Üniversite Öğrencilerinin Özel Eğitim ve Engelliliğe Yönelik Görüşlerinin Metaforlar Yardımıyla İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 23 - 46, 01.07.2024

Halime Nur Sezer

Öz

Özel eğitim ve engelliliğe yönelik görüşler toplumdan topluma, kültürden kültüre ve zamandan zamana değişiklik gösterse de genel olarak, insanların özel ihtiyaçlarına saygı duyma ve bu ihtiyaçların karşılanması gereğini vurgulamaktadır. Kabaca bu ihtiyaçlar; engellilerin haklarına saygı gösterilmesi, ayrımcılıkla mücadele ve insanların kendi potansiyellerini en üst düzeyde geliştirmeleri için fırsatların sağlanması; eşitlik ve fırsat eşitliğinin sağlanması; bireysel farklılıkların kabulü; inklüzyon yani engelli bireylerin toplumun bir parçası olarak kabul edilmesi; özel eğitim ve engellilik konularında farkındalık yaratılması; engelli bireylerin ve ailelerinin ihtiyaç duyduğu destek ve kaynakların sağlanması; engellilerin topluma aktif bir şekilde katılımlarının sağlanması şeklinde sıralanmaktadır. Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin özel eğitim ve engelliliğe yönelik görüşlerinin metaforlar yardımıyla incelenmesidir. Araştırma yöntemi olarak çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma deseni olarak; bir fenomen ya da belli bir kavramla ilgili deneyimlerin ortak anlamını derinlemesine inceleyen fenomenoloji deseni kullanılmış ve metafor tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışma grubu altmış dört üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Çalışmada gönüllülük esas alınmıştır. Dijital ortamda hazırlanan yarı yapılandırılmış form ile verilere ulaşılmıştır. Formun içeriğinde; “özel eğitim gibidir ve engellilik gibidir: çünkü” şeklinde iki adet tamamlama cümlesi bulunmaktadır. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; çalışma grubunun %48’inin ikinci sınıf ve %52’sinin ise birinci sınıf öğrencisi olduğu, birinci sınıf öğrencilerinin henüz konuyla ilgili bir ders almadığı tespit edilmiştir. Çalışma grubundaki üniversite öğrencilerinin engeliler hakkında eğitimler almak istemesi dikkate değer bir konudur. Özel eğitim ve engellilere yönelik farkındalığının sağlanması, bireylerin ve toplumların engellilere karşı ilgisini artırarak, dezavantajlı gruplar için toplumun hazırlanmasını sağlarken mevcut sosyal, ekonomik, eğitsel kaynakların daha etkili bir şekilde kullanılmasını da sağlayacaktır.
Anahtar Sözcükler: Üniversite Öğrencisi, Özel Eğitim, Engellilik, Metafor.

Anahtar Kelimeler

Üniversite Öğrencisi, Özel Eğitim, Engellilik, Metafor.

Kaynakça

• Arslan, M. M. & Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim, 35(171),100–108.
• Bozlk, M. (2002). The College Student As Learner: Insight Gained Through Metaphor Analysis. College Student Journal, 36, 142–151.
• Diğer, H. (2018) Üniversite öğrencilerinin engellilik algı düzeyinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Fırat Üniversitesi örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Fer, S. (2011). Öğretim tasarımı, Ankara: Anı Yayıncılık.
• İzci, E. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının “özel eğitim” konusundaki yeterlikleri [The competencies of classroom teacher candidates on special education]. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 106-114.
• Karaırmak Ö., Güloğlu B. (2012). Metafor: Danışan ve Psikolojik Danışman Arasındaki Köprü, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (37), 122- 135.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. (çev. S. Turan), Ankara; Nobel Yayıncılık.
• Saatcı, G., Aksu, M. (2020). Lisans Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Koronavirüs Algılarını Metafor Yolu ile Tespit Etmeye Yönelik Bir Araştırma, Journal of Awareness, Cilt / V:5/ Issue:4 Santrock J. W. (2015). Yaşam Boyu Gelişim, Gelişim Psikolojisi, 13. Basımdan çeviri, Ankara: Nobel yayıncılık.
• Sarı H. ve Bozgeyikli, H. (2003). “Öğretmen Adaylarının Özel Eğitime Yönelik Tutumlarının İncelenmesi: Karşılaştırmalı Bir Araştırma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,183-204.
• Şahin H., & Bekir, H. (2016). Üniversite öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarinin belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 767-779.
• Tavşancıl, E., Aslan, E. (2001). İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri, İstanbul; Epsilon Yayınevi.
• Yaralı, D. (2016). Öğretmen Adaylarının Özel Eğitim Dersine Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (24), 59-76
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara; Seçkin Yayınevi.