Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Teknoloji Kullanımında Temel Yeterlilikleri İle Dijital Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 3, 194 - 210, 23.12.2024

Ziya Bahadır Sevim Kır Hakkı Ulucan

Öz

Bu çalışma da, beden eğitimi öğretmenlerinin teknoloji kullanımında temel yeterlilikleri ve dijital okuryazarlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma Kamu ve Özel sektör eğitim kurumlarında görev yapan Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenleri üzerinde yürütülmüştür. Araştırmanın örneklem grubunu, 92 kadın ve 108 erkek olmak üzere toplamda 200 Beden Eğitimi ve Spor Öğretmeni oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak anket yönteminden yararlanılmıştır. Üç bölümden oluşan anketin birinci bölümünde Kişisel Bilgi Formu, ikinci bölümünde Göçen Kabaran ve Uşun (2021) tarafından geliştirilen Dijital Materyal Tasarımı Yeterlikleri Ölçeği ve son bölümde ise Hamutoğlu vd., (2017) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan Dijital Okuryazarlık Ölçeği kullanılmıştır. Değişkenlerin frekans (f) ve yüzde (%) dağılımları hesaplanmış ve çoklu gruplar değişkenlerinde Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), ikili bağımsız grup arasındaki farkın anlamlılığı için t-testi, ilişkisel incelemelerde pearson korelasyon analiz kullanılmıştır. Çalışmada hata düzeyi p<0,05 olarak alınmıştır. Analiz sonucunda beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin dijital materyal tasarımı yeterlikleri ve dijital okuryazarlık düzeylerinin, cinsiyet, yaş, kıdem süreleri ve eğitim verilen öğretim kademesine göre farklılık gösterirken, eğitim düzeyi ve okul türü değişkenlerinde herhangi bir farklılık görülmemektedir. Dijital Materyal Tasarımı Yeterlikleri Ölçeği (DMTYÖ) ve Dijital Okuryazarlık Ölçeği (DOYÖ) arasındaki güçlü pozitif korelasyonlar, bu iki ölçek arasındaki yüksek uyumu ve ilişkiyi ortaya koymaktadır. Bu güçlü pozitif ilişki, bu iki becerinin birbirini tamamladığını ve birlikte geliştiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Dijital Okuryazarlık, Teknoloji Kullanımı

Kaynakça

• Aydoğandemir, B. (2024). Öğretmenlerin teknoloji kullanımında temel yeterlilikleri ile öğretmenlerin teknostres düzeyleri arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Tezsiz Yüksek Lisans Projesi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Çetin, O. (2016). Pedagojik formasyon programı ile lisans eğitimi fen bilimleri öğretmen adaylarının sayısal okur-yazarlık düzeylerinin incelenmesi. Journal of Education Faculty, 18(2), 658-685. DOI=10.17556/jef.01175.
• Çetin, O., Çalışkan, E. ve Menzi, N. (2012). Öğretmen adaylarının teknoloji yeterlilikleri ile teknolojiye yönelik tutumları arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 11(2), 273-291, http://ilkogretimonline.org.tr/index.php/io/article/view/1493/1349
• Göçen Kabaran, G. ve Uşun, S. (2021). Dijital materyal tasarımı yeterlikleri ölçeği (DMTYÖ): Bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 11 (2), 281-307. https://doi.org/10.17943/etku.864296.
• Göldağ, B. ve Kanat, S. (2018). Güzel Sanatlar Eğitimi Alan Öğrencilerin Dijital Okuryazarlık Durumları. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 70, 77-92. DOİ: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7736.
• Gönültaş, A. (2019). Öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin dijital okur-yazarlık düzeylerinin karşılaştırılması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Güneş, A. M., ve Buluç, B. (2017). Sınıf öğretmenlerinin teknoloji kullanımları ve öz yeterlilik inançları arasındakı ilişki. TÜBAV Bilim Dergisi, 10(1), 94-113.
• Hamutoğlu, N. B., Canan Güngören, Ö., Kaya Uyanık, G., ve Gür Erdoğan, D. (2017). Dijital Okuryazarlık Ölçeği: Türkçe ’ye Uyarlama Çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 408-429. https://doi.org/10.12984/egeefd.295306.
• İşman, A. (2005). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı (3. Baskı). Pegem Akademik Yayıncılık. Ankara.
• Jonassen, D. H. (2006). Modeling with technology: Mindtools for conceptual change. New Jersey: Pearson Merrill Prentice Hall.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Akademik Yayıncılık. Ankara. Kaymak, E. ve Titrek, O. (2021). Öğretmenlerin teknolojiye uyumuna yönelik öz-yeterlilik düzeyinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 104 134. https://doi.org/10.53629/sakaefd.910026.
• MEB. (2020). Öğretmenlere "Dijital Okuryazarlık" Kılavuzu. (Erişim Tarihi: 09.03.2024). http://cdn.eba.gov.tr/kitap/digital/#p=4.
• Metin, M., Birişçi, S. ve Coşkun, K. (2013). Öğretmen adaylarının öğretim teknolojilerine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(4). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/209989
• Öztürk, M. (2024). Teknoloji kullanımı yoluyla etkili sosyal bilgiler öğretimi (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Sanlık, F. (2023). Görsel sanatlar öğretmenlerinin uzaktan eğitime yönelik algıları vee eğitimde teknoloji kullanımına yönelik öz-yeterlikleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bolu.
• Sarikaya, B. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarinin dijital okuryazarlik durumlarinin çeşitli değişkenler açisindan değerlendirilmesi. Journal Research, of International Social 12(62). 1098-1107.
• Tel, O. (2023). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeyleri ile kültürel sermaye yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Tüfekçi, H. (2024). Spor yöneticisi adaylarının uzaktan eğitime yönelik tutumlarının dijital okuryazarlık düzeyine etkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Munzur Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Tunceli.
• Türk, N. (2021). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmen ve yöneticilerin eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin yeterlilik düzeylerinin incelenmesi (Şanlıurfa Örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Üstündağ, M. T., Güneş, E., ve Bahçivan, E. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve fen bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık durumları. Journal of Education and Future(12), 19-29.
• Yontar, A. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 815-824. https://doi.org/10.16916/aded.593579.