Spor Yöneticisi Adaylarının Karar Verme Stillerinin Liderlik Yönelimlerine Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 3, 211 - 224, 23.12.2024

Seyfettin Yılmaz Serkan Kurtipek Nuri Berk Güngör İbrahim Fatih Yenel

Öz

Bu araştırmada spor yöneticisi adaylarının karar verme stillerinin liderlik yönelimine etkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışma grubu, 2023-2024 akademik yılları arasında Ankara ilindeki bir devlet üniversitesinin Spor Bilimleri Fakültesi, Spor Yöneticiliği Bölümünde öğrenim gören 114’ü erkek 108’i kadın 222 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama sürecinde; Kişisel Bilgi Formu, Akılcı ve Sezgisel Karar Verme Stilleri Ölçeği ve Çok Yönlü Liderlik Yönelimleri ölçekleri kullanılmıştır. Yapılan analizler neticesinde katılımcıların akılcı ve sezgisel karar verme ölçeği ve çok yönlü liderlik yönelimleri ölçeğinden elde ettikleri puanların; cinsiyet ve egzersiz yapma durumuna göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark göstermediği belirlenmiştir. Pearson
korelasyon analizi sonuçlarına göre her iki ölçeğin farklı alt boyutlarında farklı düzeyde akılcı karar verme ve sezgisel karar verme ile politik, insan kaynaklı, karizmatik ve yapısal liderlik arasında orta düzey pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. Regresyon analizi sonucunda ise akılcı ve sezgisel karar vermenin politik, insan kaynaklı, karizmatik ve yapısal liderlik ile olan ilişkisinde istatistiksel olarak anlamlı bir etki olduğu görülmektedir. Modele ait çoklu regresyon analizi sonuçları incelendiğinde; katılımcıların karar verme stillerinin politik liderliği %38 oranında, insan kaynaklı liderliği %39 oranında, karizmatik liderliği %32 ve yapısal liderliği %42 oranında
etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak, spor yöneticisi adaylarının akılcı ve sezgisel karar verme stilleri ile çok yönlü liderlik yönelimleri arasında pozitif yönde anlamlı bir etki bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Spor Yönetimi, Liderlik, Karar Verme Stili

Kaynakça

• Atar, E. & Özbek, O. (2009). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin liderlik davranışları. Spormetre 7, 51-9.
• Atılgan, D., Tükel, Y., (2019). Hakemlerin Karar Verme Stillerinin İncelenmesi. Sport Sciences 14, (2), 22- 32
• Alver, B., Ada, Ş., & Çakıcı, D. (2006). Okul yöneticilerinin karar verme stratejilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Kazım Karabekir Eğitim Dergisi, 13, 55-70
• Avcı E., Başer M. (2019). Klinik karar verme sürecinde hemşirelerin liderlik özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 6(2), 1-5.
• Avşaroğlu, S. (2007). Üniversite öğrencilerin karar vermede özsaygı, karar verme ve stresle basa çıkma stillerinin benlik saygısı ve bazı değişkenler açısından incelenmesi (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Ayyıldız, T., Kayhalak F., Kurtipek S., Yenel İ. (2022) Rekreasyonel Liderlik Davranışı Ölçeğinin Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi, Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 27(2), 127-142. Doi:10.53434/gbesbd.1082314
• Bass, B. & Stogdill, R. M. (1990). Bass&Stodgill's handbook of leadership: theory, research and managerıal applications. Simon and Schuster, p.18.
• Bartol, K. M. & Martin, D. C. (1991). Management. New York: McGraw Hill. Bolman, Lee G., Deal, T. (1991). “Liderlik ve yönetim etkinliği: çok çerçeveli, çok sektörlü bir analiz”, İnsan Kaynakları Yönetimi, S.30 (4), 509-534.
• Bolman, L. & Deal, T. (1991). Leadership and management effectiveness: A multi‐frame, multi‐sector analysis. Human Resource Management, 30(4), 509-534.
• Bolman, L., & Deal, T. E. (2008). Reframing organizations: Artistry, choice and leadership. San Francisco: Jossey-Bass.
• Burns, J. (2012). Leadership. Open Road Media, p.9.
• Cemaloğlu, N. (2019). Yönetimin pin kodu. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Ceyhun, S., Yılmaz, S. H., Dokuzoğlu, G., & Karacan Doğan, P. (2023). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin sporda tutkunluk ile zihinsel dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(3).
• Chan, K. Y., & Drasgow, F. (2001). Toward a theory of individual differences and leadership: Understanding the motivation to lead. Journal of Applied Psychology, 86(3), 481-498.
• Çekiç, Ö. (2023). Okul Yöneticilerinin Öz Düzenleme Becerileri ile Karar Verme Stillerine İlişkin Öğretmen ve Yönetici Görüşleri. (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Çetin, M. Ç. (2009). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin karar verme stilleri, sosyal beceri düzeyleri ve stresle basa çıkma biçimlerinin bazı değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çeyiz, S., ve Özbek, O. (2014). Küreselleşme ve spor etkileşimi. International Journal of Sport Culture and Science, 2(Special Issue 1), 487-495.
• Deniz, M. E. (2002). Üniversite öğrencilerinin karar verme stratejileri ve sosyal beceri düzeylerinin ta-baskın ben durumları ve bazı özlük niteliklerine göre karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Dereli, M. (2003). İlköğretim müdürleri/ilköğretim okulu müdürlerinin liderlik stillerine ilişkin bir anket araştırması (Yayın No. 140148) [Yüksek Lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Dilmaç, B., & Bozgeyikli, H. (2009). Öğretmen adaylarının öznel iyi olma ve karar verme stillerinin incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 171-187.
• Dursun, M., Günay, M., & Yenel, İ. F. (2019). Çok yönlü liderlik yönelimleri ölçeği (ÇYLYÖ): geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2(2), 333-347.
• Eren, E. (2008). Yönetim ve organizasyon çağdaş ve küresel yaklaşımlar. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Friedman, A. I., & Mann, L. (1993). Coping patterns in adolescent decision making: An Israili-Australian comparision. Journal of Adolescense. 6, 187-199
• Güçray, S. S. (2001). Ergenlerde karar verme davranışlarının öz-saygı ve problem çözme becerileri algısı ile ilişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(8), 106-121.
• Gürer, B., Karababa, E. M., & Canlı, E. (2019). The Effect of Mental Toughness of Individuals Doing Outdoor Sports on their Decision-Making Skills. Turkish Journal of Sport and Exercise, 21(1), 144-154.
• Hamilton, K Shih,S.I. ve Mohammed,S. (2016). The development and validation of the rational and intuitive decision styles scale. Journal of Personality Assessment, 98(5), 523-535.
• Halıcı, A., Parasız, Ö., ve Yetim, A. (2020). Sayılarla Türkiye’de spor yöneticiliği eğitimi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 25(4), 299-312.
• Işık, U. ve Cengiz, R. (2018). Doğa kulüplerine üye bireylerin zaman yönetimi ve karar verme stillerinin incelenmesi. Spormetre, 16(2), 25-35.
• İbıcıoğlu, H., Özmen, H. İ., & Taş, S. (2009). Liderlik Davranışı ve Toplumsal Norm İlişkisi: Ampirik Bir Çalişma. Suleyman Demirel University Journal Of Faculty Of Economics & Administrative Sciences, 14(2).
• İme, Y., Kalı Soyer, M. & Keskinoğlu, M. Ş. (2020). Akılcı ve Sezgisel Karar Verme Stilleri Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması. OPUS International Journal of Society Researches, Eğitim ve Toplum Özel sayısı, 5995-6013. DOI: 10.26466/opus.720827
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaşık, D. Z. (2007). Ergenlerde karar verme stilleri ve algılanan sosyal destek düzeylerinin sosyal yetkinlik beklentisi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kesken, J., Nazlı, A., & Ünnü, A. (2011). Öteki liderlik. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Kesici, Ş. (2002). Üniversite öğrencilerinin karar verme stratejilerinin psikolojik ihtiyaç örüntüleri ve özlük niteliklerine göre karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Köse, A. (2002). Psikolojik danışma ve rehberlik birinci sınıf öğrencilerinin cinsiyet ve algılanan sosyo-ekonomik düzey açısından psikolojik ihtiyaçları ve karar verme stratejilerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Luedi, M. M., & Anaesthesiologist, A. (2022). Leadership in 2022: A perspective. Best Practice & Research Clinical Anaesthesiology, 36, 229-235.
• Özoğul, T., İlbay, B., & Kozak, A. M. (2016). Rekreasyonel liderlerin ve turist rehberlerinin rolleri ve özellikleri üzerine kavramsal bir değerlendirme, 17. Ulusal Turizm Kongresi, 367-376.https://www.researchgate.net/publication/314391945
• Özsalmanlı, A. Y. (2005). Türkiye’de kamu yönetiminde liderlik ve lider yöneticilik. Maraş Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13, 137-146
• Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. V. (1998). Örgütsel Psikoloji. Bursa: Alfa Aktüel Yayınevi.
• Seçkin, Z. (2009). Bilgideki hızlı değişimin lider/yöneticilerin karar alma sürecine etkileri üzerine bir araştırma. (Doktora Tezi), Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Snowden, D.J., Boone, M.E., 2007. A leader's framework for decision making. Harv. Bus. Rev. 1–8.
• Tatlılıoğlu, K. (2010). Farklı öz-anlayış düzeylerine sahip üniversite öğrencilerinin karar vermede özsaygı, karar verme stilleri ve kişilik özelliklerinin değerlendirilmesi (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Eğitimi Bilimleri Enstitüsü, Konya. Turan, S. (2014). Eğitim yönetimi teori, araştırma ve uygulama. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Tuinstra, J., Van-Sonderen, F. L. P., Groothoff, J. W., Van-Den-Heuvel, W. J. A., & Post, D. (2000). Reliability, validity and structure of the adolescent decision-making questionnaire among adolescents in the Netherlands. Personality and Individual Differences, 28(2), 273-285.
• Vural, M. (2013). Spor genel müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatında görev yapan spor yöneticilerinin düşünme ve karar verme stillerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya
• Yılmaz, M. ve Yenel, İ.F. (2020). “Gençlik Kamplarında Görev Alan Kamp Liderlerinin Liderlik Yönelimlerinin İncelenmesi”. Avrasya Spor Bilimleri ve Eğitim Dergisi, 2(2), 118-134.