TÜRKİYE’DE EV İŞÇİLERİNİN DÜNÜ VE BUGÜNÜ

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 9, 34 - 43, 15.12.2017

Olcay Tire

Öz

Toplumsal cinsiyete dayalı işbölümü Türkiye’de kadınları geçmişte ve günümüzde ev

hizmeti işinden ve bakım emeğinden sorumlu tutmaktadır. Kadınlar, geçmişte bir statü

göstergesi olarak günümüzde ise hem ücretli çalışma yaşamına katılım hem de yine bir statü

göstergesi olarak evlerindeki bakım işlerini başka kadınlara yaptırmaktadırlar. Söz konusu

kadınlar Osmanlı’da köleler, Cumhuriyet’in ilk yıllarında evlatlıklar, günümüzde ise

gündelikçilerdir. Bu kadınların ortak özellikleri yoksul ve düşük eğitim seviyelerinden

gelmeleridir. Ev hizmeti işinin her kadının doğal olarak yapacağı iş olarak görülmesi ise bu işe

ve çalışanlarına düşük değer verilmesine neden olmaktadır. Bu çalışmanın amacı ev işçilerinin

Türkiye’deki tarihçesini açıklayıp, bu işteki cinsiyet ayrımcılığının ve sınıf sömürüsünün ortaya

konmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Ev Hizmeti, Kadın, Köle

Kaynakça

• Akyılmaz, Gül. (2005). Osmanlı Hukukunda Köleliğin Sona Ermesi İle İlgili Düzenlemeler ve Tanzimat Ferman’ın İlanından Sonra Kölelik Müessesi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 12 Sy: 213236. Albin, Einat., Mantouvalou, Virginia. (2012). The ILO Convention on Domestic Workers: From the Shadows to the Light, Forthcoming in the Industrial Law Journal, March. Bora, Aksu. (2011). Kadınların Sınıfı, İletişim Yayınları, İstanbul. Çakır, İbrahim Etem. (2014). Osmanlı Toplumunda Köle ve Cariyeler, Sofya 15501684, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi Sayı 36 (2014). Dingeç, Emine. (2010). Osmanlı Toplumunda Kadınların Üretime Katkıları, History Studies Volume 2/1 2010. Erdem, Ziya., Şahin, Levent. (2009). Ülkemizde Ev Hizmetlerinde İstihdam Edilen Yabancı Uyruklu İşgücünün Çalışma Koşulları: İstanbul İli Üzerine Bir Alan Araştırması, İstanbul Üniversitesi Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 2009; 57: 281325. Erdoğdu, Seyhan.; Toksöz, Gülay. (2013). Kadınların Görünmeyen Emeğinin Görünen Yüzü Türkiye’de Ev İşçileri, Çalışma Koşulları ve İstihdam Serisi; No. 42, ISSN: 22268944, Uluslararası Çalışma Ofisi, Ankara. Fidan, Fatma., Özdemir, Çağlar. (2011). “Ev Hizmetlerinde Çalışan Kadınlar ya da Evlerin Kadınları”, Çalışma İlişkileri Dergisi, Temmuz 2011, Cilt:2 Sayı: 1 Sy: 7989 ILO Türkiye Ofisi, (2011). 189 Sayılı ILO Ev İsçileri Sözleşmesi Hakkında Bilgi Notu, Kasım 2011. Kalaycıoğlu, Sibel.; Tılıç, Helga Rittersberg. (2001). Evlerimizdeki Gündelikçi Kadınlar, Su Yayınları, İstanbul. Karaca, Nuray., Kocabaş, Fatma. (2009). “Ev Hizmetlerinde Çalışanların Karşılaştıkları Sorunların Türkiye Açısından Değerlendirilmesi”, Kamuİş, İş Hukuku ve İktisat Dergisi C:10, S:4 Keig, (2014). Esnekleşme ve Enformelleşme Kıskacında Türkiye’de Kadın Emeği ve İstihdamı, Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi (KEİG) Platformu, İstanbul. Okur, Alirıza. (2004). “Ev Hizmetlerinde (İşlerinde) Çalışanların Sigortalılığı”, Kamuİş; C:7, S: 3/2004. Özbay, Ferhunde. (2012). Türkiye’de Ev Emeğinin Dönüşümü Ondokuzuncu Yüzyıldaki Ev Kölelerinden Günümüzdeki Kaçak Göçmen İşçilere, Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği, Ankara Üniversitesi Yayınevi, Toplumsal Cinsiyet Dizisi, Ankara, Hazırlayanlar: Ahmet MAKAL, Gülay TOKSÖZ Özbay, Ferhunde. (2009). “Evlerde El Kızları: Cariyeler, Evlatlıklar, Gelinler”, Feminist Tarihyazımında Sınıf ve Cinsiyet, İletişim Yay. İstanbul, Çev: Zerrin Ateşer, Selda Somuncuoğlu Özbay, Ferhunde. (1999). Türkiye’de Evlatlık Kurumu: Köle mi, Evlat mı? Boğaziçi Üniversitesi Yay., İstanbul. RamırezMachado, Jose Maria. (2003). Domestic Work, Conditions of Work and Employment: A Legal Perspective, Conditions of Work and Employment Series No. 7, Conditions of Work and Employment Programme, ILO, Geneva. Rıttersberger Tılıç, Helga., Kalaycıoğlu, Sibel, (2012). Çocuk ve Yaşlı Bakıcıları: Enformel Sektördeki Kadınlar, Türkiye’de Refah Devleti ve Kadın, İletişim Yayınları, İstanbul, Derleyenler: Saniye Dedeoğlu, Adem Yavuz Elveren. Suğur, Nadir., Suğur, Serap., Gönç, Şavran Temmuz. (2008). “Türkiye’de Orta Sınıfın Mazbut Hizmetkârları: Kapıcılar, Gündelikçiler ve Çocuk Bakıcıları”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi Cilt:63, Sayı:3. Sükun, Hakan. 2010. “Ev Hizmetlerinde Çalışanlar İçin İnsan Onurunu Yakışır İş” ILO 99.Çalışma Konferansı, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Sayı: 389, Ankara. Şen, Ömer. (2007). Osmanlı’da Köle Olmak, Kapı Yayınları, İstanbul. Toğrul, Hande. (2012). Ev İçi Emek ve Refah: Türkiye’de Evlatlık Kurumu İle İlgili Bir Durum Çalışması, Türkiye’de Refah Devleti ve Kadın, İletişim Yayınları, İstanbul, Derleyenler: Saniye Dedeoğlu, Adem Yavuz Elveren Toksöz, Gülay. (2012). Kalkınmada Kadın Emeği, Varlık Yayınları, İstanbul. Uzun, Efkan. (1998). XV. Yüzyılda Osmanlı Toplumunda Kölelik, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Yiğit, Ahmet. (2015). XVI. Yüzyıl Edirne’sinde Köle ve Cariyeler, Asia Mınor Studies (International Journal Of Social Sciences), Cilt: 3 Sayı: 5 Ocak 2015.