Safevi Devleti’nde Harem

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 1, 25 - 47, 19.06.2017

Eralp Erdoğan

Öz

Birçok İslam
devletinde olduğu üzere kadınların aile ve çocuklarıyla yaşamlarını sürdürdüğü harem
olgusu Safevi sarayında da mevcuttu. Kimsenin giremediği ve güvenilir adamların
koruduğu bu yer tarih boyunca özellikle yabancıların ilgisini çekmiş ve Safevi
Devleti’ne ziyarette bulunan bazı kişiler haremin gizemini öğrenmek için çaba
sarf etmişlerdir. Safevi haremi genellikle civar ülkelerden ganimet olarak
alınan, hediye getirilen ya da satın alınan cariyelerden oluşmakla birlikte haremde
şahın ve emirlerin kızları da bulunmaktaydı. Haremdeki kızların hepsi iyi bir
eğitime tabi tutulur ve sonuçta şahın veya ileri gelen emirlerin eşleri
olurlardı.

Anahtar Kelimeler

Safeviler, Harem, Perihan Hanım, Mehdi Ulya, Hâce

Harem In The Safavids

Öz

Harem fact, which
the women led their lives with their children and families, as in some of the
Islamic states, existed also in Safavid Palace. This palace in which nobody was
allowed to get and which reliable men guarded excited foreigners' interest in
particular and some few made an effort to learn mystery of the palace. Safavid
harem was not only full of concubines but also Shah’s and Emir’s daughters
exist. All those girls was educated well and finally they became the wife of shah’s
or Emir’s.

Anahtar Kelimeler

Safavids, Harem, Shah Suleyman, Hâce, Perihan Hanım, Mehdi Ulya

Kaynakça

• Anonim, Tezkiretü’l Mülûk, Tashih; Seyid Mehmed Debirsiyaki, Tahran 1378.
• ANSARİ, Bazmee “Begum”, The Encyclopaedia of Islam, Vol. I, Leiden, 1986, ss.1161
• BABAIE, Sussan and Kathryn Babayan et al., Slaves of the Shah New Elites of Safavid Iran, Tauris press, London 2004.
• BEMBO, Ambrosio, The Travels And Journal of Ambrosio Bembo, Tr. Clara Bargellini, Edited; Anthony Welch, University of California Press, 2007.
• BİRJANDİFAR, Nazak Royal Women and Politics in Safavid Iran, M.A., McGill University (Canada), 2006. CHARDİN, Jean, Sefername-i Şarden, Tr. İkbal Yağmayi, Tahran 1993, c.4.
• ÇINAR, Gülay Karadağ, “Safevî Devleti'nin Güçlü Melikesi Hayrunnisa Begüm (985-987/15781579)”, Türkiyat Mecmuası, c. 21/Güz, İstanbul 2012, ss. 88-103
• ÇINAR, Gülay Karadağ, “Fetih/İşgal Ekseninde Çerkeslerin İran’a Göçü Ve Safevî Bürokrasisindeki Yükselişi”, Basılmamış Bildiri, Geçmişten Günümüze Göç-VII. Uluslararası Canik Sempozyumu, 17 Şubat 2017, Canik.
• DELLA VALLE, Pietro, Sefername-i Pietro Della Valle, Tr. Şuaeddin Şifa, Tahran 1348
• Don Juan Of Persia (Oruç Bey), Elçilik Kâtibinin Kaleminden Safeviler, Tr. Leyla Aksüt Kuzucular, Yurt Yayınları, Ankara 2014.
• EMECEN, Feridun M., Yavuz Sultan Selim, Hazine Yayınları, İstanbul 2011.
• ERDEM, İlhan -Kazım Paydaş, Ak-Koyunlu Devleti Tarihi (Siyaset, Teşkilat ve Kültür), Ankara 2007.
• GÖDE, Kemal, “Türkler’de Saray Teşkilatı ve Hayatı”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.3, Yıl 1989, ss.433-445
• GRES, Yvonne, Sefir-i Ziba, Tr. Ali Asgar Saidi, İntişarat-ı Tahran, 1370.
• GÜNDÜZ, Tufan “Şah İsmail’in Eşi Taclı Begüm”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 51, Ankara 2009, ss.223-234
• HİNZ Walter, İslâm’da Ölçü Sistemleri, Çev. Sevim Acar, İstanbul, 1990.
• JAHANDİDEH, Mitra- KHAEFİ, Shahab, “Women’s Status During The Safavid Period”, Recent Researches in Social Science, Digital Convergence, Manufacturing and Tourism, Spain 2014, ss. 137-142
• KEMPFER, Engelbert, Sefername-i Kempfer, Tr. Keykavus Cihandari, Tahran 1363.
• KİTAPÇI, Zekeriya, Abbasi Hilâfetinde Selçuklu Hâtunları ve Türk Sultanları, Konya, 1994.
• KONUKÇU, Enver, “Begüm”, TDV İslâm Ansiklopedisi, c.5, ss. 344.
• MATTHEE, Rudi, “Prostitutes, Courtesans, and Dancing Girls : Women Entertainers in Safavid Iran”, Iran and Beyond, Essays in Middle Eastern History in Honor of Nikki R. Keddie. Costa Mesa, Ed. Rudi Matthee and Beth Baron, Mazda Publishers, 2000, ss. 121-150.
• MEMBRE, Michele, Mission to The Lord Sophy of Persia (1539-1542), Tr. A. H. Morton, London 1993.
• Mirza Ali Naki Nasıri, Elkab u Mevacib-i Dovre-i Selatin-i Safeviyye, Tashih; Yusuf Rahimlu, Tebriz 1371
• Mirza Rafia, Düstûr’ül Mülûk, Neş. Muhammed İsmail Marçinkofski, Tr. Ali Kurdabadi, Merkez-i Esnad ve Tarih-i Diplomasi, Tahran 1385.
• ÖZAYDIN, Abdülkerim-Bozkurt Nebi, "Harem", TDV İslâm Ansiklopedisi, 1997, c.16, ss. 132-135.
• ROEMER, Hans Robert, “The Safavid Period”, The Cambridge History of Iran, Cambridge University Press, c. VI, Cambridge 1986, ss. 189-351
• SANSON, Sefername-i Sanson, Tr. Taki Tefzali, Tahran 1346.
• STREUSAND, Douglas E., Ateşli Silahlar Çağında İslam İmparatorlukları-Osmanlılar, Safeviler, Babürlüler, Ter. Bahar Fırat, İstanbul 2013.
• Şerefhan Bitlisi, Şerefname (Osmanlı-İran Tarihi), Çeviren; Osman Aslanoğlu, İstanbul 2011, c.2.
• ŞUCAİ, Abdulmecid, Zen, Siyaset ve Haremsera Der Asr-ı Safeviyye, İntişarat-ı Umid Mehr, 1384.
• TAVERNİER, Jean Baptiste, Sefername-i Tavernier, Tr. Hamid Erbab Şirani, Tahran 1382
• TERZİ, Arzu, “Türk Siyaset Kültüründe Kadınların Rolü”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, C.1, S.1, 2021, ss. 17-24
• VELİYEVA, Zülfiye, “Safevi Devlet Teşkilatı”, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2007.
• ZARINEBAF-SHAHR, Fariba, “Economic Activities of Safavid Women in The Shrine-City of Ardabil, Iranian Studies, Vol. 31, N.2, Spring, 1998, ss. 247-261.