HIRSIZLAR VE HIRSIZLIK OLAYLARI KARŞISINDA NASREDDİN HOCA

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 138 - 148, 20.06.2018

Esma Şimşek

https://doi.org/10.30563/turklad.406337

Öz

Hırsızlık,
sevilen bir durum olmasa da sosyal hayatta her zaman karşılaşılan bir olaydır.
Bu konu, olumsuz özellikleriyle halk edebiyatına da girmiş ve masallardan efsanelere,
fıkralardan manilere, atasözlerine kadar birçok türde ele alınmıştır. Özellikle
fıkralarda “hırsızlık” konusunun sıkça işlendiği görülmektedir. Nitekim
Nasreddin Hoca’ya bağlı olarak anlatılan fıkraların bir kısmı da aynı konu
üzerinedir.

            Halkın sözcüsü konumunda olan
Nasreddin Hoca, toplumu rahatsız eden her olayı, şahsı ya da kurumu hiç
çekinmeden tenkit etmiştir. Onun acımasız tenkitlerine; kadılar, din adamları,
satıcılar, yöneticiler, ağalar, beyler vs. gibi hemen herkes maruz kalırken
hırsızlar da nasiplerine düşen payı almışlardır. O, birçok insanın ortak derdi
olan yokluğu, kara mizah çerçevesinde vurgulamıştır.

Çalışmada,
geçmişten günümüze “hırsız ve hırsızlık” konusu çeşitli yönleriyle
değerlendirilerek fıkralarından hareketle Nasreddin Hoca’nın hırsızlara karşı
takındığı tavır altı başlık halinde verilmiştir. Bunlar: 1. Hırsızlık
olaylarından hareketle toplumun ekonomik sıkıntısını dile getirir, 2. Nasreddin
hoca, hırsızları imalı ve acımasız bir şekilde tenkit eder, 3. Bazı hırsızlar,
yaptıkları işin suç olduğunu, pişkinlikleriyle kapatmaya çalışırlar, 4. Hırsızlık
yapanlar er ya da geç cezalarını çekeceklerdir, 5. Suçluluk psikolojisi ile
hırsızlar kendilerini ele verirler, 6. Hırsızlara karşı alınması gereken
tedbirler dolaylı bir şekilde hatırlatılır. 

Anahtar Kelimeler

Nasreddin Hoca, Fıkra, Hırsız, Toplum, Yoksulluk

Kaynakça

• Kabacalı, A. (1991). Bütün Yönleriyle Nasreddin Hoca / Hayatı–Kişiliği-Fıkraları. İstanbul: Özgür Yayın Dağıtım.
• Kılıç, M. Z.– Atnur. Y. (2006). Erzurum Fıkraları. 2. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Koz, S.(hzl.) (2005). Nasreddin Hoca Kitabı. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Kurgan, Ş. (1986). Nasrettin Hoca. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Özçelik, Mustafa (2008). Anadolu ve Dünya Bilgesi Nasreddin Hoca. Akşehir Belediyesi Kültür Yayınları: Akşehir.
• Özkan, İ. (hzl.) (1999), Hoca Nasreddin Mezeklere/Nasreddin Hoca Fıkraları. Ankara: Tika Yayınları.
• Özmen, F. (2012). Mizah Bağlamında Polis Konulu Fıkralar. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enst. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Sakaoğlu, S. (2003). 101 Anadolu Efsanesi. 3. baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Sakaoğlu, S. (2005). Nasreddin Hoca Fıkralarından Seçmeler. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Sakaoğlu, S. - Alptekin, A. B. (2009). Nasreddin Hoca. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Sakaoğlu, S. (2013). Nasreddin Hoca Üzerine Yazılar. Konya: Kömen Yayınları.
• Şimşek, E. (2001). Yukarıçukurova Masallarında Motif ve Tip Araştırması, II. C. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Tokmakçıoğlu, E. (2004), Bütün Yönleriyle Nasreddin Hoca. İstanbul: Geçit Kitabevi.
• Yıldırım, D. (1999). Türk Edebiyatında Bektaşi Fıkraları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• (http://www.sihirlihikaye.com/nasreddin-hoca-fıkralari.htm)