad.816058

Öz

It is known that the decree was adopted about the government resolution on the celebration of the 175th anniversary of AbayKunanbayev by the president of the Republic of Kazakhstan K. K. Tokayevon May 30, 2019; and the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) and the International Organization of Turkic Culture (TURKSOY) have celebrated this in Kazakhstan and far and near abroad.The article provides an overview of the research of the works of the great thinker-poet of the Kazakh people Abay in foreign countries, including in all Turkic countries, and translation versions of his works. It is noted that this branch, which remained somewhat sluggish in the Soviet era; has recently revived, and there are a number of shortcomings too. Such topical issues as the consideration of Abay's personality and creativity in the general Turkic aspect, which has remained alive for centuries,and the importance of the historicity and commonality of humanitarian ties between the neighboring and Anatolian Turkic peoples are covered. Information about the translation works of Abay's work in Central Asian Turkic languages, as well as in Tatar-Bashkir, Azerbaijani and Turkish languages of various forms and content is provided.

Anahtar Kelimeler

Abay's poems, literary language, written language

АБАЙ ЕҢБЕКТЕРІ ТҮРКІ ТІЛДЕРІНДЕ

Öz

Қазақстан Республикасының Президенті Қ.К.Тоқаевтың 30 мамыр, 2019 ж. Жарлығымен Абай Құнанбайұлының 175 жылдық мерейтойын мерекелеу туралы Үкімет қаулысы қабылданып, еліміз беналыс-жақын шет елдермен қоса Біріккен Ұлттардың Білім, ғылым және мәдениет мәселелері жөніндегі ұйымы (ЮНЕСКО) мен Халықаралық түркі мәдениеті ұйымы (ТҮРКСОЙ) тарапынан да атап өтілгені мәлім. Мақаламызда қазақ халқының ұлы ойшыл-ақыны Абай шығармаларының шет елдерде, оның ішінде бауырлас түркі елдеріндегі зерттеулеріне, еңбектерінің аударма нұсқаларына шолу жасалған. Кеңес Одағы дәуірінде біршама қағажу қалған бұл сала соңғы уақыттарда жандана түсуімен бірқатар олқылау тұстарының да бар екендігіне сілтеме жасалған. Абай тұлғасы мен шығармашылығын ғасырлар бойы үзілмей өміршеңдігін сақтап қалған жалпытүркілік аспектідеқарау, көршілес және Анадолы түркі халықтарының арасындағы гуманитарлық байланыстың тарихилығы мен ортақтық астарына мән беру сияқты өзекті мәселелер қамтылған. Абай шығармашылығының Орта Азия түркі тілдерімен қоса татар-башқұрт, азербайжан және түрік тілдеріндегі әртүрлі нысан мен мазмұндағы аударма еңбектері туралы мәлімет берілген. 

Anahtar Kelimeler

Абай Өлеңдері, Кітаби Тіл, Жазба Тіл

Kaynakça

• Абай тілі сөздігі. Қазақ ССР Ғылым академиясының Тіл білі институты. Жалпы редакциясын басқарған филология ғылымдарының докторы А.Ысқақов. «Ғылым» баспасы. Алматы, 1968. 765 б.
• Абай. Шигырьләр һәм поэмалар. Татгосиздат. Матур әдәбият секторы. Казан, 1947 ж. 75 б.
• Абай. Шеирләр вә поэмилар. «Жазушы» баспасы, Алматы, 1987 ж.190 б.
• Абай. Көзимниң қарачуғи» (Талланма шеирлар). Тәржимән Учқун.Жазушы баспасы. Алматы, 1972 ж. 59 б.
• Абай.Насихат сузлар. Редакторы М.Исламқулов «Жазушы» баспасы, Алматы, 2006 ж.
• Абай. Ырлар. «Шам» басмасы. Бишкек, 1995 ж., 177 б.
• Абаj Кунанбаjев.Шеjрләр вә поэмалар. Азербайжан дәвләт нәшрийиәті. Баку 1970 ж. 207 б.
• Қазақ әдебиеті және мемлекеттік тіл. Бауырлас екі ел әдебиеті, Е.З.Есбосынов. № 9(21) қыркүйек, 2010 ж. 5-6 б.
• Төкебаева Ж.Ә.. Филология ғылымдарының кандилаты ғылыми дәрежесін алу үшін жазылған диссертация авторефераты. Алматы, 2001. 29 б.
• Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi. Abay Kunanbayulı ve Tabiat Şiirlerinden Seçmeler, Mustafa Öner. Sayı 1, Bahar - 1996, 90.- 106.