Sosyal Hizmet Eğitimi Veren Lisans ve Lisansüstü Bölümlerin Müfredatlarında Yer Alan Afet ve Acil Durumlarda Sosyal Hizmet / Psikososyal Destek Derslerinin Analizi

Year 2024, Volume: 8 Issue: 2, 96 - 117, 31.12.2024

Asiye Bekarca Şen , Selami Topuz

https://doi.org/10.55109/tushad.1486860

Abstract

Doğal felaketler, salgınlar tarih boyunca insan hayatını çok etkilemiştir. Bu çalışmada Türkiye’de son yıllarda yaşanan afet ve acil durumların sayısının her geçen gün artarak devam etmesi ve saha çalışmalarında sosyal hizmet uzmanlarının ön saflarda yer almasına bağlı olarak afet ve acil durumlara yönelik müfredatın sosyal hizmet eğitimindeki mevcut durumunu incelemek ve değerlendirmek amaçlanmıştır. Türkiye’de sosyal hizmet eğitim faaliyeti yürüten 75 sosyal hizmet lisans, 33 yüksek lisans ve 13 doktora programı incelenmiştir. Lisans düzeyinde afet ve acil durumlar kapsamında incelenen toplam 185 ders bulunmaktadır. Sosyal hizmet lisans programlarında afet ve acil durumlar kapsamında incelenen 185 dersin %20’si zorunlu iken %80’i seçmeli olarak verilmektedir. Yüksek lisans ve doktora düzeyinde ders sayısı oldukça azdır. Sosyal hizmet eğitiminde zorunlu olarak afet ve acil durum derslerinin verilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Keywords

sosyal hizmet, sosyal hizmet eğitimi, afet ve acil durum, uluslararası göç, psikososyal destek

Ethical Statement

Web sistemi üzerinden YÖK ve ilgili üniversitelerin web AVENSİS sitemi üzerinden tarama yapılarak açık erişim bilgilere ulaşılarak veriler toplanmıştır. Bu bağlamda insanlarla görüşülerek veya bir bilgi toplama formu kullanılarak yapılmadığı için etik kurul onayı alınmamıştır.

Thanks

Yazarlar, bu çalışmanın gerçekleştirilmesinde katkısı olan Ali ŞEN ve Özgül TOPUZA’a teşekkür etmektedir.

Analysis of Social Work / Psychosocial Support Courses in Disaster and Emergency Situations in the Curriculum of Departments Providing Social Work Education

Abstract

Natural disasters and epidemics have affected human life throughout history. In this study, it was aimed to examine and evaluate the current status of the curriculum for disasters and emergencies in social work education in Turkey due to the increasing number of disasters and emergencies in recent years and the fact that social workers are at the forefront in field studies. 75 social work undergraduate programmes, 33 master's and 13 doctoral programmes in Turkey were examined. There are a total of 185 courses examined within the scope of disasters and emergencies at the undergraduate level. While 20% of the 185 courses examined within the scope of disaster and emergencies in social work undergraduate programmes are compulsory, 80% of them are elective. The number of courses at master's and doctoral level is low. It is considered that it would be appropriate to give compulsory disaster and emergency courses in social work education.

Keywords

social work, social work education, psychosocial support, disaster and emergency, international imigration

References

• Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği, T.C. Resmi Gazete, 2887, 2013. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/01/20140103-12.htm
• Alptekin, K. (2021). Sosyal Hizmet Eğitiminde Kontrolsüz Büyüme Döneminin Ağir Faturası: Açiköğretim. Sosyal Hizmet Eğitiminin Genişleyen Sinirlari: Uygulama Ve Araştirma İçin Bir Rehber. Eğitim Yayınevi.
• Alptekin, K. (2024). Sosyal Hizmet Eğitiminin Niteliğini Geliştirme Çalışmaları. Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Yayınları.
• Alptekin, K. ve Türkeri, S.S. (2023). Ulusal Sosyal Hizmet Eğitimi Standartları ve Yeterliliklerini Belirleme Üzerine Yapılan Çalışmalara Genel Bir Bakış. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi 7(1), 18-29.
• Alptekin, K., Topuz, S. ve Zengin, O. (2017). Türkiye’de Sosyal Hizmet Eğitiminde Neler Oluyor? . Toplum ve Sosyal Hizmet, 28 (2), 50-69.
• Bauwens, J. ve Naturale, A. (2017). The Role of Social Work in the Aftermath of Disasters and Traumatic Events. Clinical Social Work Journal, 45(2), 99-101. https://doi.org/10.1007/s10615-017-0623-8
• Bekarca-Şen. A. (2021). Afet ve Acil Durumlarda Akut Dönem Psikososyal Destek Müdahaleleri. 6-8. https://0fec145c-6a7f-4fbb-b1c3- b00a3c3bb731.filesusr.com/ugd/ea52d0_7aae95628c4d48bc852646610331d8a7.pdf
• Bekarca-Şen. A. (2022). Afet ve Acil Durumlarda Psikososyal Destek kapsamında EMDR Terapisi ve Sosyal Hizmet Müdahalesi. İçinde Gamze Erükçü Akbaş & Meliha Funda Afyonoğlu (Ed.), Sosyal Hizmet Uygulamasında Vaka Sunumları Teoriden Pratiğe Bir Köprü (1. Basım, ss. 401-422). Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık.
• Bekarca-Şen. A. (2024). Cumhuriyetin 100 Yılında Afetler ve Sosyal Hizmet, Afet ve Acil Durumlar, Travmatik Stres Tepkileri, Psikososyal Destek ve Sosyal Hizmet Müdahaleleri (İlhan Tomanbay & Aziz Şeker, Ed.; ss. 401-426). SABEV Yayınları, Ankara. https://www.sabev.org.tr/eKitap/Cumhuriyet100yil/mobile/index.html
• Berg, B. L. ve Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Çev. H. Aydın). Konya: Eğitim Yayınevi.
• DRMKC - Disaster Risk Management Knowledge Centre. (t.y.). INFORM > INFORM Risk > Country Risk Profile. Geliş tarihi 05 Şubat 2024, gönderen https://drm.ec.europa.eu/inform-index/INFORM-Risk/Country-Risk-Profile
• Drolet, J. L., Lewin, B. ve Pinches, A. (2021). Social Work Practitioners and Human Service Professionals in the 2016 Alberta (Canada) Wildfires: Roles and Contributions. The British Journal of Social Work, 51(5), 1663-1679. https://doi.org/10.1093/bjsw/bcab141
• Duncan, J. ve Arntson, L. (2004). Chıldren In Crısıs: Good Practıces In Evaluatıng Psychosocıal Programmıng. The International Psychosocial Evaluation Committee and Save the Children Federation, Inc. https://resourcecentre.savethechildren.net/pdf/2663.pdf/
• Erdener, M. Afet Alanında Çalışan Profesyonellerin Psikolojik Dayanıklılık ve İkincil Travmatik Stres Düzeylerinin İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019.
• Erkan, G., Demiröz, F., Özkurt Çetin, S. (Ed.). (2002). Deprem ve Sosyal Hizmetler: Sosyal Hizmet Sempozyumu’ 2001, 5 7 Aralık 2001, Ankara; Bildiriler. H.Ü. Sosyal Hizmetler Yüksekokulu.
• Fraenkel, J.R. ve Wallen, N.E. (2006). How to desing and evaluate research in education. New York: McGaw-Hill International Edition.
• IASC. (2007). Kuruluşlararası Daimi Komite (IASC) Acil Durumlarda Ruh Sağlığı ve Psikososyal Destek Kılavuzu.
• Karataş, K. ve Erkan, G. (2005). Türkiye’de sosyal hizmet eğitiminin tarihçesi. (İçinde) Ü. Onat (yayına hazırlayan). Sosyal hizmet sempozyumu 2002: sosyal hizmet eğitiminde yeni yaklaşımlar(ss. 112-133). Ankara: Aydınlar Matbaacılık Ltd. Şti.
• Koşar N. ve Tufan B. (1999). Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Tarihçesine Genel Bir Bakış. Prof. Dr. Sema Kut’a Armağan Yaşam Boyu Sosyal Hizmet. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayın No 004: Ankara Özdemir, U. (1999). Türkiye’de Sosyal Hizmet Eğitimi. Prof. Dr. Sema Kut’a Armağan Yaşam Boyu Sosyal Hizmet. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayın No 004: Ankara
• Kut, S. (2005). Türkiye’de sosyal hizmet mesleğinin eğitimi. (İçinde) Ü. Onat (yayına hazırlayan). Sosyal hizmet sempozyumu 2002: sosyal hizmet eğitiminde yeni yaklaşımlar(ss. 9-13). Ankara: Aydınlar Matbaacılık Ltd. Şti.
• Levenson, J. (2017). Trauma-Informed Social Work Practice, Social Work, Volume 62, Issue 2, Pages 105–113 https://doi.org/10.1093/sw/swx001
• Yanay, U. ve Benjamin, S. (2005). The role of social workers in disasters: The Jerusalem experience. International Social Work, 48(3), 263-276. https://doi.org/10.1177/0020872805051704
• Yılmaz, B., Koçak, S. ve İçağasıoğlu Çoban, A. (2022). Sosyal Hizmet Eğitimi Veren Bölümlerin Müfredatlarında Yer Alan Uygulama Derslerinin Analizi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi 6(1), 66-82. DOI: 10.55109/tushad.1083290
• Zakour, M. J. (2024). Social Work and Disasters. Erişim adresi: https://training.fema.gov/emiweb/downloads/edu/socialworkanddisasters4.doc#:~:text=Social%20work%20disaster%20services%20include,for%20management%20of%20temporary%20shelters
• Zastrow, C. (2014). Sosyal Hizmete Giriş. Ed: Baran Çiftçi D, 2. Basım, Ankara: Nika.