COVID-19 DÖNEMİNDE GEBELERDE ALGILANAN STRES DÜZEYİ

Year 2025, Volume: 3 Issue: 1, 1 - 12, 27.10.2025

Merve Bat Tonkuş , Esra Elagöz

https://doi.org/10.5281/zenodo.17395547

Abstract

Amaç: Araştırma COVID-19 döneminde gebe olan kadınların algıladıkları stres düzeylerini incelemek amacıyla yapılmıştır.
Materyal ve Metod: Çalışmaya pandemi döneminde gebe olan 101 kadın dâhil edilmiştir. Veriler gebelerin sosyodemografik ve obstetrik özelliklerini belirlemek amacıyla oluşturulan Bilgi Formu ve Algılanan Stres Ölçeği ile çevrimiçi toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; SPSS 25.00 paket programı kullanılmıştır. Araştırmanın, bir vakıf üniversitesi etik kurulundan alınmış olan 2021/01- 561 sayılı Etik Kurul izni bulunmaktadır.
Bulgular: Katılımcıların %63,7’si 26-35 yaş aralığında, %44,6’sı lisans ve üzeri eğitim düzeyinde olduğunu ifade etmiştir. %52,5’i dışarı çıktığında, %78,2’si hastaneye gittiğinde kendini stresli hissettiğini, %43,6’sı ise gebeliğinin pandemi dönemine denk gelmesi nedeniyle endişe duyduklarını belirtmiştir. Dışarı çıktığında ve hastaneye gittiğinde kendini stresli hissedenlerin ve gebeliğin pandemi dönemine denk gelmesi nedeniyle kendini stresli ve gergin hissedenlerin, Algılanan Stres Ölçeği puan ortalaması anlamlı derecede yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0,05).
Sonuç: Araştırma sonucunda pandemi döneminde gebelerin algılanan stres düzeyinin yüksek olduğu saptanmıştır. Bu doğrultuda, hemşire ve ebeler gebeye stresle baş etme konusunda bilgi vermeli, gerekirse multidisipliner bir ekip içerisinde iş birliği yaparak anne adayının durumu tartışılmalı ve uygun bir psikososyal destek alması konusunda teşvik edilmeli ve yönlendirmelidir.

Keywords

COVID-19 , Gebelik , Gebe kadın , Algılanan stres , Pandemi

References

• 1. Coşkun AM, Arslan S, Okçu G. Gebe kadınlarda gebelik algısının stres, demografik ve obstetrik özellikler açısından incelenmesi. HEAD. 2020;17(1):1-8.
• 2. Sis Çelik A, Atasever İ. Gebelerde algılanan stres düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;23(2):267-76.
• 3. Bat Tonkuş M, Muslu SN. Maternal bağlanma ve ilişkili faktörler. J Med Sci. 2021;2(2):32-40.
• 4. Bilge Y, Bilge Y. Koronavirüs salgını ve sosyal izolasyonun psikolojik semptomlar üzerindeki etkilerinin psikolojik sağlamlık ve stresle baş etme tarzları açısından incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2020;23(Ek 1):38-51.
• 5. Lebel C, MacKinnon A, Bagshawe M, Tomfohr-Madsen L, Giesbrecht G. Elevated depression and anxiety symptoms among pregnant individuals during the COVID-19 pandemic. J Affect Disord. 2020;277:5-13.
• 6. Özcan H, Elkoca A, Yalçın Ö. COVID-19 enfeksiyonu ve gebelik üzerindeki etkileri. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi. 2020;25(Özel Sayı 1):43-50.
• 7. Stepowicz A, Wencka B, Bieńkiewicz J, Horzelski W, Grzesiak M. Stress and anxiety levels in pregnant and post-partum women during the COVID-19 pandemic. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(24):9450.
• 8. Arzamani N, Soraya S, Hadi F, Nooraeen S, Saeidi M. The COVID-19 pandemic and mental health in pregnant women: a review article. Front Psychiatry. 2022;13:949239.
• 9. Yanık D, Özcanarslan F. Riskli gebelerde algılanan sosyal destek ile stresle başetme düzeyleri arasındaki ilişki. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;2(3):96-104. 10. Bayık A, Altuğ Özsoy S, Ardahan M, Özkahraman Ş, Başalan İz F. Kadınların stres verici yaşam olaylarıyla karşılaşma durumları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2006;9(2):1-12.
• 11. Lebel C, MacKinnon A, Bagshawe M, Tomfohr-Madsen L, Giesbrecht G. Elevated depression and anxiety symptoms among pregnant individuals during the COVID-19 pandemic. J Affect Disord. 2020;277:5-13.
• 12. Wu Y, Zhang C, Liu H, et al. Perinatal depressive and anxiety symptoms of pregnant women during the coronavirus disease 2019 outbreak in China. Am J Obstet Gynecol. 2020;223(2):240.e1-9
• 13. Coussons-Read ME. Effects of prenatal stress on pregnancy and human development: mechanisms and pathways. Obstet Med. 2013;6(2):52-7.
• 14. Orr ST, Blazer DG, James SA, Reiter JP. Depressive symptoms and indicators of maternal health status during pregnancy. J Womens Health. 2007;16(4):535-42.
• 15. César-Santos B, Bastos F, Dias A, Campos MJ. Family nursing care during the transition to parenthood: a scoping review. Healthcare (Basel). 2024;12(5):515. doi:10.3390/healthcare12050515
• 16. Liu CH, Erdei C, Mittal L. Risk factors for depression, anxiety, and PTSD symptoms in perinatal women during the COVID-19 pandemic. Psychiatry Res. 2021;295:113552.
• 17. Cohen S, Kamarck T, Mermelstein R. A global measure of perceived stress. J Health Soc Behav. 1983;24(4):385-96.
• 18. Eskin M, Harlak H, Demirkiran F, Dereboy Ç. Algılanan Stres Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: güvenirlik ve geçerlik analizi. Yeni Symposium. 2013;51(3):132-40.
• 19. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Doğum İstatistikleri, 2022 \[internet]. Erişim adresi: [https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2022-49673]
• 20. Küçükkaya B, Dindar İ, Erçel Ö, Yılmaz E. Gebelik dönemlerine göre gebelerin doğum ve postpartum döneme ilişkin endişeleri. JAREN. 2018;4(1):28-36.
• 21. Aksay Y, Gülhan YB, Saygın N, Körükcü Ö. Gebelerin psikososyal sağlıkları doğum tercihini etkiler mi? Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;6(4):138-45.
• 22. Mappa I, Distefano FA, Rizzo G. Effects of coronavirus 19 pandemic on maternal anxiety during pregnancy: a prospective observational study. J Perinat Med. 2020;48(6):545-50.
• 23. Effati-daryani F, Zarei S, Mohammadi A, Hemmati E, Yngyknd SG. Depression, stress, anxiety and their predictors in Iranian pregnant women during the outbreak of COVID-19. BMC Psychol. 2020;8:99.
• 24. Nodoushan RJ, Alimoradi H, Nazari M. Spiritual health and stress in pregnant women during the COVID-19 pandemic. SN Compr Clin Med. 2020;2(12):2528-34.
• 25. Kotlar B, Gerson E, Petrillo S, Langer A, Tiemeier H. The impact of the COVID-19 pandemic on maternal and perinatal health: a scoping review. Reprod Health. 2021;18:10.
• 26. Goyal M, Singh P, Singh K, et al. The effect of the COVID-19 pandemic on maternal health due to delay in seeking health care: experience from a tertiary center. Int J Gynaecol Obstet. 2021;152(2):231-5.
• 27. Liu Q, Luo D, Haase JE, et al. The experiences of health-care providers during the COVID-19 crisis in China: a qualitative study. Lancet Glob Health. 2020;8(6):e790-e798.
• 28. Ahlers-Schmidt CR, Hervey AM, Neil T, Kuhlmann S, Kuhlmann Z. Concerns of women regarding pregnancy and childbirth during the COVID-19 pandemic. Patient Educ Couns. 2020;103(12):2578-82.
• 29. Yassa M, Birol P, Yirmibes C, et al. Near-term pregnant women’s attitude toward, concern about and knowledge of the COVID-19 pandemic. J Matern Fetal Neonatal Med. 2020;33(22):3827-34.
• 30. Akgor U, Fadıloglu E, Soyak B, et al. Anxiety, depression and concerns of pregnant women during the COVID-19 pandemic. Arch Gynecol Obstet. 2021;304(1):125-30.
• 31. Whitaker KM, Hung P, Alberg AJ, Hair NL, Liu J. Variations in health behaviors among pregnant women during the COVID-19 pandemic. Midwifery. 2021;95:102929.
• 32. Kaufman-Shriqui V, Navarro DA, Raz O, Boaz M. Multinational dietary changes and anxiety during the coronavirus pandemic: findings from Israel. Isr J Health Policy Res. 2021;10(1):28.
• 33. Beyhan Y, Erkut E. Pandemi sürecinde duygusal yeme. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;4(2):109-14.
• 34. Zhao X, Lan M, Li H, Yang J. Perceived stress and sleep quality among the non-diseased general public in China during the 2019 coronavirus disease: a moderated mediation model. Sleep Med. 2021;77:339-45.
• 35. Xu K, Zhang Y, Zhang Y, et al. Mental health among pregnant women under public health interventions during COVID-19 outbreak in Wuhan, China. Psychiatry Res. 2021;301:113977.
• 36. Biviá-Roig G, La Rosa VL, Gómez-Tébar M, et al. Analysis of the impact of the confinement resulting from COVID-19 on the lifestyle and psychological wellbeing of Spanish pregnant women: an internet-based cross-sectional survey. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(16):5933.
• 37. Davenport MH, Meyer S, Meah VL, Strynadka MC, Khurana R. Moms are not OK: COVID-19 and maternal mental health. Front Glob Womens Health. 2020;1:1.
• 38. Göker A, Yanıkkerem E, Özge T. Gebelerin fiziksel aktivite düzeyleri ve yaşam kalitelerinin incelenmesi. CBU-SBED. 2021;8(2):315-22.
• 39. Atkinson L, De Vivo M, Hayes L, et al. Encouraging physical activity during and after pregnancy in the COVID-19 era, and beyond. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(19):7304.
• 40. Limbers CA, McCollum C, Greenwood E. Physical activity moderates the association between parenting stress and quality of life in working mothers during the COVID-19 pandemic. Ment Health Phys Act. 2020;19:100358.
• 41. Niela-Vilén H, Auxier J, Ekholm E, et al. Pregnant women’s daily patterns of well-being before and during the COVID-19 pandemic in Finland: longitudinal monitoring through smartwatch technology. PLoS One. 2021;16(2)\:e0246494.