TARİHTEN GÜNÜMÜZE BİR MANİPÜLASYON VE KİTLE ALDATMA ARACI OLARAK SİYASİ MİT

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 23, 17.06.2022

Fuzuli Bayat

https://doi.org/10.56252/turktarars.1076618

Öz

Çağdaş dünyanın mityaratma yollarından biri olan siyasi mitler uzun tarihi geçmişine bakmaksızın, XX. yüzyılda, özellikle Birinci ve İkinci Cihan savaşlarından sonra daha da gelişerek yeni mazmun kazanmıştır. Siyasi mitlerin temelinde duran mitle tarihin veya mittarihin paradigmatik değerini yakın ve uzak geçmişte aramak lazımdır. Ayrıca her bir siyasi mitin gerçek tarihi bağlamı vardır. Dünyanın kutuplaşarak iki kampa ayrılması, postkoloniyal dönemin başlaması, onun arkasınca Doğu blokunun dağılması, Sovyetler Birliği’nin çökmesi, yeni bağımsız cumhuriyetlerin yaranması siyasi alanda mitlerin işlevselleşmesine neden olmuşdur. Küreselleşme, turuncu inkilaplar, siyasi atmosferi daha da karmaşık hale getirmiştir. Kitle iletişim araçlarının hızlı gelişimi siyasi mitlerin yaygınlık kazanmasına sebep olmuş, iç ve dış düşman imajı oluşturmakla siyasi mitin aktualitesi daha da artmışdır. Siyasi mit, hakimiyetin meşruluğunu garanti altına almağın en etkili yoluna dönüşmüştür.
Toplumu maninupüle etmeğin etkili aracı olan siyasi mitlerde ulusu kurtaran siyasi lider imajı yaratmak için eski tarihi ve mitolojik kahramanlara baş vurulur. Yeni siyası lider miti oluşturmak için eski kurtarıcı hükümdar ve kahraman prototip rolunu oynuyor. Böylece siaysi lider miti ve hem de etnik mit, kitle bilincini canlı tutmak için iktidarların elinde ideolojik bir vasıtaya çevrildi.
Bu yazıda mit ve tarih ilişkisi bağlamında, siyasi mitlerin tarihi olayları yansıtması ve onu kendi lehine çevirmeğe çalışan iktidar veya muhalefetin rolü, kurtarıcı lider ve etnik bağlamlı siyasi mitler araştırma konusudur.

Anahtar Kelimeler

Siyasi mit, Etnik mit, Mit ve tarih, Mittarih, Arkaik mit, Manipülasyon, Mityaratma, Hakimiyetin meşrulaştırılması.

Kaynakça

• ARVIDSSON, Stefan, Style and Mythology of Socialism: Socialist Idealism. Routledge, New York, 2017.
• BALAHANOVSKAYA, Yuliya Vitalyevna, “Otliçitelnıe Osobennosti Politiçeskoy Mifologii”, Filosofiya, Sotsiologiya, No 3, (2015), s.189-194.
• BARTHES, Roland, Mythologies. Selected and Translated from the French by A. Lavers. Vintage, London, 2000.
• BEREZINA, N. İ., “Mif kak Politiçeskiy İnstitut: Problemı Opredeleniya”, Filosofiya Prava, № 1, (2007), s.61-67.
• BOLLE, Kees W. and BUXTON, Richard G.A., Myth and History. https://www.britannica.com/topic/myth/The-alter-ego-or-life-index (Erişim tarihi 30.01.2022).
• BOTTICI, Chiara and BENOIT, Challand, The Myth of The Clash of Civilizations. Routledge, New York, 2010.
• BOTTICI, Chiara, “Myth”, Paper Presented at the Conference Political Concepts. A critical Lexicon, New School, 2014.
• BOTTICI, Chiara, A philosophy of Political Myth. Cambridge University Press, Cambridge, 2007.
• CAMPBELL, Joseph, The Masks of God: Occidental Mythology. Vol. 3. Penguin Books, USA, 1964.
• CARHART, Michael. “Mythistory: The Making of a Modern Historiography”, CLIO, vol. 34, No. 1-2 (2004), s.184-195.
• CARLTRELL, Lucie (1976). “The Mind Managers - A Review”, Canadian Journal of Communication, Vol. 3 No. 2 (1976), s.16-22.
• CASSIRER, Ernest, The Myth of the State. Yale University Press, New Haven, 1973.
• ELIADE, Mircea, Myth And Reality. Translated from the French by W. R. Trask. Harper & Row, Publishers, New York and Evanston, 1963.
• FLOOD, Christopher, Political Myth: A Theoretical Introduction. Routledge, New York, 2002. for Social Research.
• HEEHS, Peter, “Myth, History, and Theory”, History and Theory. Vol. 33, No. 1 (1994), s.1-19.
• KOLYEV, Andrey Nikolayeviç, Politiçeskaya Mifologiya, Logos, Moskova, 2003.
• KOZIREVA, Tatyana Viktorovna, SLOBODÇIKOVA V. A., “Dualistiçnost Politiçeskogo Mifa”, Vestnik Yugorskogo Gosudarstvennogo Universiteta, Vıp. 1(44) 2017, s.72-76.
• LASSWELL, Harold and KAPLAN, Abraham, Power and Society: A Framework for Political Inquiry. Yale University Press, New Haven, 1950.
• LASSWELL, Harold, The Analysis of Political Behavior: An Empirical Approach. Routledge & Kegan Paul, London, 1966.
• LINCOLN, Bruce, Discourse and the Construction of Society. Comparative Studies of Myth, Ritual, and Classification. Oxford University Press, Oxford, 1989.
• LIPPMANN, Walter, Obşestvennoe Mnenie. Perevod s Angliyskogo T. V. Barçunova, İnstitut Fonda Obşestvennoe Mnenie, Moskova 2004.
• LIPPMANN, Walter, Public Opinion. Free Press Paperbacks. Published by Simon and Schuster, 1922.
• MAGDY, Ramy, “Mythos Politicus: A Theoretical Framework for the Study of Political Myths”, Athens Journal of Mediterranean Studies. Vol. 6, No. 2 (2020), s.155-178.
• MALI, Joseph, Mythistory. The Making of a Modern Historiography. University of Chicago Press, Chicago, 2003.
• McDONALD, Lee C., “Myth, Politics and Political Science”, The Western Political Quarterly 22 (1) (1969), s.141-150.
• MELNIK, Galina Sergeyevna, Massovaya Kommunikatsiya kak Faktor Politiçeskogo Vliyaniya. Avtorereferat Dissertatsii, SPb, 1998.
• MIHAYLOV, Denis Nikolayeviç, “Politiçeskaya Mifologiya: Problema Opredeleniya Struktura i Funktsii”, Vestnik VGU, Seriya: Filosofiya, № 2 (2010), s.118-127.
• POLOSIN, Vyaçeslav Sergeyeviç, Mif, Religiya, Gosudarstvo: İssledovanie Politiçeskoy Mifologii, Ladomir, Moskova, 1999.
• RICOEUR, Paul, Myth: Myth and History, 1987, https://www.encyclopedia.com/about (Erişim tarihi 30.01.2022).
• RØNNING, Anne Holden, “Some Reflections on Myth, History and Memory as Determinants of Narrative”, Coolabah, Vol. 3 (2009), s.143-151.
• SAVELYEV, Andrey Nikolayeviç, Politiçeskaya Mifologiya, Logos, Moskova 2003.
• ŞAYGORODSKIY, Yuriy Janoviç, (2009). Политика: Взаимодействие Реальности и Мифа. Знання України, Киев, 2009
• SCHILLER, Herbert I., The Mind Managers. Beacon, Boston, 1973.
• SCHILLER, Herbert, Манипуляторы Cознанием. Перевод с Aнглийского. Погостин В.М., Бурмистенко А.Н. Мысль, Москва, 1980
• SHTEYNMAN, Maria, “Political Myth and Political Glory: Shaping Media Reality”, Russian Sociological Review. Vol. 15. No 4 (2016), s.96-113.
• STEVANOVIC, Branislav, “From Archaic to Modern (Political) Myth: The Causes, Functions and Consequences”, Facta Universitatis. Series: Philosophy, Sociology, Psychology and History Vol. 7, No 1 (2008), s.25-41.
• TAMSE, C. A., “The Political Myth”, Britain and the Netherlands. Vol. 5. Some Political Mythologies. Ed. J. S. Bromley and E. H. Kossman. Martinus Nijhof, The Hague, 1975, s.1-18.
• TOPORKOV, Andrey Lvoviç, “Mifı i Mifologiya XX veka: Traditsii i Vospriyatie”, Çelovek i Obşçestvo: Poiski, Problemı i Reşeniya, 1999, http://www.ruthenia.ru/folklore/toporkov1.htm (Erişim tarihi 21.12.2021).
• TSULADZE, Avtandil Mihayloviç, Politiçeskaya Mifologiya, Eskimo, Moskova, 2003.
• TUDOR, Henry, Political Myth. Macmillan, London, 1972.
• VASILYEVA, Lyudmila Alekseyevna, Mifotvorçestvo i Mifologizatsiya v Peçatnıh SMİ: Retrospektiva i Sovromennost. Doktorskaya Dissertatsiya, Sankt-Peterburg, 2017.
• VERHOGLAZENKO, Vladimir Nikolayeviç, “Obşestvennoe Soznanie kak Obyekt Manipulyatsii”, Jivaya Psihologiya, Nauçno-Praktiçeskiy Jurnal, T. 2, №3 (2013), s.235-256.