Güncel Sergileme Pratiklerinde Eleştirel Küratöryal Yaklaşımlar

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 13, 403 - 412, 31.12.2022

Yıldız Öztürk

https://doi.org/10.55004/tykhe.1163086

Öz

18. yüzyılda müzelerin kamuya açılmasıyla birlikte dönemin bilimsel, teknolojik, sosyo-politik ve kültürel anlayışları küratörlük uygulamalarına da yansımıştır. Bu dönemdeki sergileme politikalarında siyasal iktidarların söylemlerini ve temsil biçimlerini görmek mümkündür. Tarihsel süreç içerisinde kültür-sanat alanında yaşanan dönüşümler ve toplumsal muhalefet hareketlerinin etkileri sonucunda sanat kurumları ve küratöryal pratikler sorgulanmaya başlamıştır. 1960’lardan sonra kurumlardan bağımsızlaşan küratörler, eleştirel sergileme modellerinin inşasında önemli bir figür haline gelmiştir. Bu bağlamda, güncel sergileme pratiklerinde eleştirel küratörlük yaklaşımlarının yaygın bir eğilim olduğu söylenebilir. Eleştirel küratörlük cinsiyet, cinsel yönelim, ırksal, sınıfsal ve benzeri eşitsizlikleri sanatsal ve kültürel bağlamlarıyla sorunsallaştıran bir üst kavram olarak tarif edilebilir. Bu makalede müzelerin doğuşu, küratörlüğün ortaya çıkışı ve eleştirel küratörlüğün toplumsal muhalefet hareketleri ile ilişkilerine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Küratörlük, sergileme politikaları, eleştirel müzecilik

Destekleyen Kurum

Bulunmuyor.

Proje Numarası

Bulunmuyor.

Teşekkür

Bulunmuyor.

Critical Curatorial Approaches in Contemporary Exhibition Practices

Öz

With the opening of museums to the public in the 18th century, the scientific, technological, socio-political, and cultural understandings of the period were also reflected in curatorial practices. It is possible to see the discourses and representations of political powers in the exhibition policies of this period. Historical process, art institutions and curatorial practices, all have begun to be interrogated due to transformations occurred in field of culture and art along with the impact of social movements. Since 1960s, curators have become an important figure in devising of critical exhibition models. In short, critical curation can be described as a meta-concept that problematizes gender, sexual orientation, racial, class and similar inequalities with their artistic and cultural contexts. In this article, the birth of museums, the emergence of curation and the relations of critical curation with social opposition movements are discussed.

Anahtar Kelimeler

Curatorship, exhibition policies, critical museology

Proje Numarası

Bulunmuyor.

Kaynakça

• American Association of Museums Curators Committee. (2009). A code of ethics for curators. https://www.aam-us.org/wp-content/uploads/2018/01/curcomethics.pdf
• Anonim. (2008). Makul. Lambdaİstanbul. http://www.lambdaistanbul.org/s/etkinlik/makul/
• Anonim. (2009a, Şubat 26). ‘Cinsiyet tahrik nesnesi değildir’ diyen sergi, Hafriyat Karaköy’de. Bianet. https://m.bianet.org/bianet/toplumsal-cinsiyet/112797-cinsiyet-tahrik-nesnesi-degildir-diyen-sergi-hafriyat-karakoy-de
• Anonim. (2009b). Haksız Tahrik sergisi basın bülteni. http://www.nerimanpolat.com/works/2009/2009_02.htm
• Antmen, A. (2006). The critic’s role in the age of the curator. AICA Conference: Critical Evaluation Reloaded: AICA Press. 1-7.
• Brenson, M. (1998). The curator’s moment. Art Journal, 57 (4), ss. 16- 27.
• Büyüktaş, A. P. (2020). Nedir bu “queer sanat”. Argonotlar. https://argonotlar.com/nedir-bu-queer-sanat/
• C. Kerry. (2017). RI talk #2: Kerry Campbell–TMT projects Luton. Reading International. https://readinginternational.org/programme/ri-talk-4-kerry-campbell-tmt-projectsluton/
• Dimitrakaki, A. & N. Shaked. (2021). Feminism, instituting, and the politics of recognition in global capitalism. On Curating, 52, ss. 11-20.
• Enwezor, O. (2003). The postcolonial constellation: Contemporary art in a state of permanent transition. Research in African Literatures, 34 (4), 57-82.
• Erkal, B. (2019). Geceler de sokaklar da kadınların hakkıdır… Tarih Dergi. https://tarihdergi.com/geceler-de-sokaklar-da-kadinlarin-hakkidir/
• Hooks, B. (1992). Black look: Race and representation. South End Press.
• Hooper-Greenhill, E. (1992). Museums and the shaping of knowledge. Routledge.
• Hufschmidt, I. (2018). The queer institutional, or how to inspire queer curating. On Curating, 37, 29-32.
• Huyssen, A. (2006). Bellek yitiminden kaçış: kitle iletişim aracı olarak müze. A. Artun (Ed.). Tarih sahneleri sanat müzeleri 2: Müze ve eleştirel düşünce içinde, ss. 259-296. İletişim Yayınları.
• ICOM. (2017). ICOM code of ethics for museums. ICOM. https://icom.museum/wp-content/uploads/2018/07/ICOM-code-En-web.pdf
• ICOM. (2022). A new museum definition. ICOM. https://icom.museum/en/news/icom-approves-a-new-museum-definition/
• İstanbul Kadın Müzesi. (tarihsiz). Geçici sergiler hakkında. İstanbul Kadın Müzesi. http://www.istanbulkadinmuzesi.org/gecici-sergiler-hakkinda
• Karakuş, F. (2022). 12 Mart 1988: Geçici modern kadın müzesi. Çatlak Zemin. https://catlakzemin.com/12-mart-1988-gecici-modern-kadin-muzesi/
• Karadeniz, C. (2018). Müze, kültür, toplum: Çağdaş müze ve müzenin toplumsal işlevleri. İmge Kitabevi Yayınları.
• Katz, J. & Ä. Söll. (2018). Queer exhibitions/Queer curating. On Curating, 37, ss. 2-4.
• Kinsman, H. (2017). An interview with Bisi Silva. In profile: Bisi Silva. The independent curator on 25 years in the arts. Frieze. https://www.frieze.com/article/profile-bisi-silva
• Madžoski, V. (2016). Küratörlük: Koruma ve kapatmanın diyalektiği. (Çev. M. Haydaroğlu). Koç Üniversitesi Yayınları.
• Mansions of the Future. (2017). About. Mansions of the future. https://mansionsofthefuture.org/about/
• Murray, D. (1904). Museums,their history and their use. James MacLehose & Sons.
• Nochlin, L. (2006). Müzeler ve radikaller: Bir olağanüstü durumlar tarihi. A. Artun (Ed.) Tarih sahneleri sanat müzeleri 2: Müze ve eleştirel düşünce içinde, ss. 11-48 (Çev. R. Akman). İletişim Yayınları.
• Obrist, H. U. (2008). A brief history of curating. JRP|Ringier.
• O’Doherty, B. (2010). Beyaz küpün içinde: Galeri mekânının ideolojisi (Çev. A. Antmen). Sel Yayıncılık.
• Öztürk, Y. (2017). Türkiye Tarihinde Sergileme Politikaları ve Küratörlük Mesleği: Beral Madra Örneği [Yayımlanmamış doktora tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Öztürk, Y. (2020). Türkiye sanat tarihi içinde ayrıksı bir grup: Hafriyat. SAV Katkı, 2020 (9), ss. 13-42.
• Öztürk, Y. (2021). Sergileme politikalarında alternatif yaklaşımlar: Feminist küratöryal pratiklere hâlâ ihtiyaç var mı? Folklor Edebiyat Dergisi, 106-Ek, 99-112.
• Queer Museum Vienna. (tarihsiz). Mission statement. https://www.queermuseumvienna.com/en/about-us/
• Reilly, M. (2018). Curatorial activism: Towards an ethics of curating. Thames & Hudson.
• Stead, R. (1976). Introduction. D. C. Driskell (Ed.) Two centuries of black American art içinde, ss. 9-10. LACMA Press.
• Schubert, K. (2004). Küratörün yumurtası. (Çev. R. Smith). İstanbul Sanat Müzesi Vakfı.
• The David C. Driskell Center. (1976). Two centuries black American art. https://driskellcenter.umd.edu/media/1970s-two-centuries-black-american-art
• Žerovc, B. (2015). When attitudes become the norm: The contemporary curator and unstitutional art. Archive Books.